නමො තස්‌ස භගවතො අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස
අභිධානප්‌පදීපිකා
බුද්‌ධප්‌පණාමො
පයාත’මොසජ්‌ජ සුඛප්‌පදං පදං;
අකා පරත්‌ථං කලිසම්‌භවෙ භවෙ,
නමාමි තං කෙවලදුක්‌කරං කරං.
ධම්‌මප්‌පණාමො
අපූජයුං යං මුනිකුඤ්‌ජරා ජරා,
රුජාදිමුත්‌තා යහිමුත්‌තරෙ තරෙ;
ඨිතා තිවට්‌ටම්‌බුනිධිං නරානරා,
තරිංසු තං ධම්‌මමඝප්‌පහං පහං.
සඞ්‌ඝප්‌පණාමො
ගතං මුනින්‌දො’රසසූනුතං නුතං,
සුපුඤ්‌ඤඛෙත්‌තං භුවනෙ සුතං සුතං;
ගණම්‌පි පාණීකතසංවරං වරං,
සදා ගුණොඝෙන නිරන්‌තර’න්‌තරං.
පටිඤ්‌ඤා
නාමලිඞ්‌ගෙසු කොසල්‌ල, මත්‌ථනිච්‌ඡයකාරණං;
යතො මහබ්‌බලං බුද්‌ධ, වචනෙ පාටවත්‌ථිනං.
දස්‌සයන්‌තො පකාසෙස්‌ස, මභිධානප්‌පදීපිකං.
පරිභාසා
භිය්‍යො රූපන්‌තරා සාහ, චරියෙන ච කත්‌ථචි;
ක්‌වචා’ හච්‌චවිධානෙන ඤෙය්‍යං ථීපුන්‌නපුංසකං.
අභින්‌නලිඞ්‌ගානංයෙව, ද්‌වන්‌දො ච, ලිඞ්‌ගවාචකා;
ගාථාපාදන්‌තමජ්‌ඣට්‌ඨා, පුබ්‌බං යන්‌ත්‍යපරෙ පරං.
පුමිත්‌ථියං පදං ද්‌වීසු, සබ්‌බලිඞ්‌ගෙ ච තීස්‌විති;
අභිධානන්‌තරාරම්‌භෙ, ඤෙය්‍යං ත්‌ව’න්‌ත මථාදි ච.
භිය්‍යො පයොග මාගම්‌ම, සොගතෙ ආගමෙ ක්‌වචි;
නිඝණ්‌ඩු යුත්‌ති ඤ්‌චානීය, නාමලිඞ්‌ගං කථීයතීති.
1. සග්‌ගකණ්‌ඩ
බුද්‌ධො දසබලො සත්‌ථා, සබ්‌බඤ්‌ඤූ ද්‌විපදුත්‌තමො;
මුනින්‌දො භගවා නාථො, චක්‌ඛුම’ඞ්‌ගීරසො මුනි.
ලොකනාථො’ නධිවරො, මහෙසි ච විනායකො;
සමන්‌තචක්‌ඛු සුගතො, භූරිපඤ්‌ඤො ච මාරජි.
නරසීහො නරවරො, ධම්‌මරාජා මහාමුනි;
දෙවදෙවො ලොකගරු, ධම්‌මස්‌සාමී තථාගතො.
සයම්‌භූ සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධො, වරපඤ්‌ඤො ච නායකො;
ජිනො, සක්‌කො තු සිද්‌ධත්‌ථො, සුද්‌ධොදනි ච ගොතමො.
සක්‍යසීහො තථා සක්‍ය, මුනි චාදිච්‌චබන්‌ධු ච;
මොක්‌ඛො නිරොධො නිබ්‌බානං, දීපො තණ්‌හක්‌ඛයො පරං;
තාණං ලෙණ මරූපඤ්‌ච, සන්‌තං සච්‌ච මනාලයං.
අසඞ්‌ඛතං සිව මමතං සුදුද්‌දසං,
පරායණං සරණ මනීතිකං තථා;
අනාසවං ධුව මනිදස්‌සනා’ කතා,
පලොකිතං නිපුණ මනන්‌ත මක්‌ඛරං.
අපවග්‌ගො විරාගො ච, පණීත මච්‌චුතං පදං.
යොගක්‌ඛෙමො පාර මපි, මුත්‌ති සන්‌ති විසුද්‌ධියො;
විමුත්‍ය’ සඞ්‌ඛතධාතු, සුද්‌ධි නිබ්‌බුතියො සියුං.
ඛීණාසවො ත්‌ව’සෙක්‌ඛො ච, වීතරාගො තථා’ රහා;
දෙවලොකො දිවො සග්‌ගො [නාකො (සී.)],
තිදිවො තිදසාලයො.
තිදසා ත්‌ව’මරා දෙවා, විබුධා ච සුධාසිනො;
සුරා මරූ දිවොකා චා, මතපා සග්‌ගවාසිනො.
නිජ්‌ජරා’ නිමිසා දිබ්‌බා, අපුමෙ දෙවතානි ච
[දෙවතා එව දෙවතානි, සකත්‌ථෙ නිපච්‌චයො (ටීකා)];
සිද්‌ධො භූතො ච ගන්‌ධබ්‌බො, ගුය්‌හකො යක්‌ඛ රක්‌ඛසා;
කුම්‌භණ්‌ඩො ච පිසාචා’දී, නිද්‌දිට්‌ඨා දෙවයොනියො.
පුබ්‌බදෙවා සුරරිපූ, අසුරා දානවා පුමෙ;
තබ්‌බිසෙසා පහාරාදො, සම්‌බරො බලිආදයො.
පිතාමහො පිතා බ්‍රහ්‌මා, ලොකෙසො කමලාසනො;
තථා හිරඤ්‌ඤගබ්‌භො ච, සුරජෙට්‌ඨො පජාපති.
වාසුදෙවො හරි [හරී (ටීකා)] කණ්‌හො, කෙසවො චක්‌කපාණ්‍ය’ථ;
මහිස්‌සරො සිවො සූලී, ඉස්‌සරො පසුපත්‍ය’පි.
හරො වුත්‌තො කුමාරො තු, ඛන්‌ධො සත්‌තිධරො භවෙ;
සක්‌කො පුරින්‌දදො දෙව, රාජා වජිරපාණි ච;
සුජම්‌පති සහස්‌සක්‌ඛො, මහින්‌දො වජිරාවුධො.
වාසවො ච දසසත, නයනො තිදිවාධිභූ;
සුරනාථො ච වජිර, හත්‌ථො ච භූතපත්‍ය’පි.
මඝවා කොසියො ඉන්‌දො, වත්‍රභූ පාකසාසනො;
විඩොජො ථ සුජා තස්‌ස [සුජාතා’ස්‌ස (ටීකා)], භරියා ථ පුරං භවෙ.
වෙජයන්‌තො තු පාසාදො,
සුධම්‌මා තු සභා මතා.
වෙජයන්‌තො රථො තස්‌ස,
වුත්‌තො මාතලි සාරථි;
එරාවණො ගජො පණ්‌ඩු, කම්‌බලො තු සිලාසනං.
සුවීරොච්‌චාදයො පුත්‌තා, නන්‌දා පොක්‌ඛරණී භවෙ;
නන්‌දනං මිස්‌සකං චිත්‌ත, ලතා ඵාරුසකං වනා.
අසනි ද්‌වීසු කුලිසං, වජිරං පුන්‌නපුංසකෙ;
අච්‌ඡරායොත්‌ථියං වුත්‌තා, රම්‌භා අලම්‌බුසාදයො;
දෙවිත්‌ථියො ථ ගන්‌ධබ්‌බා, පඤ්‌චසිඛොති ආදයො.
විමානො නිත්‌ථියං බ්‍යම්‌හං, පීයූසං ත්‌වමතං සුධා;
සිනෙරු මෙරු තිදිවා, ධාරො නෙරු සුමෙරු ච.
යුගන්‌ධරො ඊසධරො, කරවීකො සුදස්‌සනො;
නෙමින්‌ධරො විනතකො, අස්‌සකණ්‌ණො කුලාචලා.
මන්‌දාකිනී තථා’කාස, ගඞ්‌ගා සුරනදී ප්‍යථ;
කොවිළාරො තථා පාරි, ච්‌ඡත්‌තකො පාරිජාතකො;
කප්‌පරුක්‌ඛො තු සන්‌තානා, දයො දෙවද්‌දුමා සියුං.
පාචී පතීඣු’ දීචි’ත්‌ථී, පුබ්‌බ පච්‌ඡිම උත්‌තරා;
දිසාථ දක්‌ඛිණා’ පාචී, විදිසා’නුදිසා භවෙ.
එරාවතො [එරාවණො (සී.), අමරකොසෙ පන එරාවතො එව අත්‌ථි] පුණ්‌ඩරීකො, වාමනො කුමුදො’ ඤ්‌ජනො;
පුප්‌ඵදන්‌තො සබ්‌බභුම්‌මො, සුප්‌පතීකො දිසාගජා.
ධතරට්‌ඨො ච ගන්‌ධබ්‌බා, ධිපො, කුම්‌භණ්‌ඩසාමි තු;
විරුළ්‌හකො, විරූපක්‌ඛො, තු නාගාධිපතීරිතො.
