එකූනචත්තාලීසතිම පරිච්ඡෙද
රාජද්වයදීපනො
තතො කස්සපනාමො සො, පාපකො නරපාලකො;
අස්ස ගො පඤ්චසූදඤ්ච, පෙසයිත්වාන භාතිකං.
මාරාපෙතුං අසක්කොන්තො, භීතො සීහගිරිං ගතො;
දුරාරොහං මනුස්සෙහි, සොධාපෙත්වා සමන්තතො.
පාකාරෙන පරික්ඛිප්ප, සීහාකාරෙන කාරයි;
තත්ථ නිස්සෙණි ගෙහානි, තෙන තං නාමකො අහූ.
සංහරිත්වා ධනං තත්ථ, නිදහිත්වා සුගොපිතං;
අත්තනො නිහිතානං සො, රක්ඛං දත්වා තහිං තහිං.
කත්වා රාජඝරං තත්ථ, දස්සනෙය්යං මනොරමං;
දුතියාලකමන්දංව, කුවෙරොව තහිං වසි.
මිගාරො නාම කාරෙසි, සෙනාපති සනාමකං;
පරිවෙණං තථාගෙහ-මභිසෙකජිනිස්ස ච.
තස්සාභිසෙකං යාචිත්වා, සිලාසම්බුද්ධතො’ධිරං;
අලද්ධාසාමි නො රජ්ජෙ, ජානිස්සාමීති සණ්ඨහි.
හුත්වා විප්පටිසාරී සො, අත්තනා කතකම්මනා;
මුච්චිස්සාමි කතං නු’ති, පුඤ්ඤං කාසි අනප්පකං.
මහා වත්ථුනි කාරෙසි, ද්වාරෙසු නගරස්ස සො;
අම්බුය්යානෙ ච කාරෙසි, දීපෙ යොජන යොජනෙ.
ඉස්සරසමණාරාමං, කාරෙත්වා පුබ්බවත්ථුතො;
අධිකං භොගගාමෙ ච, අධිකං තස්ස දාපයි.
බොධි උප්පලවණ්ණා ච, තස්සාසුං ධීතරො දුවෙ;
විහාරස්ස’ස්ස කාරෙසි, නාමං තාසඤ්ච අත්තනො.
දෙන්තෙ තස්මිං න ඉච්ඡිංසු, සමණා ථෙරවාදිනො;
‘‘පිතුඝාතිස්ස කම්ම’’න්ති, ලොකගාරය්හ භීරුනො.
දාතුකාමොස තෙසං’ව, සම්බුද්ධ පටිමාය’දා;
භික්ඛවෙ අධිවාසෙසුං, භොගො නො සත්ථුනො ඉති.
කථා නිය්යන්ති උය්යානෙ, සමීපෙ පබ්බතස්ස සො;
කාරාපෙසි විහාරං සො, තෙසං නාමො තතො අහු.
අදා ධම්මරුචිනං තං, සම්පත්ත චතුපච්චයං;
විහාරඤ්චෙව උය්යානං, දිසාභාගම්හි උත්තරෙ.
භත්තං සනීරපක්කං සො, භුඤ්ජිත්වා දින්නමිත්ථියා;
සප්පියුත්තං මනුඤ්ඤෙහි, සූපෙහි අභිසඞ්ඛතං.
මනුඤ්ඤමිදමය්යානං, දස්සමෙවන්ති තාදිසං;
භත්තං පාදාසි භික්ඛූනං, සබ්බෙසඤ්ච සචීවරං.
උපොසථමධිට්ඨාසි, අප්පමඤ්ඤඤ්ච භාවයි,
සමාදියි ධුතඞ්ගෙ ච, ලිඛාපෙසි ච පොත්ථකෙ.
පටිමාදාන සාලාදිං, කාරාපෙසි අනප්පකං;
භිතො සො පරලොකම්හා, මොග්ගල්ලානා ච වත්තති.
තතො අට්ඨාරසෙ වස්සෙ, මොග්ගල්ලානො මහාභටො;
ආදෙසෙන නිගණ්ඨානං, ද්වාදසග්ගසහාය වා.
ජම්බුදීපා ඉධාගම්ම, දෙසෙ අම්බට්ඨකොලකෙ;
කුළාරී නාමෙ බන්ධිත්ථ, විහාරෙ බලසඤ්චයං.
රාජා සුත්වා ගහෙත්වා තං, භඤ්ජිස්සාමිති නික්ඛමි;
නෙමිත්තෙහි න සක්කාති, වදන්තෙපි මහාබලො.
මොග්ගල්ලානොපි සන්නද්ධ බලො සූරසහාය වා;
ගච්ඡන්තො සුරසඞ්ගාමං, දෙවො විය සුජම්පති.
අඤ්ඤමඤ්ඤං උපාගම්ම, භින්නවෙලාව සාගරා;
ආරභිංසු මහායුද්ධං, බලකායා උභොපි තෙ.
කස්සපො පුරතො දිස්වා, මහන්තං කද්දමාසයං;
ගන්තුමඤ්ඤෙන මග්ගෙන, පරිවත්තෙසි දන්තිනං.
දිස්වා තං සාමිකොනො’යං, පලායති භණෙ ඉති;
බලකායො පභිජ්ජිත්ථ, ‘‘දිට්ඨං පිඨ’’න්ති ඝොසයුං.
මොග්ගලාන බලාරාජා, ඡෙත්වා නිකරණෙන සො;
සීසං උක්ඛිපියා’කාසං, ඡුරිකං කොසියං ඛිපි.
කත්වා’ළාහන කිච්චං සො, තස්ස කම්මෙ පසීදිය;
සබ්බංසො ධනමාදාය, ආගඤ්ඡි නගරං වරං.
භික්ඛූ සුත්වා පවත්තිං තං, සුනිවත්ථා සුපාරුතා;
සම්මජ්ජිත්වා විහාරඤ්ච, අට්ඨංසු පටිපාටියා.