යක්‌ඛාධිපො වෙස්‌සවණො, කුවෙරො නරවාහනො;
අළකා [අලකා (අමරකොස)] ළකමන්‌දාස්‌ස, පුරී, පහරණං ගදා;
චතුද්‌දිසාන මධිපා, පුබ්‌බාදීනං කමා ඉමෙ.
හුතාවහො’ ච්‌චිමා ධූම, කෙත්‌ව’ග්‌ගි ගිනි භානුමා.
තෙජො ධූමසිඛො වායු, සඛො ච කණ්‌හවත්‌තනී;
වෙස්‌සානරො හුතාසො ථ, සිඛාජාල’ච්‌චි චාපුමෙ.
විප්‌ඵුලිඞ්‌ගං ඵුලිඞ්‌ගඤ්‌ච, භස්‌මා [‘භස්‌මා’ තිපදං රාජාදිගණෙ පරියාපන්‌නං (රූපසිද්‌ධි-උණාදි), භස්‌මං
(සී.)] තු සෙට්‌ඨි ඡාරිකා;
කුක්‌කුළො තු’ණ්‌හභස්‌මස්‌මි, මඞ්‌ගාරො’ලාත මුම්‌මුකං [තිකං දිත්‌තකට්‌ඨාදින්‌ධනෙ (ටීකා)];
සමිධා ඉධුමං චෙ’ධො, උපාදානං තථින්‌ධනං.
අථො’භාසො පකාසො චා,
'ලොකො’ජ්‌ජොතා’තපා සමා;
මාලුතො පවනො වායු, වාතො’නිල සමීරණා;
ගන්‌ධවාහො තථා වායො, සමීරො ච සදාගති.
වායුභෙදා ඉමෙ ඡු’ද්‌ධ, ඞ්‌ගමො චාධොගමො තථා;
කුච්‌ඡිට්‌ඨො ච කොට්‌ඨාසයො, අස්‌සාසඞ්‌ගානුසාරිනො.
අථො අපානං පස්‌සාසො,
අස්‌සාසො ආන මුච්‌චතෙ.
වෙගො ජවො රයො ඛිප්‌පං, තු සීඝං තුරිතං ලහු;
ආසු තුණ්‌ණ මරං චාවි, ලම්‌බිතං තුවටංපි ච.
සතතං නිච්‌ච මවිරතා, නාරත සන්‌තත මනවරතඤ්‌ච ධුවං;
භුස මතිසයො ච දළ්‌හං, තිබ්‌බෙ’කන්‌තා’තිමත්‌ත, බාළ්‌හානි;
ඛිප්‌පාදී පණ්‌ඩකෙ දබ්‌බෙ, දබ්‌බගා තෙසු යෙ තිසු.
අවිග්‌ගහො තු කාමො ච, මනොභූ මදනො භවෙ;
අන්‌තකො වසවත්‌තී ච, පාපිමා ච පජාපති.
පමත්‌තබන්‌ධු කණ්‌හො ච, මාරො නමුචි, තස්‌ස තු;
තණ්‌හා’රතී රගා ධීතූ, හත්‌ථී තු ගිරිමෙඛලො.
යමරාජා ච වෙසායී, යමො’ස්‌ස නයනාවුධං;
වෙපචිත්‌ති පුලොමො ච, කිම්‌පුරිසො තු කින්‌නරො.
අන්‌තලික්‌ඛං ඛ’මාදිච්‌ච, පථො’බ්‌භං ගගන’ම්‌බරං;
වෙහාසො චානිලපථො, ආකාසො නිත්‌ථියං නභං.
පථො සුරපථො අඝං.
මෙඝො වලාහකො දෙවො, පජ්‌ජුන්‌නො’ම්‌බුධරො ඝනො;
ධාරාධරො ච ජීමූතො, වාරිවාහො තථා’ම්‌බුදො.
අබ්‌භං තීස්‌වථ වස්‌සඤ්‌ච, වස්‌සනං වුට්‌ඨි නාරියං;
සතෙරතා’ක්‌ඛණා විජ්‌ජු, විජ්‌ජුතා චාචිරප්‌පභා.
මෙඝනාදෙ තු ධනිතං, ගජ්‌ජිතං රසිතාදි ච;
ඉන්‌දාවුධං ඉන්‌දධනු, වාතක්‌ඛිත්‌තම්‌බු සීකරො.
ආසාරො ධාරා සම්‌පාතො,
කරකා තු ඝනොපලං;
දුද්‌දිනං මෙඝච්‌ඡන්‌නාහෙ, පිධානං ත්‌වපධාරණං.
තිරොධාන’න්‌තරධානා, පිධාන ඡාදනානි ච;
ඉන්‌දු චන්‌දො ච නක්‌ඛත්‌ත, රාජා සොමො නිසාකරො.
ඔසධීසො හිමරංසි, සසඞ්‌කො චන්‌දිමා සසී;
සීතරංසි නිසානාථො, උළුරාජා ච මා පුමෙ.
කලා සොළසමො භාගො, බිම්‌බං තු මණ්‌ඩලං භවෙ;
අඩ්‌ඪො ත්‌වද්‌ධො උපඩ්‌ඪො ච, වා ඛණ්‌ඩං සකලං පුමෙ.
අද්‌ධං වුත්‌තං සමෙ භාගෙ, පසාදො තු පසන්‌නතා;
කොමුදී චන්‌දිකා ජුණ්‌හා, කන්‌ති සොභා ජුති ච්‌ඡවි.
කලඞ්‌කො ලඤ්‌ඡනං ලක්‌ඛං, අඞ්‌කො’භිඤ්‌ඤාණ ලක්‌ඛණං;
චිහනං චාපි සොභා තු, පරමා සුසමා ථ ච.
සීතං ගුණෙ, ගුණිලිඞ්‌ගා, සීත සිසිර සීතලා;
හිමං තුහින මුස්‌සාවො, නීහාරො මහිකා ප්‍යථ.
නක්‌ඛත්‌තං ජොති භං තාරා, අපුමෙ තාරකො’ළු ච;
අස්‌සයුජො භරණිත්‌ථී, සකත්‌තිකා රොහිණී පිච;
මිගසිර [මගසිර (සී.)] මද්‌දා ච පුනබ්‌බසු, ඵුස්‌සො [පුස්‌සො (ටී.)] චාසිලෙස’පි.
මාඝා [මඝ (සී.)] ච ඵග්‌ගුනී ද්‌වෙ ච, හත්‌ථා චිත්‌තා ච ස්‌වාතිපි;
විසාඛා’ නුරාධා ජෙට්‌ඨා, මූලා’ සාළ්‌හා දුවෙ තථා.
රෙවත්‍යපීති කමතො, සත්‌තාධිකවීසනක්‌ඛත්‌තා.
සොබ්‌භානු කථිතො රාහු, සූරාදී තු නවග්‌ගහා;
රාසි මෙසාදිකො භද්‌ද, පදා පොට්‌ඨපදා සමා.
ආදිච්‌චො සූරියො සූරො, සතරංසි දිවාකරො;
වෙරොචනො දිනකරො, උණ්‌හරංසි පභඞ්‌කරො.
අංසුමාලී දිනපති, තපනො රවි භානුමා;
රංසිමා භාකරො භානු, අක්‌කො සහස්‌සරංසි ච.
රංසි ආභා පභා දිත්‌ති, රුචි භා ජුති දීධිති;
මරීචි ද්‌වීසු භාන්‌වං’සු, මයූඛො කිරණො කරො.
පරිධි පරිවෙසො ථ, මරීචි මිගතණ්‌හිකා;
සූරස්‌සොදයතො පුබ්‌බු’, ට්‌ඨිතරංසි සියා’ රුණො.
කාලො’ද්‌ධා සමයො වෙලා,
තබ්‌බිසෙසා ඛණාදයො;
ඛණො දසච්‌ඡරාකාලො,
ඛණා දස ලයො භවෙ.
ලයා දස ඛණලයො,
මුහුත්‌තො තෙ සියා දස;
දස ඛණමුහුත්‌තො තෙ, දිවසො තු අහං දිනං.
පභාතඤ්‌ච විභාතඤ්‌ච, පච්‌චූසො කල්‌ල මප්‍යථ;
අභිදොසො පදොසො ථ,
සායො සඤ්‌ඣා දිනච්‌චයො.
නිසා ච රජනී රත්‌ති, තියාමා සංවරී භවෙ;
ජුණ්‌හා තු චන්‌දිකායුත්‌තා, තමුස්‌සන්‌නා තිමිසිකා.
නිසීථො මජ්‌ඣිමා රත්‌ති, අඩ්‌ඪරත්‌තො මහානිසා;
අන්‌ධකාරො තමො නිත්‌ථී, තිමිසං තිමිරං මතං.
චතුරඞ්‌ගතමං එවං, කාළපක්‌ඛචතුද්‌දසී;
වනසණ්‌ඩො ඝනො මෙඝ, පටලං චා’ඩ්‌ඪරත්‌ති ච.
පාටිපදො තු දුතියා, තතියාදී තිථී [තිථි], තායති පාලෙතීති තිථි, තා+ඉති (ණ්‌වාදි) ද්‌විසු.
පන්‌නරසී පඤ්‌චදසී, පුණ්‌ණමාසී තු පුණ්‌ණමා;
අමාවසී ප්‍යමාවාසී, ථියං පන්‌නරසී’ පරා.
ඝටිකා සට්‌ඨ්‍ය’ හොරත්‌තො, පක්‌ඛො තෙ දස පඤ්‌ච ච;
තෙ තු පුබ්‌බාපරා සුක්‌ක,
කාළා, මාසො තු තෙ දුවෙ.
චිත්‌තො වෙසාඛ, ජෙට්‌ඨො චා, සාළ්‌හො ද්‌වීසු ච සාවණො;
පොට්‌ඨපාද’ස්‌සයුජා ච, මාසා ද්‌වාදස කත්‌තිකො.
මාගසිරො තථා ඵුස්‌සො, කමෙන මාඝ ඵග්‌ගුණා;
කත්‌තික’ස්‌සයුජා මාසා, පච්‌ඡිම පුබ්‌බකත්‌තිකා.
සාවණො නික්‌ඛමනීයො,
චිත්‌තමාසො තු රම්‌මකො.
චතුරො චතුරො මාසා, කත්‌තිකකාළපක්‌ඛතො;
කමා හෙමන්‌ත ගිම්‌හාන, වස්‌සානා උතුයො ද්‌විසු.
හෙමන්‌තො සිසිර මුතූ,
ඡ වා වසන්‌තො ච ගිම්‌හ වස්‌සානා;
සරදොති කමා මාසා, ද්‌වෙ ද්‌වෙ වුත්‌තානුසාරෙන.
උණ්‌හො නිදාඝො ගිම්‌හොථ,
වස්‌සො වස්‌සාන පාවුසා;
උතූහි තීහි වස්‌සානා, දිකෙහි දක්‌ඛිණායනං.
උත්‌තරායන මඤ්‌ඤෙහි, තීහි වස්‌සායනද්‌වයං;
වස්‌ස සංවච්‌ඡරා නිත්‌ථී, සරදො හායනො සමා.
කප්‌පක්‌ඛයො තු සංවට්‌ටො, යුගන්‌ත පලයා අපි;
අලක්‌ඛී කාලකණ්‌ණිත්‌ථී, අථ ලක්‌ඛී සිරි’ත්‌ථියං.
දනු දානවමාතා ථ, දෙවමාතා පනා’දිති;
පාපඤ්‌ච කිබ්‌බිසං වෙරා, ඝං දුච්‌චරිත දුක්‌කටං;
අපුඤ්‌ඤා’කුසලං කණ්‌හං, කලුසං දුරිතා’ගු ච.
සුචරිත මථො දිට්‌ඨ, ධම්‌මිකං ඉහලොකිකං.
සන්‌දිට්‌ඨික මථො පාර, ලොකිකං සම්‌පරායිකං;
තක්‌කාලං තු තදාත්‌වං චො,
ත්‌තරකාලො තු ආයති.
හාසො’ ත්‌තමනතා පීති, විත්‌ති තුට්‌ඨි ච නාරියං;
ආනන්‌දො පමුදා’මොදො, සන්‌තොසො නන්‌දි සම්‌මදො.
පාමොජ්‌ජඤ්‌ච පමොදො ථ, සුඛං සාතඤ්‌ච ඵාස්‌ව’ථ;
භද්‌දං සෙය්‍යො සුභං ඛෙමං, කල්‍යාණං මඞ්‌ගලං සිවං.
දුක්‌ඛඤ්‌ච කසිරං කිච්‌ඡං, නීඝො ච බ්‍යසනං අඝං;
දබ්‌බෙ තු පාපපුඤ්‌ඤානි, තීස්‌වාකිච්‌ඡං සුඛාදි ච.
භාග්‍යං නියති භාගො ච, භාගධෙය්‍යං විධී’රිතො;
අථො උප්‌පත්‌ති නිබ්‌බත්‌ති, ජාති ජනන මුබ්‌භවො.
නිමිත්‌තං කාරණං ඨානං, පදං බීජං නිබන්‌ධනං;
නිදානං පභවො හෙතු, සම්‌භවො සෙතු පච්‌චයො.
කාරණං යං සමාසන්‌නං, පදට්‌ඨානන්‌ති තං මතං;
ජීවො තු පුරිසො’ත්‌තා ථ, පධානං පකතිත්‌ථියං.
පාණො සරීරී භූතං වා, සත්‌තො දෙහී ච පුග්‌ගලො;
ජීවො පාණී පජා ජන්‌තු,
ජනො ලොකො තථාගතො.
රූපං සද්‌දො ගන්‌ධ රසා, ඵස්‌සො ධම්‌මො ච ගොචරා;
ආලම්‌බා විසයා තෙ ඡා, රම්‌මණා ලම්‌බණානි ච.
සුක්‌කො ගොරො සිතො’දාතා,
ධවලො සෙත, පණ්‌ඩරා;
සොණො තු ලොහිතො රත්‌තො,
තම්‌බ මඤ්‌ජිට්‌ඨ රොහිතා.
නීලො කණ්‌හා’සිතා කාළො,
මෙචකො සාම සාමලා;
සිතපීතෙතු පණ්‌ඩු’ත්‌තො, ඊසංපණ්‌ඩුතු ධූසරො.
පාටලො සෙතලොහිතො;
අථො පීතො හලිද්‍යාභො,
පලාසො හරිතො හරි.
කළාරො කපිලො නීල, පීතෙ ථ රොචනප්‌පභෙ;
පිඞ්‌ගො පිසඞ්‌ගො ප්‍යථවා, කළාරාදී තු පිඞ්‌ගලෙ.
කම්‌මාසො සබලො චිත්‌තො,
සාවො තු කණ්‌හපීතකෙ;
වාච්‌චලිඞ්‌ගා ගුණින්‍යෙතෙ, ගුණෙ සුක්‌කාදයො පුමෙ.
නච්‌චං නට්‌ටඤ්‌ච නටනං, නත්‌තනං ලාසනං භවෙ;
නච්‌චං තු වාදිතං ගීත, මිති නාටුමිදං තයං.
නච්‌චට්‌ඨානං සියා රඞ්‌ගො, භිනයො සූච්‍යසූචනං;
අඞ්‌ගහාරො’ඞ්‌ගවික්‌ඛෙපො, නට්‌ටකො නටකො නටො.
සිඞ්‌ගාරො කරුණො වීර, බ්‌භුත හස්‌ස භයානකා;
සන්‌තො බීභච්‌ඡ රුද්‌දානි, නව නාට්‍යරසා ඉමෙ.
පොසස්‌ස නාරියං පොසෙ, ඉත්‌ථියා සඞ්‌ගමං පති;
යා පිහා එස සිඞ්‌ගාරො, රතිකීළාදිකාරණො.
උත්‌තම ප්‌පකතිප්‌පායො, ඉත්‌ථිපුරිසහෙතුකො;
සො සම්‌භොගො වියොගොති,
සිඞ්‌ගාරො දුවිධො මතො.
උත්‌ති වාචා ගිරා වාණී, භාරතී කථිතා [කථා (කත්‌ථචි)] වචී.
එකාඛ්‍යාතො පදචයො, සියා වාක්‍යංසකාරකො;
ආමෙඩිතන්‌ති විඤ්‌ඤෙය්‍යං, ද්‌වත්‌තික්‌ඛත්‌තු මුදීරණං.
භයෙ කොධෙ පසංසායං, තුරිතෙ කොතූහලෙ’ච්‌ඡරෙ;
හාසෙ සොකෙ පසාදෙ ච, කරෙ ආමෙඩිතං බුධො.
ඉරු නාරී යජු සාම, මිති වෙදා තයො සියුං;
එතෙ එව තයී නාරී, වෙදො මන්‌තො සුතිත්‌ථියං.
අට්‌ඨකො වාමකො වාම, දෙවො චඞ්‌ගීරසො භගු;
යමදග්‌ගි ච වාසිට්‌ඨො, භාරද්‌වාජො ච කස්‌සපො;
වෙස්‌සාමිත්‌තොති මන්‌තානං, කත්‌තාරො ඉසයො ඉමෙ.
කප්‌පො බ්‍යාකරණං ජොති, සත්‌ථං සික්‌ඛා නිරුත්‌ති ච;
ඡන්‌දොවිචිති චෙතානි, වෙදඞ්‌ගානි වදන්‌ති ඡ.
ඉතිහාසො පුරාවුත්‌ත, ප්‌පබන්‌ධො භාරතාදිකො;
නාමප්‌පකාසකං සත්‌ථං, රුක්‌ඛාදීනං නිඝණ්‌ඩු සො.
විතණ්‌ඩසත්‌ථං විඤ්‌ඤෙය්‍යං, යං තං ලොකායතං ඉති;
කෙටුභං තු ක්‍රියාකප්‌ප, විකප්‌පො කවිනං හිතො.
ආඛ්‍යායිකොපලද්‌ධත්‌ථා, පබන්‌ධකප්‌පනා කථා;
දණ්‌ඩනීත්‍ය’ත්‌ථසත්‌ථස්‌මිං, වුත්‌තන්‌තො තු පවත්‌ති ච.