මහාමෙඝවනං පත්වා, දෙවරාජාව නන්දනං;
මහාසෙන නිවත්තෙත්වා, හත්ථිපාකාරතො බහි.
උපසඞ්කම්ම වන්දිත්වා, සඞ්ඝෙ තස්මිං පසීදිය;
ඡත්තත්තෙන සඞ්ඝං පූජෙසි, සඞ්ඝො තස්සෙව තං අදා.
තං ඨානං ඡත්තවඩ්ඪීති, වොහරිංසු තහිං කතං;
පරිවෙණම්පි තං නාමං, අහොසි පුරමාගතො.
විහාරෙ ද්වෙපි ගන්ත්වාන, සඞ්ඝං තත්ථා’භිවන්දිය;
පාපුණිත්වා මහාරජ්ජං, ලොකං ධම්මෙන පාලයි.
කුද්ධො නීහරි දාඨංසො, ඝාතකං පිතුනො මම;
අනුවත්තිත්වා මච්චාති, තෙන රක්ඛස නාම වා.
අතිරෙකසහස්සං සො, අමච්චානං විනාසයි;
කණ්ණනාසාදි ඡෙදෙසි, පබ්බාජෙසි තථා බහූ.
තතො සුත්වාන සද්ධම්ම-මුපසන්නො සුමානසො;
මහාදානං පවත්තෙසි, මෙඝො විය මහීතලෙ.
ඵුස්සපුණ්ණමීයං දාන-මනුවස්සං පවත්තයි;
තතො පට්ඨාය තං දානං, දීපෙ අජ්ජාපි වත්තති.
සොපි සාරථිකො ලාජ-දායකො පිතුරාජිනො;
ආනෙත්වා පිතුසන්දෙ සං, මොග්ගල්ලානස්ස දස්සයි.
තං දිස්වා පරිදෙවිත්වා, පිතුනො පෙම මත්තනී;
වණ්ණෙත්වා තස්ස පාදාසි, ද්වාරනායකතං විභූ.
සෙනාපති මිගාරොහි, නිවෙදෙත්වා යථා විධිං;
අභිසෙක ජිනස්සා’කා, අභිසෙකං යථාරුචිං.
සීහා’චලෙ දළ්හනාමං, දාඨා කොණ්ඩඤ්ඤකම්පි ච;
විහාරං ධම්මරුචිනං, සාගලිනඤ්ච දාපයි.
පබ්බතන්තු විහාරංසො, කත්වා ථෙරස්ස දාපයි;
මහානාමසනාමස්ස, දීඝසණ්ඩ විහාරකෙ.
රාජිනිනාමකඤ්චෙව, කත්වා භික්ඛුනුපස්සයං;
අදා සාගලිකානං සො, භික්ඛුනීනං මහාමති.
ලම්බකණ්ණකගොත්තොපි, දාඨා පභුති නාමකො;
කස්සපස්ස උපඨානෙ, කොචි නිබ්බින්න මානසො.
ගන්තා මෙ රෙලියං වග්ගං,
වාසං තත්ථෙව කප්පයි;
අහොසි පුත්තො තස්සෙකො,
සිලාකා ලොති පිස්සුතො.
සොපි කස්සපතො භීතො, ඤාතකෙන සහ’ත්තනො;
මොග්ගල්ලානෙන ගන්ත්වාන, ජම්බුදීපතලං ඉතො.
බොධිපණ්ඩවිහාරම්පි, පබ්බජ්ජං සමුපාගතො;
කරොන්තො සඞ්ඝකිච්චානි, සාදරො සො සුපෙසලො.
අම්මං සඞ්ඝස්ස පාදාසි, සඞ්ඝො තස්මිං පසීදිය;
ආහ’ම්බ සාමණෙරො’ති, තෙන තං නාමකො අහු.
සො කෙසධාතුවංසම්හි, වුත්තෙන විධිනා තතො;
කෙසධාතුං ලභිත්වාන, තස්ස රජ්ජෙ ඉධා’නයි.
තස්ස කත්වාන සක්කාරං, ගහෙත්වා කෙස ධාතුයො;
මහග්ඝෙ නිදහිත්වාන, කරණ්ඩෙ ඵලිකුම්භව්හෙ.
දීපඞ්කරස්ස නාථස්ස, පටිමාය ඝරෙ වරෙ;
වඩ්ඪෙත්වා පරිහාරෙන, මහාපූජං පවත්තයි.
මාතුලං භරියඤ්ච’ස්ස, කත්වා සොවණ්ණයං තහිං;
ඨපෙසි පටිමායො ච, අස්ස බිම්බඤ්ච චාරුකං.
කෙසධාතුකරණ්ඩඤ්ච , ඡත්තං රතනමණ්ඩපං;
සාවකග්ගයුංගං වාළ-බීජනිඤ්ච සකාරයි.
පරිහාරඤ්ච තස්ස’දා, රාජා අධිකමත්තනො;
සිලාකාළ මසිග්ගාහං, කත්වා රක්ඛාය යොජයි.
අසිග්ගාහසිලාකාළො, ඉති තෙනා’සි විස්සුතො;
භගිනිඤ්ච’ස්ස පාදාසි, සද්ධිං භොගෙන භූමිපො.
වුත්තො’යමති සඞ්ඛෙපො, විත්ථාරො පන සබ්බසො;
කෙසධාතුකවංසම්හා, ගහෙතබ්බො විභාවිනා.
බන්ධිත්වා සාගරා රක්ඛං, දීපඤ්ච කාසිනිබ්භයං;
ධම්මකම්මන සොධෙසි, සධම්මං ජිනසාසනං.
සෙනාපතිස නාමං’කා, පධානඝර මුත්තරො;
කත්වා’ට්ඨාරසමෙ වස්සෙ, සො පුඤ්ඤානි ඛයං ගතො.