සඤ්‌ඤා, ඛ්‍යා, ව්‌හා සමඤ්‌ඤා චා, භිධානං නාම මව්‌හයො;
නාමධෙය්‍යා’ ධිවචනං, පටිවාක්‍යං තු උත්‌තරං.
පඤ්‌හො තීස්‌ව නුයොගො ච, පුච්‌ඡා ප්‍යථ නිදස්‌සනං;
උපොග්‌ඝාතො ච දිට්‌ඨන්‌තො, තථො’දාහරණං භවෙ.
සමා සඞ්‌ඛෙප සංහාරා, සමාසො සඞ්‌ගහො ප්‍යථ;
සතං ධාරයසී ත්‍යාද්‍ය, බ්‌භක්‌ඛානං තුච්‌ඡභාසනං.
වොහාරො තු විවාදො ථ, සපනං සපථොපි ච;
යසො සිලොකො කිත්‌තිත්‌ථී,
ඝොසනා තු’ච්‌චසද්‌දනං.
පටිඝොසො පටිරවො, ථො’ පඤ්‌ඤාසො වචීමුඛං;
කත්‌ථනා ච සිලාඝා ච, වණ්‌ණනා ච නුති ත්‌ථුති.
ථොමනඤ්‌ච [ථොමනං වා (කත්‌ථචි ථොමනං ථොමනා ද්‌විලිඞ්‌ගෙ)] පසංසාථ, කෙකා නාදො සිඛණ්‌ඩිනං;
ගජානං කොඤ්‌චනාදො ථ,
මතා හෙසා හයද්‌ධනි.
පරියායො වෙවචනං, සාකච්‌ඡා තු ච සංකථා;
උපවාදො චු’පක්‌කොසා, වණ්‌ණවාදා’නුවාදො ච;
ජනවාදා’පවාදාපි, පරිවාදො ච තුල්‍යත්‌ථා.
නින්‌දාපුබ්‌බො උපාරම්‌භො, පරිභාසන මුච්‌චතෙ.
අට්‌ඨානරියවොහාර, වසෙන යා පවත්‌තිතා;
අභිවාක්‍යං සියා වාචා, සා වීතික්‌කමදීපනී.
මුහුංභාසා නුලාපොථ, පලාපො නත්‌ථිකා ගිරා;
ආදොභාසන මාලාපො,
විලාපො තු පරිද්‌දවො.
විප්‌පලාපො විරොධොත්‌ති, සන්‌දෙසොත්‌ති තු වාචිකං;
සම්‌භාසනං තු සල්‌ලාපො, විරොධරහිතං මිථු.
ඵරුසං නිට්‌ඨුරං වාක්‍යං, මනුඤ්‌ඤං හදයඞ්‌ගමං;
සංකුලං තු කිලිට්‌ඨඤ්‌ච, පුබ්‌බාපරවිරොධිනී.
සමුදායත්‌ථරහිතං, අබද්‌ධමිති [අබන්‌ධ (ක.)] කිත්‌තිතං;
විතථං තු මුසා චාථ [ආහතං තු මුසාත්‌ථකං (කත්‌ථචි, අමරකොසෙ)], ඵරුසාදී තිලිඞ්‌ගිකා.
සම්‌මා බ්‍යයඤ්‌චා විතථං, සච්‌චං තච්‌ඡං යථාතථං;
තබ්‌බන්‌තා තීස්‌ව ලීකං ත්‌ව, සච්‌චං මිච්‌ඡා මුසා බ්‍යයං.
රවො නිනාදො නිනදො ච සද්‌දො,
නිග්‌ඝොස නාද ද්‌ධනයො ච රාවො;
ආරාව සංරාව විරාව ඝොසා,
රවා සුතිත්‌ථී සර නිස්‌සනා ච.
විස්‌සට්‌ඨ මඤ්‌ජු විඤ්‌ඤෙය්‍යා, සවනීයා විසාරිනො;
බින්‌දු ගම්‌භීර නින්‌නාදී, ත්‍යෙව මට්‌ඨඞ්‌ගිකො සරො.
තිරච්‌ඡානගතානඤ්‌හි, රුතං වස්‌සිත මුච්‌චතෙ;
කොලාහලො කලහලො,
ගීතං ගානඤ්‌ච ගීතිකා.
සරා සත්‌ත තයො ගාමා, චෙකවීසති මුච්‌ඡනා;
තානා [ඨානානි (බහූසු)] චෙකූනපඤ්‌ඤාස, ඉච්‌චෙතං සරමණ්‌ඩලං.
උසභො ධෙවතො චෙව, ඡජ්‌ජ ගන්‌ධාර මජ්‌ඣිමා;
පඤ්‌චමො ච නිසාදොති, සත්‌තෙ’තෙ ගදිතා සරා.
ඡජ්‌ජං මයූරා ගන්‌ධාර, මජා කොඤ්‌චා ච මජ්‌ඣිමං.
පඤ්‌චමං පරපුට්‌ඨාදී, නිසාදම්‌පි ච වාරණා;
ඡජ්‌ජො ච මජ්‌ඣිමො ගාමා,
තයො සාධාරණොති ච.
සරෙසු තෙසු පච්‌චෙකෙ, තිස්‌සො තිස්‌සො හි මුච්‌ඡනා;
සියුං තථෙව තානානි [ඨානානි (බහූසු)], සත්‌ත සත්‌තෙව ලබ්‌භරෙ.
තිස්‌සො දුවෙ චතස්‌සො ච, චතස්‌සො කමතො සරෙ;
තිස්‌සො දුවෙ චතස්‌සොති, ද්‌වාවීසති සුතී සියුං.
උච්‌චතරෙ රවෙ තාරො, ථාබ්‍යත්‌තෙ මධුරෙ කලො;
ගම්‌භීරෙ තු රවෙ මන්‌දො, තාරාදී තීස්‌වථො කලෙ;
කාකලී සුඛුමෙ වුත්‌තො,
ක්‍රියාදිසමතා ලයො.
වීණා ච වල්‌ලකී සත්‌ත, තන්‌තී සා පරිවාදිනී;
පොක්‌ඛරො දොණි වීණාය,
උපවීණො තු වෙඨකො.
ආතතඤ්‌චෙව විතත, මාතතවිතතං ඝනං;
සුසිරං චෙති තූරියං, පඤ්‌චඞ්‌ගික මුදීරිතං.
ආතතං නාම චම්‌මාව, නද්‌ධෙසු භෙරියාදිසු;
තලෙ’කෙකයුතං කුම්‌භ, ථුණ දද්‌දරිකාදිකං.
විතතං චො’භයතලං, තූරියං මුරජාදිකං;
ආතතවිතතං සබ්‌බ, විනද්‌ධං පණවාදිකං.
සුසිරං වංසසඞ්‌ඛාදි, සම්‌මතාලාදිකං ඝනං;
ආතොජ්‌ජං තු ච වාදිත්‌තං, වාදිතං වජ්‌ජ මුච්‌චතෙ.
භෙරී (භෙරි) දුන්‌දුභි වුත්‌තො ථ,
මුදිඞ්‌ගො මුරජොස්‌ස තු;
ආලිඞ්‌ග, ඞ්‌ක්‍යො, ද්‌ධකා භෙදා,
තිණවො තු ච ඩිණ්‌ඩිමො.
දද්‌දරී පටහො භෙරි, ප්‌පභෙදා මද්‌දලාදයො.
ජනප්‌පියෙ විමද්‌දුට්‌ඨෙ, ගන්‌ධෙ පරිමලො භවෙ;
සො ත්‌වා මොදො දූරගාමී, විස්‌සන්‌තා තීස්‌විතො පරං.
ඉට්‌ඨගන්‌ධො ච සුරභි, සුගන්‌ධො ච සුගන්‌ධි ච;
පූතිගන්‌ධි තු දුග්‌ගන්‌ධො, ථ විස්‌සං ආමගන්‌ධි යං.
කුඞ්‌කුමඤ්‌චෙව යවන, පුප්‌ඵඤ්‌ච තගරං තථා;
තුරුක්‌ඛොති චතුජ්‌ජාති, ගන්‌ධා එතෙ පකාසිතා.
කසාවො නිත්‌ථියං තිත්‌තො, මධුරො ලවණො ඉමෙ;
අම්‌බිලො කටුකො චෙති, ඡ රසා තබ්‌බතී තිසු.
සියා ඵස්‌සො ච ඵොට්‌ඨබ්‌බො,
විසයී ත්‌වක්‌ඛ මින්‌ද්‍රියං;
නයනං ත්‌වක්‌ඛි නෙත්‌තඤ්‌ච, ලොචනං ච’ච්‌ඡි චක්‌ඛු ච.
සොතං සද්‌දග්‌ගහො කණ්‌ණො, සවනං සුති නත්‌ථු තු;
නාසා ච නාසිකා ඝානං, ජිව්‌හාතු රසනා භවෙ.
සරීරං වපු ගත්‌තඤ්‌චා, ත්‌තභාවො බොන්‌දි විග්‌ගහො;
දෙහං වා පුරිසෙ කායො, ථියං තනු කළෙවරං.