කස්සපතො ජිතො අතිබලි පුඤ්ඤක්ඛයෙ සඞ්ඛතෙ;
ජෙතුං නො විසහිත්ථ මච්චුමුපගං සො යෙවදාසොවිය;
තස්මා මච්චුබලං නිහච්ච සුඛිනො හෙස්සන්ති මෙධාවිනො;
නිබ්බානං පරමච්චුතං සිවපදං පත්තබ්බමත්තඤ්ඤුනා.
සුජනප්පසාද සංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
රාජද්වයදීපනො නාම
එකූනචත්තාලීසතිමො පරිච්ඡෙදො.
චත්තාලීසතිම පරිච්ඡෙද
අට්ඨරාජකො
තස්සච්චයෙ කුමාරාදි-ධාතුසෙනොති විස්සුතො;
අහු තස්ස සුතො රාජා, දෙවරූපො මහාබලො.
කාරිතෙ පිතරා’කාසි, විහාරෙ නවකම්මකං;
කාරෙත්වා ධම්මසඞ්ගීතිං පරිසොධෙති සාසනං.
සන්තප්පෙසි මහාසඞ්ඝං, පච්චයෙහි චතූහිපි;
කත්වා පුඤ්ඤානි’නෙකානි, නවමෙ හායනෙ’තිගා.
තිත්තිසෙනො සුතො තස්ස, රාජා හුත්වා අනෙකධා;
කත්වා පුඤ්ඤානි රජ්ජං තං, මාසම්පි නවමෙ ජහි.
සිවො තං මාතුලො හන්ත්වා, හුත්වා රාජා අනප්පකං;
පුඤ්ඤං කත්වො’පතිස්සෙන, පඤ්චවීස දිනෙ හතො.
උපතිස්සො තතො ආසි, රාජා හන්ත්වාන සීවකං;
මොග්ගල්ලානස්ස භගිනී, සාමිකො ධජිනීපති.
රාජා ඨානන්තරාදීහි, කත්වාන ජනසඞ්ගහං;
සීලාකාළස්ස පාදාසි, සහ භො කනධීවරං.
එකො පුත්තො අහු රඤ්ඤො, උපතිස්සස්ස කස්සපො;
සසොළස සහායෙහි, සූරො සූපෙහි සඤ්ඤුතො.
එක වුත්තිසහායෙහි, දානමාන මහාධනො;
ධම්මට්ඨො වීරියාජීවි, සාධු ජෙට්ඨපචායකො.
සිලා කාළොතතො රජ්ජ-ලොභවඤ්චිත මානසො;
දක්ඛිණං මලයං ගන්ත්වා, සඞ්ගණ්හිත්වා මහා බලං.
විලුම්පමානො පච්චන්ති, සම්පත්තො නගරන්තිකං;
තං සුත්වා කස්සපො ජෙට්ඨො, වරමාරුය්හ කුඤ්ජරං.
අස්සා සෙත්වාන පිතරං, සමාදාය සහායකෙ;
නික්ඛම්ම නගරා ගච්ඡි, සිලාකාලස්ස දස්සනං.
එවං සත්ත’ට්ඨ වාරෙසු, පලාතො ලීනවුත්තිකො;
හත්ථෙ කත්වා උපායෙන, දෙසෙ පාචින පච්ඡිමෙ.
යුජ්ඣිතුං පුන පාචින-තිස්ස පබ්බතමාගමි;
කස්සපොපි සහායෙහි, සද්ධිමාරුය්හ දන්තිනං.
තත්ථ ගන්ත්වා පලාපෙත්වා, චොරං පබ්බතමත්ථකං;
ආරොපෙසි මහානාගං, තෙනා’සි ගිරිකස්සපො.
මානත්ථද්ධො සිලාකාළො, භිය්යො රට්ඨං පභින්දිය;
සබ්බං හත්ථගතං කත්වා, අජෙය්ය බලවාහනො.
ආගම්ම නගරං රුන්ධි, සත්ථාහං රාජසෙවකා;
යුජ්ඣිත්වා විරලා ආසුං, තතො චින්තෙසි කස්සපො.
එතෙ නගරරොධෙන, සබ්බෙ භිජ්ජන්ති පාණිනො;
පරිහීනං බලං රාජා, අන්ධකො ච මහල්ලකො.
මෙරුකන්දරකෙ කත්වා, මාතරං පිතරඤ්ච මෙ;
අඞ්ගහෙත්වා බලං පච්ඡා, චොරො නිග්ගණ්හි යො ඉති.
රත්තියං සො සහායෙ ච, රාජසාධනමෙවච;
ආදාය පිතරො චෙව, මලයං ගන්තුමාරභි.
තදා මග්ගමජානන්තා, සම්මූළා මග්ගදෙසකා;
නගරස්ස සමීපෙව, සම්භමිංසු ඉතො තතො.
සිලාකාළො පවත්තිං තං, සුත්වා සඞ්ගම්ම වෙගසා;
පරිවාරෙසි සඞ්ගාමො, තත්ථ භිංසනකො අහු.
දෙවාසුරරණාකාරෙ, වත්තමානෙ මහාහවෙ;
පතිතෙසු සහායෙසු, සීදමානෙ මහාගජෙ.
හත්ථාරොහස්ස දත්වා, ඡින්දිත්වා සීසමත්තනො;
පුඤ්ඡිත්වා ලොහිතං කත්වා, කොසියං අසි පුත්තිකං.
හත්ථිකුම්භෙ උභො හත්ථෙ, ඨපෙත්වාන අවත්ථරි;
උපතිස්සොපි තං සුත්වා, සොකසල්ලාහතො මරි.
එවං දියඩ්ඪවස්සෙන, උපතිස්සෙ දිවංගතෙ;
රාජා’හොසි සිලාකාළො, පුබ්බනාමෙන එකතො.
තං අම්බසාමණෙරාදි-සිලාකාළොති වොහරුං;
තිත්ථං තෙරසවස්සානි, දිපං ධම්මෙන පාලයි.