චිත්‌තං චෙතො මනො නිත්‌ථී, විඤ්‌ඤාණං හදයං තථා;
මානසං ධී තු පඤ්‌ඤා ච, බුද්‌ධි මෙධා මති මුති.
භූරී මන්‌තා ච පඤ්‌ඤාණං, ඤාණං විජ්‌ජා ච යොනි ච;
පටිභාන මමොහො ථ, පඤ්‌ඤාභෙදා විපස්‌සනා.
සම්‌මාදිට්‌ඨි පභුතිකා, වීමංසා තු විචාරණා;
සම්‌පජඤ්‌ඤං තු නෙපක්‌කං, වෙදයිතං තු වෙදනා.
තක්‌කො විතක්‌කො සඞ්‌කප්‌පො,
ප්‌පනො’ හා’ යු තු ජීවිතං;
එකග්‌ගතා තු සමථො, අවික්‌ඛෙපො සමාධි ච.
උස්‌සාහා’ තප්‌ප පග්‌ගාහා, වායාමො ච පරක්‌කමො;
පධානං වීරියං චෙහා, උය්‍යාමො ච ධිති ත්‌ථියං.
චත්‌තාරි වීරියඞ්‌ගානි, තචස්‌ස ච නහාරුනො;
අවසිස්‌සන මට්‌ඨිස්‌ස, මංසලොහිතසුස්‌සනං.
ලජ්‌ජා හිරී සමානා ථ, ඔත්‌තප්‌පං පාපභීරුතා.
මජ්‌ඣත්‌තතා තු’පෙක්‌ඛා ච, අදුක්‌ඛමසුඛා සියා;
චිත්‌තාභොගො මනක්‌කාරො,
අධිමොක්‌ඛො තු නිච්‌ඡයො.
දයා’ නුකම්‌පා කාරුඤ්‌ඤං, කරුණා ච අනුද්‌දයා;
ථියං වෙරමණී චෙව, විරත්‍යා’ රති චාප්‍යථ.
තිතික්‌ඛා ඛන්‌ති ඛමනං, ඛමා මෙත්‌තා තු මෙත්‍ය’ථ;
දස්‌සනං දිට්‌ඨි ලද්‌ධිත්‌ථී, සිද්‌ධන්‌තො සමයො භවෙ.
තණ්‌හා ච තසිණා එජා, ජාලිනී ච විසත්‌තිකා;
ඡන්‌දො ජටා නිකන්‌ත්‍යා’සා, සිබ්‌බිනී භවනෙත්‌ති ච.
අභිජ්‌ඣා වනථො වානං, ලොභො රාගො ච ආලයො;
පිහා මනොරථො ඉච්‌ඡා, භිලාසො කාම දොහළා;
ආකඞ්‌ඛා රුචි වුත්‌තා සා, ත්‌වධිකා ලාලසා ද්‌විසු.
වෙරං විරොධො විද්‌දෙසො, දොසො ච පටිඝඤ්‌ච වා;
කොධා’ ඝාතා කොප රොසා,
බ්‍යාපාදො’ නභිරද්‌ධි ච.
බද්‌ධවෙර මුපනාහො, සියා සොකො තු සොචනං;
රොදිතං කන්‌දිතං රුණ්‌ණං, පරිදෙවො පරිද්‌දවො.
භීතිත්‌ථි භය මුත්‌තාසො, භෙරවං තු මහබ්‌භයං
;
භෙරවං භීසනං භීමං, දාරුණඤ්‌ච භයානකං;
ඝොරං පටිභයං භෙස්‌මං, භයඞ්‌කර මිමෙ තීසු.
ඉස්‌සා උසූයා මච්‌ඡෙරං, තු මච්‌ඡරිය මච්‌ඡරං;
මොහො’විජ්‌ජා තථා’ඤාණං, මානො විධා ච උන්‌නති.
උද්‌ධච්‌ච මුද්‌ධටං චාථ [උද්‌ධවංඋද්‌ධං ධාවති චිත්‌ත මෙතෙනාති උද්‌ධවං (ටීකා)],
තාපො කුක්‌කුච්‌චමෙව ච;
පච්‌ඡාතාපො නුතාපො ච, විප්‌පටිසාරො පකාසිතො.
මනොවිලෙඛ සන්‌දෙහා, සංසයො ච කථංකථා;
ද්‌වෙළ්‌හකං විචිකිච්‌ඡා ච, කඞ්‌ඛා සඞ්‌කා විමත්‍යපි.
නිච්‌ඡයො නිණ්‌ණයො වුත්‌තො, පටිඤ්‌ඤා තු පටිස්‌සවො.
අවමානං තිරක්‌කාරො, පරිභවො ප්‍ය’ නාදරො;
පරාභවො ප්‍ය’ වඤ්‌ඤා ථ, උම්‌මාදො චිත්‌තවිබ්‌භමො.
පෙමං සිනෙහො ස්‌නෙහො ථ, චිත්‌තපීළා විසඤ්‌ඤිතා;
පමාදො සතිවොස්‌සග්‌ගො, කොතූහලං කුතූහලං.
විලාසො ලලිතං ලීලා, හාවො හෙළා ච විබ්‌භමො;
ඉච්‌චාදිකා සියුං නාරි, සිඞ්‌ගාරභාවජා කිරියා.
හසනං හසිතං හාසො, මන්‌දො සො මිහිතං සිතං;
අට්‌ටහාසො මහාහාසො,
රොමඤ්‌චො ලොමහංසනං.
පරිහාසො දවො ඛිඩ්‌ඩා, කෙළි කීළා ච කීළිතං;
නිද්‌දා තු සුපිනං සොප්‌පං, මිද්‌ධඤ්‌ච පචලායිකා.
ථියං නිකති කූටඤ්‌ච, දම්‌භො සාඨ්‍යඤ්‌ච කෙතවං;
සභාවො තු නිස්‌සග්‌ගො ච, සරූපං පකතිත්‌ථියං.
සීලඤ්‌ච ලක්‌ඛණං භාවො,
උස්‌සවො තු ඡණො මහො [මතො (ටී.)].
ධාරෙන්‌තො ජන්‌තු සස්‌නෙහ, මභිධානප්‌පදීපිකං;
ඛුද්‌දකාද්‍යත්‌ථජාතානි [ඛුද්‌දකාන්‍යත්‌ථජාතානි (ක.)], සම්‌පස්‌සති යථාසුඛං.
සග්‌ගකණ්‌ඩො නිට්‌ඨිතො.
2. භූකණ්‌ඩ
1. භූමිවග්‌ග
වග්‌ගා භූමි, පුරී, මච්‌ච, චතුබ්‌බණ්‌ණ, වනාදිහි;
පාතාලෙන ච වුච්‌චන්‌තෙ, සඞ්‌ගො’පඞ්‌ගෙහි’ධ’ක්‌කමා.
වසුන්‌ධරා ඡමා භූමි, පථවී මෙදනී මහී;
උබ්‌බී වසුමතී ගො කු, වසුධා ධරණී ධරා;
පුථවී ජගතී භූරී, භූ ච භූතධරා’ වනී.
ථලං ථලීත්‌ථී භූභාගෙ, ථද්‌ධලූඛම්‌හි ජඞ්‌ගලො.
පුබ්‌බවිදෙහො චාපර, ගොයානං ජම්‌බුදීපො ච;
උත්‌තරකුරු චෙති සියුං, චත්‌තාරොමෙ මහාදීපා.
පුම්‌බහුත්‌තෙ කුරූ සක්‌කා, කොසලා මගධා සිවී;
කලිඞ්‌ගා’වන්‌ති පඤ්‌චාලා, වජ්‌ජී ගන්‌ධාර චෙතයො.
වඞ්‌ගා විදෙහා කම්‌බොජා, මද්‌දා භග්‌ග’ඞ්‌ග සීහළා;
කස්‌මීරා කාසි පණ්‌ඩවාදී, සියුං ජනපදන්‌තරා.
ලොකො ච භුවනං වුත්‌තං, දෙසො තු විසයො ප්‍යථ;
මිලක්‌ඛදෙසො පච්‌චන්‌තො, මජ්‌ඣදෙසො තු මජ්‌ඣිමො.
අනූපො සලිලප්‌පායො, කච්‌ඡං පුම නපුංසකෙ;
සද්‌දලො හරිතෙ දෙසෙ, තිණෙනා, භිනවෙන හි.
නද්‍යම්‌බුජීවනො දෙසො, වුට්‌ඨිනිප්‌පජ්‌ජසස්‌සකො;
යො නදීමාතිකො දෙව,
මාතිකො ච කමෙන සො.
තීස්‌වනූපාද්‍යථො චන්‌ද, සූරාදො සස්‌සතීරිතො;
රට්‌ඨං තු විජිතඤ්‌චාථ, පුරිසෙ සෙතු ආලියං.
උපාන්‌තභූ පරිසරො, ගොට්‌ඨං තු ගොකුලං වජො;
මග්‌ගො පන්‌ථො පථො අද්‌ධා, අඤ්‌ජසං වටුමං තථා.
පජ්‌ජො [පජ්‌ජා…. (ක.)], යනඤ්‌ච පදවී, වත්‌තනී පද්‌ධතිත්‌ථියං;
තබ්‌භෙදා ජඞ්‌ඝ, සකට, මග්‌ගා තෙ ච මහද්‌ධනි.