මහාපාළිම්හි දාපෙසි, පච්චග්ඝං රාජභොජනං;
වෙජ්ජසාලාසු භොගෙ ච, වඩ්ඪෙසි ජනතාහිතො.
අන්වහං පූජයි බොධිං, පටිමායො ච කාරයි;
සබ්බෙසං දීපවාසීනං, භික්ඛූනං’දා තිචීවරං.
මාඝාතං කාරයිදීපෙ, සබ්බෙසංයෙව පාණිනං;
ආනිතං අත්තනා කෙස-ධාතුං සම්මා අපූජයි.
රහෙරදකවාරඤ්ච, අදාසි අභයුත්තරෙ;
පුරත්ථිමා ථෙරීයානං, විහාරකුන්ථනාම සො.
ආනෙත්වා ආසනං තත්ථ, ඨපෙසි දුමරාජකෙ;
යාවජීවං පවත්තෙසි, පුඤ්ඤකම්මමසඞ්ඛියං.
මොග්ගල්ලානො තථා දාඨා, පභුති චො’පතිස්සකො;
පුත්තො තස්සා’සුමග්ගස්ස, දෙසං දත්වා පුරත්ථිමං.
දත්වා ඨානන්තරඤ්චාදි-පාදසඤ්ඤං විසජ්ජයි;
ගන්ත්වා තත්ථ වසාහීති, සොපි ගන්ත්වා තහිං වසි.
ඨානං මලයරාජග්ගං, දෙසං දත්වාන දක්ඛිණං;
රක්ඛණත්ථං සමුද්දස්ස, මජ්ඣිමං තු නියොජයි.
උපතිස්සං තු වාසෙසි, සන්තිකෙයෙව අත්තනො;
විසෙසෙන මමායන්තො, යූනං කල්යානදස්සනං.
තස්ස ද්වාදසමෙ වස්සෙ, ඉතො කාසි පුරං ගතො;
ධම්මාතු මිධා’නෙසි, තතො වාණිජ මාණවො.
රාජා දිස්වා’සමත්ථො සො, ධම්මාධම්මවිචාරණෙ;
හෙමසඤ්ඤාය දීපම්හි, පතන්තො සලභො විය.
බුද්ධධම්මොති සඤ්ඤාය, තං ගහෙත්වාන සාධුකං;
කත්වා සක්කාරසම්මානං, ගෙහෙ රාජඝරන්තිකෙ.
ඨපෙත්වා අනුවස්සං තු, නෙත්වා ජෙතවනං මහං;
කාතුං කාරෙසි චාරිත්තං, හිතං මන්ත්වාන පාණිනං.
එවං කත්වා සිලාකාළො, පුඤ්ඤකම්මමනප්පකං;
පත්තෙ තෙරසමෙ වස්සෙ, යථාකම්මමුපාගමි.
දාඨප්පභුතිකො රජ්ජං, ගහෙත්වා භාතරංසකං;
අක්කමොති නිවාරෙන්තං, මාරාපෙසි විබුද්ධිකො.
මොග්ගල්ලානො’ථ තං සුත්වා, අප්පත්තං රජ්ජමග්ගහි;
අකාරණෙ මෙ මාරෙසි, කණිට්ඨං ධම්මවාදීනං.
කාරාපෙස්සාමහම්පජ්ජ, රජ්ජන්ති පරිකුප්පිය;
සමාදාය මහාසෙනං, අගාරාහෙර පබ්බතං.
රාජාපි සුත්වා සන්නද්ධ-බලකායො කරින්දකෙ;
පබ්බතෙ සිවිරං බන්ධි, මොග්ගල්ලානො නිසම්මතං.
සාපරාධාන තෙ මෙ වා, මනුස්සා දීපවාසිනො;
එකස්මිඤ්ච මතෙ රජ්ජ-මුභින්නංයෙව නොසියා.
තස්මා අඤ්ඤෙන යුජ්ඣන්තු, උභොයෙව මයං ඉධ;
හත්ථියුද්ධං කරොමාති, රඤ්ඤො පෙසෙසි සාසනං.
සොපි සාධූති වත්වාන, බද්ධපඤ්චායුධො ගජං;
ආරුය්හ මුනිනො මාරො විය ඔත්ථරි තාවදෙ.
මොග්ගල්ලානොපි සන්නද්ධො, ආරුය්හ කරීනං වරං;
තත්ථා’ගො අඤ්ඤමඤ්ඤං තෙ, පාපුණිංසු මහාගජා.
සද්දො සූයිත්ථ සඞ්ඝට්ටෙ, අසනිරාව සන්නිභො;
දන්තඝාතෙන උට්ඨාසි, ජාලා විජ්ජුල්ලතා විය.
සඤ්ඣාඝනසභාගා’සුං, ගජා ලොහිතමක්ඛිතා;
මොග්ගල්ලානගජාවිද්ධො, රඤ්ඤොඔසක්කි කුඤ්ජරො.
රාජා ආරභි තං දිස්වා, ඡින්දිතුං සීසමත්තනො;
මොග්ගල්ලානො’ථ වන්දන්තො, යාචි’මෙ’වං කිරීඉති.
යාචමානෙපි සොමානං, මානෙන්තො ඡින්දිකන්ධරං;
ඡඩ්ඩෙසි ඡහි සො රජ්ජං, මාසෙහි දිවසෙහි ච.
මොග්ගල්ලානො තතො රාජා, ආසි දීපෙ මහාබලො;
මාතුලඤ්ච පටිච්චෙමං, චූලනාමෙන වොහරුං.
ආසාධාරණකාවෙය්යො, වත්ථුත්තය පරායණො;
දානසංයම සොචෙය්යො, සොරච්චාදිගුණාලයො.
දානෙන පියවාචාය, අත්ථස්ස චරියාය ච;
සමානත්තස්සභාවෙන, සඞ්ගහෙසි මහාජනං.
පිණ්ඩපාතවිහාරෙහි, භෙසජ්ජච්ඡාදනෙහි ච;
භික්ඛුසඞ්ඝඤ්හි සඞ්ගණ්හි, ධම්මිකාය ච ගුත්තියා.
අතිරෙකාය පූජාය, පූජෙත්වා ධම්මභාණකෙ;
පිටකෙ තීණි වාචෙසි, සද්ධිමට්ඨකථාය සො.
කුමාරෙ උපලාලෙත්වා, නිවාපෙන යථාරුචිං;
සජ්ඣාපෙසි සදා ධම්මං, ධම්මදීපො මහාමති.
ධම්මදීපඤ්ච සො කත්වා, කුඤ්ජරසෙඛරෙනි සා;
ධම්මාවාසානෙ වාචෙසි, පුරම්හි පුරිසුත්තමො.
බන්ධාපෙසි කදම්බඤ්ච, නදිංපබ්බතමජ්ඣතො;
පත්තපසාණවාපිඤ්ච, ධනවාපිං ගරිතරං.
ගණ්හාපෙසි සදීඝායු-හෙතු කම්මන්ති සාදරො;
ලිඛාපෙසි ච සද්ධම්මං, වත්ථුපූජඤ්ච කාරයි.
ලොකං සො අනුකම්පිත්වා, මාතාපුත්තංව ඔරසං;
දත්වා භුත්වා යථාකාමං, වස්සෙ වීසතිමෙ මරි.
මහෙසී තස්ස ඝාතෙත්වා, විසයොගෙන ඤාතකෙ;
පුත්තං රජ්ජෙ’භිසිඤ්චිත්වා, සයං රජ්ජං විචාරයි.
තථාභිසිත්තො සො කිත්ති-සිරිමෙඝො නරාධිපො;
තිපුපත්තෙහි ඡාදෙසි, දුමින්දධරමාදිතො.
කපණද්ධිවණිබ්බානං, මහාදානං පවත්තයි;
මග්ගපාලො තථාකාරො, අහු සබ්බොපභොගියො.
මහෙසී සා සදා ආසි, පධානා සබ්බකම්මසු;
රජ්ජං තස්සා’සි තෙනෙව, හෙට්ඨුපරියවත්තිකං.
රාජාපාදා මහාමච්චා’-හෙසුං ලඤ්චපරායනා;
දුබ්බලෙ ච විහෙඨෙසුං, බලී ජානපදා නරා.
සිලාකාළස්ස කාලම්හි, ගාමෙ සඞ්ගිල්ලනාමකෙ;
භයවසීව්හයො පොසො, අහු මොරියවංසජො.
අහොසි පුත්තො සීවස්ස, අග්ගබොධි සනාමකො;
භාගිනෙය්යොපි තස්සාසි, මහානාගොති විස්සුතො.
භාගිනෙයො මහානාගො, අග්ගබොධි ච සුන්දරො;
උළාරජ්ඣාසයත්තා සො, මහානාගො මහබ්බලො.
හිත්වා කස්සකකම්මානි, චොරකම්මමකා වනෙ;
ගොධං ලද්ධාන පෙසෙසි, මාතුලානිය සන්තිකං.
ගොධං දිස්වා’වසා ඤත්වා, ධඤ්ඤපච්ඡිමපෙසයි;
කම්මාරස්සා’පි පෙසෙසි, සසං සොපි තථෙවකා.
බීජං භගිනී මායාචි, බීජගාහඤ්ච තස්ස සා;
දාසඤ්ච ඤත්වා පෙසෙසි, අන්නපානාදිනා රහො.
තදා දුබ්භික්ඛකාලම්හි, එකො මන්තධරො නරො;
භික්ඛාලාභාය සද්ධෙහි, භික්ඛුවෙසෙන භික්ඛති.
තං ගාමං පවිසිත්වා සො, අලද්ධා කිඤ්චි භොජනං;
අභිභූතො ජිඝච්ඡාය, කම්පමානො නිගච්ඡති.
තං දිස්වා කරුණායන්තො, මහානාගො මහාදයො;
පත්තමාදාය ගාමන්ත-මාහිණ්ඩිත්වාපි සබ්බසො.
යාගුමත්තම්පි නාලත්ථ, තතො උත්තරසාටකං;
දත්වා ආහරි ආහාරං, සො තං භුත්වා පසීදිය.
රජ්ජාරහමිමං දීපෙ, කරිස්සාමීති චින්තිය;
තමාදාය ඛණෙනා’ගා, ගොකණ්ණකමහණ්ණවං.
අථ තත්ථ නිසීදිත්වා, සඤ්ජපන්තො යථාවිධිංම;
මන්තොනා’නෙසි නාගින්දං, ඵුස්සපුණ්ණමරත්තියං.
මහානාගං ඵුසාහීති, මහානාගං නියොජයි;
සො භීතො පුරිමෙ යාමෙ, ආගතං තං න සම්භුසී.
තථා මජ්ඣිමයාමෙපි, පච්ඡිමෙ පන නඞ්ගලෙ;
ගහෙත්වා ඛිපි තීහෙව, අඞ්ගුලීහි සතං ඡුපි.
සො තං බ්යාකාසි තං දිත්වා, සබලං මෙ පරිස්සමං;
තීහි රාජූහි යුජ්ඣිත්වා, චතුත්ථං ත්වං නිඝාතිය.
වුඩ්ඪො තීණෙව වස්සානි, රාජා හුත්වා න ජීවසි;
තථා හෙස්සන්ති රාජානො, තයො තෙ වංසජා නරා.
ගන්ත්වා සෙවස්සු රාජානං, පච්ඡා පස්සසි මෙඛලං;
ඉති වත්වාන පෙසෙසි, සොපි ගන්ත්වා නරිස්සරං.
පස්සිත්වා තමුපට්ඨාසි, රාජා රොහණකම්මිකං;
තං අකාසි තදුට්ඨානං, භණ්ඩමාහරි සො බහුං.
රාජා තස්මිං පසීදිත්වා, අන්ධසෙනාපතිව්හයං;
දත්වා ඨානන්තරං තස්ස, ගන්තුං තත්ථෙව යොජයි.