එකපද්‍යෙකපදිකෙ, කන්‌තාරො තු ච දුග්‌ගමෙ;
පටිමග්‌ගො පටිපථො, අද්‌ධානං දීඝ මඤ්‌ජසං;
සුප්‌පථො තු සුපන්‌ථො ච, උප්‌පථං ත්‌වපථං භවෙ.
ඡත්‌තිංසපරමාණූන, මෙකො ණු ච ඡත්‌තිංස තෙ;
තජ්‌ජාරී තාපි ඡත්‌තිංස, රථරෙණු ඡත්‌තිංස තෙ.
ලික්‌ඛාතා සත්‌ත ඌකා තා, ධඤ්‌ඤමාසොති සත්‌ත තෙ;
සත්‌ත ඞ්‌ගුල’ මමු ද්‌විච්‌ඡ, විදත්‌ථි තා දුවෙ සියුං.
ගාවුත මුසභාසීති, යොජනං චතුගාවුතං.
ධනුපඤ්‌චසතං කොසො, කරීසං චතුරම්‌බණං;
අබ්‌භන්‌තරං තු හත්‌ථාන, මට්‌ඨවීස පමාණතො.
භූමිවග්‌ගො නිට්‌ඨිතො.
2. භූකණ්‌ඩ
2. පුරවග්‌ග
පුරං නගර මිත්‌ථී වා, ඨානීයං පුටභෙදනං;
ථියං තු රාජධානී [රාජඨානී (ටී.)] ච, ඛන්‌ධාවාරො භවෙ ථ ච.
සාඛානගර මඤ්‌ඤත්‍ර, යං තං මූලපුරා පුරං;
බාරාණසී ච සාවත්‌ථි, වෙසාලී මිථිලා, ළවී.
කොසම්‌බු, ජ්‌ජෙනියො තක්‌ක, සිලා චම්‌පා ච සාගලං;
සුසුමාරගිරං [සංසුමාර (ටීකා)] රාජ, ගහං කපිලවත්‌ථු ච.
සාකෙත, මින්‌දපත්‌ථඤ්‌චො, ක්‌කට්‌ඨා පාටලිපුත්‌තකං;
ජෙතුත්‌තරඤ්‌ච සඞ්‌කස්‌සං, කුසිනාරාදයො පුරී.
රච්‌ඡා ච විසිඛා වුත්‌තා, රථිකා වීථි චාප්‍යථ;
බ්‍යූහො රච්‌ඡා අනිබ්‌බිද්‌ධා, නිබ්‌බිද්‌ධා තු පථද්‌ධි ච.
චතුක්‌කං චච්‌චරෙ මග්‌ග, සන්‌ධි සිඞ්‌ඝාටකං භවෙ;
පාකාරො වරණො චාථ, උදාපො [උද්‌දාප, උද්‌දාප] උපකාරිකා.
කුට්‌ටං තු භිත්‌ති නාරී ථ, ගොපුරං ද්‌වාරකොට්‌ඨකො;
එසිකා ඉන්‌දඛීලො ච, අට්‌ටො ත්‌වට්‌ටාලකො භවෙ.
තොරණං තු බහිද්‌වාරං, පරිඛාතු ච දීඝිකා;
මන්‌දිරං සදනා, ගාරං, නිකායො නිලයා, ලයො.
ආවාසො භවනං වෙස්‌මං, නිකෙතනං නිවෙසනං;
ඝරං ගහඤ්‌චා, වසථො, සරණඤ්‌ච පතිස්‌සයො.
ඔකං සාලා ඛයො වාසො, ථියං කුටි වසත්‍ය’පි;
ගෙහඤ්‌චා, නිත්‌ථි සදුමං, චෙතියා, යතනානි තු.
යූපොතු ගජකුම්‌භම්‌හි, හත්‌ථිනඛො පතිට්‌ඨිතො.
සුපණ්‌ණවඞ්‌කච්‌ඡදන, මඩ්‌ඪයොගො සියා ථ ච;
එකකූටයුතො මාළො,
පාසාදො චතුරස්‌සකො.
සභායඤ්‌ච සභා චාථ, මණ්‌ඩපං වා ජනාලයො;
අථො ආසනසාලායං, පටික්‌කමන මීරිතං.
ජිනස්‌ස වාසභවන, මිත්‌ථී ගන්‌ධකුටි ප්‍යථ;
ථියං රසවතී පාක, ට්‌ඨානඤ්‌චෙව මහානසං.
ආවෙසනං සිප්‌පසාලා, සොණ්‌ඩා තු පානමන්‌දිරං;
වච්‌චට්‌ඨානං වච්‌චකුටි, මුනීනං ඨාන මස්‌සමො.
පණ්‍යවික්‌කයසාලා කු, ආපණො පණ්‍යවීථිකා;
උදොසිතො භණ්‌ඩසාලා, චඞ්‌කමනං තු චඞ්‌කමො.
ජන්‌තාඝරං ත්‌වග්‌ගිසාලා, පපා පානීයසාලිකා;
ගබ්‌භො ඔවරකො වාසා, ගාරං තු සයනිග්‌ගහං.
ඉත්‌ථාගාරං තු ඔරොධො, සුද්‌ධන්‌තො’ න්‌තෙපුරම්‌පි ච;
අසබ්‌බවිසයට්‌ඨානං, රඤ්‌ඤං කච්‌ඡන්‌තරං මතං.
සොපානො වා’රොහණඤ්‌ච,
නිස්‌සෙණී සා, ධිරොහිණී;
වාතපානං ගවක්‌ඛො ච, ජාලඤ්‌ච සීහපඤ්‌ජරං.
ආලොකසන්‌ධි වුත්‌තො ථ, ලඞ්‌ගී’ත්‌ථී පලිඝො භවෙ;
කපිසීසො, ග්‌ගලත්‌ථම්‌භො, නිබ්‌බං තු ඡද්‌දකොටියං.
ඡදනං පටලං ඡද්‌ද, මජිරං චච්‌චරො, ඞ්‌ගණං;
පඝානො පඝනා, ලින්‌දො, පමුඛං ද්‌වාරබන්‌ධනං.
පිට්‌ඨසඞ්‌ඝාටකං ද්‌වාර, බාහා කූටං තු කණ්‌ණිකා;
ද්‌වාරඤ්‌ච පටිහාරො ථ, උම්‌මාරො දෙහනී, ත්‌ථියං.
එළකො ඉන්‌දඛීලො ථ, ථම්‌භො ථූණො පුමිත්‌ථියං;
පාටිකා, ඩ්‌ඪෙන්‌දුපාසාණෙ, ගිඤ්‌ජකා තු ච ඉට්‌ඨකා.
වලභිච්‌ඡාදිදාරුම්‌හි, වඞ්‌කෙ ගොපානසී, ත්‌ථියං;
කපොතපාලිකායං තු, විටඞ්‌කො නිත්‌ථියං භවෙ.
තාළො’වාපුරණං චාථ, වෙදිකා වෙදි කථ්‍යතෙ.
සඞ්‌ඝාතො පක්‌ඛපාසො ච, මන්‌දිරඞ්‌ගා තුලා අපි;
ථියං සම්‌මුජ්‌ජනී චෙව, සම්‌මජ්‌ජනී ච සොධනී.
සඞ්‌කටීරං තු සඞ්‌කාර, ට්‌ඨානං සඞ්‌කාරකූටකං;
අථො කචවරො, ක්‌ලාපො, සඞ්‌කාරො ච කසම්‌බුපි.
ඝරාදිභූමි තං වත්‌ථු, ගාමො සංවසථො ථ සො;
පාකටො නිගමො භොග, මච්‌චාදිභ්‍යො ධි තූදිතො [‘අධිභූ’ති ඊරිතො කථිතො (ටී.)].
සීමා ච මරියාදා ථ,
ඝොසො ගොපාලගාමකොති.
පුරවග්‌ගො නිට්‌ඨිතො.
3. නරවග්‌ග
මනුස්‌සො මානුසො මච්‌චො, මානවො මනුජො නරො;
පොසො පුමා ච පුරිසො,
පොරිසො ප්‍යථ පණ්‌ඩිතො.
බුධො විද්‌වා විභාවී ච, සන්‌තො සප්‌පඤ්‌ඤ කොවිදා;
ධීමා සුධී කවි බ්‍යත්‌තො, විචක්‌ඛණො විසාරදො.
මෙධාවී මතිමා පඤ්‌ඤො, විඤ්‌ඤූ ච විදූරො විදූ;
ධීරො විපස්‌සී දොසඤ්‌ඤූ, බුද්‌ධො ච දබ්‌බ විද්‌දසු.
ඉත්‌ථී සීමන්‌තිනී නාරී, ථී වධූ වනිතා, ඞ්‌ගනා;
පමදා සුන්‌දරී කන්‌තා, රමණී දයිතා, බලා.
මාතුගාමො ච මහිලා, ලලනා භීරු කාමිනී;
කුමාරිකා තු කඤ්‌ඤා ථ, යුවතී තරුණී භවෙ.