භයසීවස්ස පුත්තඤ්ච, භාගිනෙය්යඤ්ච අත්තනො;
ආදාය ගන්ත්වා තං දෙසං, පරිවත්තෙසි සබ්බසො.
පච්චෙකභොගං කත්වාන, රොහණං තත්ථ සො වසං;
දාඨප්පභූතිනා කාතුං, යුද්ධංගන්ත්වා මහබ්බලො.
මොග්ගල්ලානභයා ගන්ත්වා, රොහණඤ්ච තහිං වසී;
සුත්වා කිත්තිසිරීමෙඝවණ්ණ-රඤ්ඤො රජ්ජෙ සමඤ්ජසං.
රජ්ජං ගහෙතුං කාලොති, සීඝං ආගම්ම රොහණා;
එකූනවිසෙ දිවසෙ, මාරයිත්වා මහීපතිං.
සයං හුත්වා මහීපාලො, දෙසං කත්වා යථා පුරෙ;
භාගිනෙය්යස්ස පාහෙසි, පණ්ණමාගච්ඡතූති සො.
ආගච්ඡන්තො නිමිත්තෙන, නිවත්තිත්වා මරිත්ථ සො;
තතො මාතුලපුත්තං’කා, උපරජ්ජං කතඤ්ඤුකො.
ආලවාලං දුමින්දස්ස, කත්වා හෙමමයං ඝරං;
ඡාදාපෙසි මුනින්දස්ස, පටිමායො ච සන්දහි.
මහාචෙතිත්තයෙ කාසි, සුධාකම්මඤ්ච චුම්බටං;
හත්ථිවෙදිඤ්ච කාරෙත්වා, චිත්තකම්මමකාරයි.
පෙසකාරකගාමං සො, ජම්බෙලව්හයමුත්තරෙ;
මහාවිහාරෙචාබන්ධි, ගාමං තින්තිණිකව්හයං.
උද්ධගාමම්හි වසභ-ගාමං ජෙතවනස්ස’දා;
වත්ථදානං නිකායෙසු, තීසු චෙව පවත්තයි.
ඛෙත්තානං හිසතං දත්වා, විහාරෙ ජෙතනාමකෙ;
යාගුං තත්ථ පවත්තෙසි, භික්ඛූනං සබ්බකාලිකං.
සහස්ස දූරතිස්සව්හා, ඛෙත්තං දත්වා තපස්සිනං;
මහාවිහාරවාසීනං, යාගුං නිච්චං පවත්තයි.
චිරමාතිකවාරඤ්ච, තත්ථෙව’දා ගුණෙ රතො;
මයූරපරිවෙණෙ ච, නවකම්මමකාරයි.
කාසිඛණ්ඩෙ මහාදෙව-රත්තකුරවනාමකෙ;
විහාරෙ අනුරාරාමං, ජිණ්ණඤ්ච පටිසඞ්ඛරී.
කමං සොවග්ගිකං කත්වා, එවමාදිං නරිස්සරො;
අගමා තීහි වස්සෙහි, දෙවරාජසහබ්යතං.
අට්ඨෙතෙ කුට්ඨචිත්තා’පරිමිතවිභවා රාජරාජෙනරූපා;
රාජානො රාජමානා නරකරිතුරගාසූරසෙනාරථෙහි;
අන්තෙ හිත්වා’ඛිලං තං විගතපරිජනා’ළාහනං සඞ්ඛතාසුං;
සප්පඤ්ඤො තං සරන්තො භවතු භවසුඛං වන්තුකාමො හිතෙසී.
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
අට්ඨරාජකො නාම
චත්තාලීසතිමො පරිච්ඡෙදො.
එකචත්තාලීසතිම පරිච්ඡෙද
ද්විරාජකො
මහානාගනරින්දස්ස , භාගිනෙය්යො සුභාගියො;
සො අග්ගබොධිරාජාසි, අග්ගබොධිගතාසයො.
තෙජෙන බාහුං සොම්මෙන, චන්දං සම්පුණ්ණමණ්ඩලං;
සුමෙරුමචලන්තෙන, ගම්භිරෙන මහොදධිං.
වසුන්ධරා පකම්පෙන, මාරුතං සම්පවුත්තියා;
බුද්ධියාමරමන්තාරං, සුද්ධියා සරදම්බරං.
කාමභොගෙන දෙවින්ද, මත්ථෙන ච නරිස්සරං;
ධම්මෙන සුද්ධවාසෙට්ඨං, වික්කමෙන මිගාධිපං.
රාජධම්මෙහි රජ්ජෙහි, චක්කවත්තිනරිස්සරං;
වෙස්සන්තරඤ්ච දානෙන, අනුගන්ත්වා ජනෙ සුතො.
මාතුලං උපරාජව්හෙ, භාතරං යුවරාජකෙ;
භාගිනෙය්යඤ්ච මලය-රාජඨානෙ ඨපෙසි සො.
ඨානන්තරෙ යථායොගං-සෙට්ඨාමච්චෙ ඨපෙසි ච;
ජනං සඞ්ගහවත්ථූහී, රාජධම්මෙහි චග්ගහි.
දෙසං සයොග්ගං පාදාසි, යුවරාජස්ස දක්ඛිණං;
වසං තත්ථ සිරීවඩ්ඪ-මානවාපිං සගාහයි.
කත්වා ගිරිවිහාරඤ්ච, සඞ්ඝිකං තස්ස දාපයි;
ඛෙත්තානං ද්විසතං සඞ්ඝ-භොගත්ථාය මහාමති.
අදා මලයරාජස්ස, දාඨානාමං සධීතරං;
පරිවෙණං සීරිසඞ්ඝ-බොධිනාමඤ්ච කාරයි.
මහාසිවස්ස කාරෙසි, පරිවෙණං සනාමකං;
පරිවාරො’පි තස්සාසි, එවං පුඤ්ඤපරායනො.