මහෙසී සාභිසෙකාඤ්‌ඤා,
භොගිනී රාජනාරියො;
ධවත්‌ථිනී තු සඞ්‌කෙතං, යාති යා සා, භිසාරිකා.
රූපූපජීවිනී වෙසී, කුලටා තු ච බන්‌ධකී.
වරාරොහො, ත්‌තමා මත්‌ත, කාසිනී වරවණ්‌ණිනී;
පතිබ්‌බතා ත්‌වපි සතී, කුලිත්‌ථී කුලපාලිකා.
විධවා පතිසුඤ්‌ඤා ථ, පතිම්‌බරා සයම්‌බරා;
විජාතා තු පසූතා ච, ජාතාපච්‌චා පසූතිකා.
දූතී සඤ්‌චාරිකා දාසී, තු චෙටී කුටධාරිකා;
වාරුණී, ක්‌ඛණිකා තුල්‍යා, ඛත්‌තියානී තු ඛත්‌තියා.
දාරො ජායා කලත්‌තඤ්‌ච, ඝරණී භරියා පියා,
පජාපතී ච දුතියා, සා පාදපරිචාරිකා.
සඛී ත්‌වා’ලී වයස්‌සා ථ, ජාරී චෙවා’තිචාරිනී;
පුමෙ තූ’තු රජො පුප්‌ඵං, උතුනී තු රජස්‌සලා.
පුප්‌ඵවතී ගරුගබ්‌භා, පන්‌නසත්‌තා ච ගබ්‌භිනී;
ගබ්‌භාසයො ජලාබුපි, කලලං පුන්‌නපුංසකෙ.
ධවොතු සාමිකො භත්‌තා, කන්‌තො පති වරො පියො;
අථො පපති ජාරො ථා,
පච්‌චං පුත්‌තො’ත්‍රජො සුතො.
තනුජො තනයො සූනු, පුත්‌තාදී ධීතරි’ත්‌ථියං;
නාරියං දුහිතා ධීතා,
සජාතො ත්‌වො’රසො සුතො.
ජායාපතී ජනිපතී, ජයම්‌පතී තු දම්‌පතී [දම්‌පතීති පදං පුල්‌ලිඞ්‌ග බහුවචනන්‌තං ඉකාරන්‌තං, තුදම්‌පති (ටී.)];
අථ වස්‌සවරො වුත්‌තො, පණ්‌ඩකො ච නපුංසකං.
බන්‌ධවො බන්‌ධු සජනො, සගොත්‌තො ඤාති ඤාතකො;
සාලොහිතො සපිණ්‌ඩො ච,
තාතො තු ජනකො පිතා.
අම්‌ම, ම්‌බා ජනනී මාතා, ජනෙත්‌ති ජනිකා භවෙ;
උපමාතා තු ධාති’ත්‌ථී,
සාලො ජායාය භාතිකො.
මාතුලො මාතුභාතා,ස්‌ස, මාතුලානී පජාපති.
ජායාපතීනං ජනනී, සස්‌සු වුත්‌තාථ තප්‌පිතා;
සසුරො භාගිනෙය්‍යොතු, පුත්‌තො භගිනියා භවෙ.
නත්‌තා වුත්‌තො පපුත්‌තො ථ, සාමිභාතා තු දෙවරො;
ධීතුපති තු ජාමාතා,
අය්‍යකො තු පිතාමහො.
මාතුච්‌ඡා මාතුභගිනී, පිතුච්‌ඡා භගිනී පිතු;
පපිතාමහො පය්‍යකො,
සුණ්‌හා තු සුණිසා හුසා.
සොදරියො සගබ්‌භො ච, සොදරො සහජො ප්‍යථ;
මාතාපිතූ තෙ පිතරො, පුත්‌තා තු පුත්‌තධීතරො.
සසුරා සස්‌සුසසුරා, භාතුභගිනී භාතරො;
බාලත්‌තං බාලතා බාල්‍යං, යොබ්‌බඤ්‌ඤංතු ච යොබ්‌බනං.
සුක්‌කා තු පලිතං කෙසා, දයො ථ ජරතා ජරා;
පුථුකො පිල්‌ලකො ඡාපො, කුමාරො බාල පොතකා.
අථු’ ත්‌තානසයු’ත්‌තාන, සෙය්‍යකා ථනපොපි ච;
තරුණො ච වයට්‌ඨො ච, දහරො ච යුවා සුසු;
මාණවොදාරකොචාථ, සුකුමාරො සුඛෙධිතො.
මහල්‌ලකො ච වුද්‌ධො ච, ථෙරො ජිණ්‌ණො ච ජිණ්‌ණකො;
අග්‌ගජො පුබ්‌බජො ජෙට්‌ඨො, කනියො කනිට්‌ඨො නුජො.
වලිත්‌තචො තු වලිනො; තීසු’ත්‌තානසයාදයො;
සීසො’ත්‌තමඞ්‌ගානි සිරො, මුද්‌ධා ච මත්‌ථකො භවෙ;
කෙසො තු කුන්‌තලො වාලො, ත්‌තමඞ්‌ගරුහ මුද්‌ධජා.
ධම්‌මිල්‌ලො සංයතා කෙසා,
කාකපක්‌ඛො සිඛණ්‌ඩකො;
පාසො හත්‌ථො කෙසචයෙ;
තාපසානං තහිං ජටා.
ථියං වෙණී පවෙණී ච;
අථො චූළා සිඛා සියා;
සීමන්‌තො තු මතො නාරි, කෙසමජ්‌ඣම්‌හි පද්‌ධති.
මස්‌සු වුත්‌තං පුමමුඛෙ, භූ ත්‌විත්‌ථී භමුකො භමු.
බප්‌පො [ඛප්‌පො (ටී.)] නෙත්‌තජල’ස්‌සූනි, නෙත්‌තතාරා කනීනිකා;
වදනං තු මුඛං තුණ්‌ඩං, වත්‌තං ලපන මානනං.
ද්‌විජො ලපනජො දන්‌තො, දසනො රදනො රදො;
දාඨා තුදන්‌තභෙදස්‌මිං, අපාඞ්‌ගො ත්‌වක්‌ඛිකොටිසු.
දන්‌තාවරණ මොට්‌ඨො චා, ප්‍ය’ධරො දසනච්‌ඡදො;
ගණ්‌ඩො කපොලො හන්‌විත්‌ථී [ගණ්‌ඩත්‌ථී (ටී.) හන්‌වත්‌ථී=හනු+ඉත්‌ථී; හන+උ (ණ්‌වාදි)],
චුබුකං ත්‌ව’ ධරා අධො.
ගලො ච කණ්‌ඨො ගීවා ච, කන්‌ධරා ච සිරොධරා;
කම්‌බුගීවා තු යා ගීවා, සුවණ්‌ණාලිඞ්‌ගසන්‌නිභා;
අඞ්‌කිතා තීහි ලෙඛාහි, කම්‌බුගීවා ථවා මතා.
අංසො නිත්‌ථී භුජසිරො, ඛන්‌ධො තස්‌සන්‌ධි ජත්‌තු තං;
බාහුමූලං තු කච්‌ඡො, ධො, ත්‌ව’ස්‌ස පස්‌ස මනිත්‌ථියං.
බාහු භුජාද්‌වීසු බාහා, හත්‌ථො තු කර පාණයො;
මණිබන්‌ධො පකොට්‌ඨන්‌තො, කප්‌පරො තු කපොණ්‍ය’ථ.
මණිබන්‌ධ කනිට්‌ඨානං, පාණිස්‌ස කරභො,න්‌තරං;
කරසාඛා, ඞ්‌ගුලී තා තු, පඤ්‌ච, ඞ්‌ගුට්‌ඨො ච තජ්‌ජනී;
මජ්‌ඣිමා නාමිකා චාපි, කනිට්‌ඨා’ති කමා සියුං.
පදෙසො තාලගොකණ්‌ණා, විදත්‌ථි,ත්‌ථී කමා තතෙ;
තජ්‌ජන්‍යාදියුතෙ’ඞ්‌ගුට්‌ඨෙ, පසතො පාණි කුඤ්‌චිතො.
රතනං කුක්‌කු හත්‌ථො ථ, පුමෙ කරපුටො,ඤ්‌ජලි;
කරජො තු නඛො නිත්‌ථී, ඛටකො මුට්‌ඨි ච ද්‌වීසු.
බ්‍යාමො සහකරා බාහු, ද්‌වෙ පස්‌සද්‌වයවිත්‌ථතා;
උද්‌ධන්‌තත භුජපොස, ප්‌පමාණෙ පොරිසං තිසු.
උරො ච හදයං චාථ, ථනො කුච පයොධරා;
චූචුකං තු ථනග්‌ගස්‌මිං, පිට්‌ඨං තු පිට්‌ඨි නාරියං.
ගහණීත්‌ථ්‍යුදරං ගබ්‌භො, කොට්‌ඨොන්‌තො කුච්‌ඡිසම්‌භවෙ.
ජඝනං තු නිතම්‌බො ච, සොණී ච කටි නාරියං;
අඞ්‌ගජාතං රහස්‌සඞ්‌ගං, වත්‌ථගුය්‌හඤ්‌ච මෙහනං.