කත්වා සාධුපචාරෙන, පොරාණං සඞ්ගහං විධිං;
අන්තරායං විසොධෙතුං, ජිණ්ණඤ්ච පටිසඞ්ඛරි.
කවයො තස්ස රජ්ජම්හි, සීහළාය නිරුත්තියා;
කාවෙය්යෙ බහුකෙ’කාසුං, විචිත්රනයාසාලිනො.
විහාරෙ දක්ඛිණෙ කාසි, පාසාදං සුමනොහරං;
අකා නවහි වස්සෙහි, දිපෙ කණ්ටකසොධනං.
කුරුන්දනාමං කාරෙත්වා, විහාරං සබ්බසඞ්ඝිකං;
වාපිං තන්නාමකං නාළි-කෙරාරාමං තියොජනං.
මහාසිවව්හයෙ චෙව, සස්සං කාරයිතුං අදා;
ලාභසක්කාරසම්මාන-මාරාමිකසතං තදා.
විහාරං තං සමීපම්හි, කත්වා අම්බිලපස්සවං;
ගාමං තන්නාමකං චාදා, ථෙරියානං තපස්සීනං.
උත්තරවල්ලිවිහාරස්ස, රතනං දීඝවණ්ණිතං;
දත්වා ගාමං පතිට්ඨෙසි, සත්ථුබිම්බං සිලාමයං.
කෙළිවාතෙ ච කාරෙසි, සුමනං නාම පබ්බතං;
මහාතෙලවටංබොධි-ඝරෙ පාසාණවෙදිකං.
කාරෙත්වා ලොහපාසාදං, පාසාදමහනෙ අදා;
ඡත්තිංසානං සහස්සානං, භික්ඛූනං සො තිචීවරං.
ගාමං දත්වා නියොජෙසි, ආරක්ඛං ධීතු නාමකං;
හත්ථිකුච්ඡිවිහාරෙපි, පාසාදං කාසි බුද්ධිමා.
දාඨා සිවස්ස ඨත්වාන, ඔවාදෙ සාධු භික්ඛුනො;
සමාචරන්තො ධම්මෙන, සක්කච්චං තමුපට්ඨහි.
මූගසෙනාපතිං චාකා, විහාරං සො විසාලකං;
ගාමං ලජ්ජිකමෙතස්ස, දාස භොගාය’දාසි ච.
මහානාගස්ස පුඤ්ඤත්ථං, රඤ්ඤො තංනාමකං අකා;
මහාථෙරස්ස තඤ්චා’දා, රාජා තෙපිටකස්ස සො.
අත්තනො සදිසානඤ්ච, යොගීනං විගතාලයො;
භික්ඛූනං චතුසට්ඨීනං, විහාරං තං තදා අදා.
කත්වා තස්සෙව මහා-පරිවෙණනිවාසිනො;
භින්නොරුදීපං දත්වාන, වට්ටකාකාරපිට්ඨිතො.
දක්ඛිණගීරිදළ්හව්හෙ, මහානාගෙ ච පබ්බතෙ;
කාළවාපාදිකෙ චා’කා, විහාරෙ පොසථාලයෙ.
විහාරෙ අභයෙ’කාසි, මහාපොක්ඛරණිං තථා;
චෙතියපබ්බතෙ චාකා, නාගසොණ්ඩිං ථිරොදිකං.
මහින්දතටවාවිඤ්ච, කාරාපෙත්වාන සාධුකං;
එතිස්සා මරියාදාය, ථෙරං නෙතුං නියොජයි.
මහාමහින්ද ථෙරම්හි, තංඨානසමුපාගතො;
තරච්ඡා එව නෙතුන්ති, කතිකඤ්චෙව කාරයි.
ඡත්තං සොණ්ණඤ්ච කාරෙසි, නිකායෙසුපි තීසු සො;
සත්තාට්ඨනව වාරෙසු, මහග්ඝරතනෙහි ච.
මහාතූපෙ චතුබ්බීස-භාරං ඡත්තං සුවණ්ණයං;
තත්ථ තත්ථ ච පූජෙසි, මහග්ඝං රතනුත්තමං.
දාඨාධාතුඝරං කත්වා, විචිත්රරතනුජ්ජලං;
කාසි හෙමකරණ්ඩඤ්ච, ලොහනාවඤ්ච පාළියං.
මණිමෙඛලනාමඤ්ච, බන්ධාපෙසි සබන්ධනං;
මහාමාතිඤ්ච ගණ්හෙසි, මණිහීරකවාපියං.
තදා එකො මහාථෙරො, ජොතිපාලකනාමකො;
පරාජෙසි විවාදෙන, දීපෙ වෙතුල්ලවාදිනො.
දාඨාපභුතිනාමො’ථ, ආදිපාදො’තිලජ්ජිතො;
හත්ථමුක්ඛිප්පි තං හන්තුං, ගණ්ඩො සඤ්ජායි තංඛණෙ.
රාජා තස්මිං පසීදිත්වා, විහාරෙයෙව වාසයි;
මානෙන තං අනාගම්ම, දාඨාපභූමතො කිර.
දත්වා මහාදිපාදත්තං, භාගිනෙය්යග්ගබොධිනො;
රක්ඛිතුං තං නියොජෙසි, ථෙරං සොපි තමාචරි.
නීලගෙහපරිච්ඡෙදං, කත්වා තස්සෙව සො අදා;
කත්වෙවං බහුධා පුඤ්ඤං, චතුත්තිංසෙ සමෙ මතො.
අග්ගබොධි තතො ආසි, රාජා පුබ්බස්ස රාජිනො;
මහල්ලකත්තානං ඛුද්ද-නාමෙන පරිදීපයුං.
සො දීපං පරිපාලෙසි, පුබ්බචාරිත්තකොවිදො;
අකාසි ච මහෙසිං සො, මාතුලධීතුමත්තනො.
සඞ්ඝභද්දං අසිග්ගාහං, කාසි බන්ධුං මහෙසියා;
යථාරහමදා චෙව, ඨානන්තරමනාලයො.
කත්වා වෙළුවනං රාජා, සාගලීනං නියොජයී;
ජම්බුරන්තරගල්ලඤ්ච, කාසි මාතිකපිට්ඨිකං.
රඤ්ඤො තස්සෙ’ව රජ්ජම්හි, කාලිඞ්ගෙසු මහීපති;
සත්තානං මරණං යුද්ධෙ, දිස්වා සංවිග්ගමානසො.
ඉමං දීපමුපාගම්ම, පබ්බජ්ජා කතනිච්ඡයො;
ජොතිපාලම්හි පබ්බජි, රාජා සක්කාසි තං චිරං.
පධානඨානං තස්ස’කා, විහාරෙ මත්තපබ්බතෙ;
තස්සාමච්චො මහෙසී ච, තථෙවා’ගම්ම පබ්බජුං.
රඤ්ඤො මහෙසී සුත්වාන, තස්ස පබ්බජ්ජමුත්තමං;
සක්කච්චං තමුපට්ඨාසි, රතනව්හඤ්ච කාරයි.
අදා රාජා අමච්චස්ස, පාචීනකණ්ඩරාජියං;
වෙත්තවාසවිහාරඤ්ච, සො’දා සඞ්ඝස්ස තං යති.
රාජත්ථෙරෙමතෙ රාජා, සොචිත්වා පරිදෙවිය;
පධානඨානං කාරෙසි, චූළගල්ලවිහාරකෙ.
පලංනගරගඤ්චෙව, තස්ස ඨානඤ්හි කාරයි;
එවං තදත්ථං පුඤ්ඤානි, බහූනි’පි මහීපති.
ජොතිපාලිත ථෙරම්හි, තූපාරාමම්හි චෙතියං;
වන්දමානෙ පභිජ්ජිත්වා, භාගො තං පුරතො පති.
පක්කොසිත්වාන රාජානං, ථෙරො දස්සෙසි දුක්ඛිතො;
රාජා දිස්වාව සංවිග්ගො, කම්මං පට්ඨපි තංඛණෙ.
දක්ඛිණක්ඛකධාතුං සො, ලොහපාසාදකුච්ඡියං;
සාරක්ඛං ඨපයිත්වාන, රත්තින්දිවමපූජයි.
නවකම්මෙ චිරායන්තෙ, ථූපාරාමම්හි දෙවතා;
සුපිනං තස්ස දස්සෙසුං, රත්තිමාරාමිකා විය.
සචෙ රාජා පපඤ්චෙති, කාතුං ධාතුඝරං මයං;
ධාතුං ගහෙත්වා ගච්ඡාම, යත්ථතත්ථා’ති තංඛණෙ.
රාජා පබුද්ධො සංවිග්ගො, න චිරෙනෙව කාරයි;
කම්මං ධාතුඝරෙසබ්බං, චිත්තකම්මාදිසඤ්ඤුත්තං.
චතස්සො පටිමායො ච, පල්ලඞ්කෙ ච සිලාමයෙ;
හෙමච්ඡත්තං සිලාදන්ත-කම්මං ගෙහම්හි සබ්බසො.
මහාමච්චාදයො’කංසු , කරණ්ඩානං සතං නව;
දෙවානංපියතිස්සස්ස, කම්මඤ්ච නිඛිලං නවං.
සබ්බුස්සාහෙන කාරෙත්වා, මහාපූජං යථාරහං;
ආනෙත්වා ලොහපාසාදා, ධාතුං සබ්බාදරෙන සො.
ජොතිපාලං මහාථෙරං, සසඞ්ඝං පරිවාරිය;
පරිහාරෙන වඩ්ඪෙසි, ධාතුං ධාතුකරණ්ඩකෙ.
ධාතුගෙහස්ස පාදාසි, ලඞ්කාදීපං සහත්තනා;
ලාභග්ගාම-මදා තස්සා, රක්ඛකානං මහෙසියා.
නාගදීපම්හි ගෙහඤ්ච, රාජායතනධාතුයා;
උණ්ණලොමඝරඤ්චෙව, ඡත්තමාමලචෙතියෙ.
තත්ථ ගාමං විහාරස්ස, යාගුදානාය’දාසි ච;
විහාරස්ස’භයස්සා’දා, ගාමමඞ්ගණසාලකං.
නාමං කත්වාන සො’කාසි, අත්තනො ච මහෙසියා;
දාඨග්ගබොධිමාවාසං, විහාරෙ අතයුත්තරෙ.
දෙවී කපාලනාගං සා, විහාරං සාධුකාරිය;
තස්සෙ’වාදා විහාරස්ස, සම්පන්නචතුපච්චයං.
ගෙහං ජෙතවනෙ කාසි, රාජා රාජතචුම්බටං;
උදපානං මණාපෙසි, සොව බොධිඝරන්තිකෙ.
ගඞ්ගාතටං වලාහස්සං, වාපිං ගිරිතටඤ්චකා;
මහාපාළිංපි වඩ්ඪෙසි, භතනාවඤ්ච කාරයි.
භික්ඛූනීනං මහෙසී ච, භත්තවංසං සමාදිසි;
එවං පුඤ්ඤානි කත්වා සො, දිවං’ගා දසමෙ සමෙ.
එවං පුඤ්ඤරතා නරාධිපතයො සම්පන්නභොගා ගමුං;
මච්චුස්සෙව වසං තතොහි මතිමා සම්මා භවස්සීදිසං;
පස්සන්තො නියමං විහාය විධිනා සබ්බං භවෙ සඞ්ගතිං;
නිබ්බානාභිමුඛො චරෙය්ය ධිතිමා පබ්බජ්ජමජ්ඣූපගො.
සුජනප්පසාදසංවෙගත්ථාය කතෙ මහාවංසෙ
ද්විරාජකො නාම
එකචත්තාලීසතිමො පරිච්ඡෙදො.
No comments:
Post a Comment