නිමිත්‌තඤ්‌ච වරඞ්‌ගඤ්‌ච, බීජඤ්‌ච ඵලමෙව ච;
ලිඞ්‌ගං අණ්‌ඩං තු කොසො ච,
යොනි ත්‌විත්‌ථීපුමෙභගං.
අසුචි සම්‌භවො සුක්‌කං, පායු තු පුරිසෙ ගුදං;
වා පුමෙ ගූථ කරීස, වච්‌චානි ච මලං ඡකං.
උච්‌චාරො මීළ්‌හ මුක්‌කාරො, පස්‌සාවො මුත්‌ත මුච්‌චතෙ;
පූතිමුත්‌තඤ්‌ච ගොමුත්‌තෙ, ස්‌සාදීනං ඡකණං මලෙ.
ද්‌වීස්‌වධො නාභියා වත්‌ථි, උච්‌ඡඞ්‌ග’ඞ්‌කා තු’භො පුමෙ;
ඌරු සත්‌ථි පුමෙ ඌරු, පබ්‌බං තු ජාණු ජණ්‌ණු ච.
ගොප්‌ඵකො පාදගණ්‌ඨිපි, පුමෙ තු පණ්‌හි පාසණි;
පාදග්‌ගං පපදො පාදො, තු පදො චරණඤ්‌ච වා.
අඞ්‌ගංත්‌ව’වයවො වුත්‌තො, ඵාසුලිකා තු ඵාසුකා;
පණ්‌ඩකෙ අට්‌ඨි ධාත්‌විත්‌ථී, ගලන්‌තට්‌ඨි තු අක්‌ඛකො.
කප්‌පරො තු කපාලං වා, කණ්‌ඩරා තු මහාසිරා;
පුමෙ න්‌හාරු චිත්‌ථී සිරා, ධමනී ථ රසග්‌ගසා.
රසහරණ්‍ය’ථො මංස, මාමිසං පිසිතං භවෙ;
තිලිඞ්‌ගිකං තු වල්‌ලූර, මුත්‌තත්‌තං අථ ලොහිතං.
රුධිරං සොණිතං රත්‌තං, ලාලා ඛෙළො එලා භවෙ;
පුරිසෙ මායු පිත්‌තඤ්‌ච, සෙම්‌හො නිත්‌ථී සිලෙසුමො.
වසා විලීනස්‌නෙහො ථ, මෙදො චෙව වපා භවෙ;
ආකප්‌පො වෙසො නෙපච්‌ඡං, මණ්‌ඩනං තු පසාධනං.
විභූසනං චාභරණං, අලඞ්‌කාරො පිලන්‌ධනං;
කිරීට මකුටා’නිත්‌ථී, චූළාමණි සිරොමණි.
කණ්‌ණිකා කණ්‌ණපූරො ච, සියා කණ්‌ණවිභූසනං.
කණ්‌ඨභූසා තු ගීවෙය්‍යං, හාරො මුත්‌තාවලි’ත්‌ථියං;
නියුරො වලයො නිත්‌ථී, කටකං පරිහාරකං.
කඞ්‌කණං කරභූසා ථ, කිඞ්‌කිණී [කිංකණී කිං කණිකා (ක.)] ඛුද්‌දඝණ්‌ටිකා;
අඞ්‌ගුලීයක මඞ්‌ගුල්‍යා, භරණං, සාක්‌ඛරං තු තං.
මුද්‌දිකා’ඞ්‌ගුලිමුද්‌දා ථ, රසනා මෙඛලා භවෙ;
කෙයූර මඞ්‌ගදඤ්‌චෙව, බාහුමූලවිභූසනං.
පාදඞ්‌ගදං තු මඤ්‌ජීරො, පාදකටක නූපුරා
;
අලඞ්‌කාරප්‌පභෙදා තු, මුඛඵුල්‌ලං තථො’ණ්‌ණතං;
උග්‌ගත්‌ථනං ගිඞ්‌ගමක, මිච්‌චෙවමාදයො සියුං.
චෙල මච්‌ඡාදනං වත්‌ථං, වාසො වසන මංසුකං;
අම්‌බරඤ්‌ච පටො නිත්‌ථී, දුස්‌සං චොලො ච සාටකො.
ඛොමං දුකූලං කොසෙය්‍යං, පත්‌තුණ්‌ණං කම්‌බලො ච වා;
සාණං කොටම්‌බුරං භඞ්‌ග, න්‌ත්‍යාදි වත්‌ථන්‌තරං මතං.
නිවාසන න්‌තරීයාන්‍ය, න්‌තරමන්‌තරවාසකො;
පාවාරො තු’ත්‌තරාසඞ්‌ගො, උපසංබ්‍යාන මුත්‌තරං.
උත්‌තරීය මථො වත්‌ථ, මහතන්‌ති මතං නවං;
නන්‌තකං කප්‌පටො ජිණ්‌ණ, වසනං තු පටච්‌චරං.
කඤ්‌චුකො වාරවාණං වා, ථ වත්‌ථාවයවෙ දසා;
නාලිපට්‌ටොති කථිතො, උත්‌තමඞ්‌ගම්‌හි කඤ්‌චුකො.
ආයාමො දීඝතා රොහො,
පරිණාහො විසාලතා.
අරහද්‌ධජො ච කාසාය, කාසාවානි ච චීවරං;
මණ්‌ඩලං තු තදඞ්‌ගානි, විවට්‌ට කුසිආදයො.
ඵල,ත්‌තච, කිමි, රොමා, න්‍යෙතා වත්‌ථස්‌ස යොනියො;
ඵාලං කප්‌පාසිකං තීසු, ඛොමාදී තු තචබ්‌භවා.
සමානත්‌ථා ජවනිකා, සා තිරොකරණී ප්‍යථ.
පුන්‌නපුංසක මුල්‌ලොචං, විතානං ද්‌වය මීරිතං;
නහානඤ්‌ච සිනානෙ ථො, බ්‌බට්‌ටනු’ම්‌මජ්‌ජනං සමං.
විසෙසකො තු තිලකො, ත්‍යූභො නිත්‌ථී ච චිත්‌තකං;
චන්‌දනො නිත්‌ථියං ගන්‌ධ, සාරො මලයජො ප්‍යථ.
ගොසීසං තෙලපණ්‌ණිකං, පුමෙ වා හරිචන්‌දනං;
තිලපණ්‌ණී තු පත්‌තඞ්‌ග, රඤ්‌ජනං රත්‌තචන්‌දනං.
කාළානුසාරී කාළියං, ලොහං ත්‌වා’ගරු චා’ගළු;
කාළාගරුතු කාළෙ’ස්‌මිං, තුරුක්‌ඛොතු ච පිණ්‌ඩකො.
කත්‌ථූරිකා මිගමදො, කුට්‌ඨං තු අජපාලකං;
ලවඞ්‌ගං දෙවකුසුමං, කස්‌මීරජං තු කුඞ්‌කුමං.
යක්‌ඛධූපො සජ්‌ජුලසො, තක්‌කොලං තු ච කොලකං;
කොසඵල මථො ජාති, කොසං ජාතිඵලං භවෙ.
ඝනසාරො සිතබ්‌භො ච, කප්‌පූරං පුන්‌නපුංසකෙ;
අලත්‌තකො යාවකො ච, ලාඛා ජතු නපුංසකෙ.
සිරිවාසො තු සරල, ද්‌දවො’ ඤ්‌ජනං තු කජ්‌ජලං;
වාසචුණ්‌ණං වාසයොගො, වණ්‌ණකං තු විලෙපනං.
ගන්‌ධමාල්‍යාදිසඞ්‌ඛාරො, යො තං වාසන මුච්‌චතෙ;
මාලා මාල්‍යං පුප්‌ඵදාමෙ [පුප්‌ඵං දාමං (ක.)], භාවිතං වාසිතං තිසු.
උත්‌තංසො සෙඛරා’ වෙළා, මුද්‌ධමාල්‍යෙ වටංසකො;
සෙය්‍යා ච සයනං සෙනං, පල්‌ලඞ්‌කො තු ච මඤ්‌චකො.
මඤ්‌චාධාරො පටිපාදො, මඤ්‌චඞ්‌ගෙ ත්‌වටනී ත්‌ථියං
,
කුළීරපාදො ආහච්‌ච, පාදො චෙව මසාරකො;
චත්‌තාරො බුන්‌දිකාබද්‌ධො, තිමෙ මඤ්‌චන්‌තරා සියුං.
බිබ්‌බොහනං චො’ පධානං, පීඨිකා පීඨ මාසනං;
කොච්‌ඡං තු භද්‌දපීඨෙ ථා, සන්‌දී පීඨන්‌තරෙ මතා.
ලොමකො ගොනකො මතො;
උණ්‌ණාමයං ත්‌වත්‌ථරණං, චිත්‌තකං වානචිත්‌තකං.
ඝනපුප්‌ඵං පටලිකා, සෙතං තු පටිකා ප්‍යථ;
ද්‌විදසෙකදසාන්‍යු’ ද්‌ද,ලොමි එකන්‌තලොමිනො.
තදෙව සොළසිත්‌ථීනං, නච්‌චයොග්‌ගඤ්‌හි කුත්‌තකං;
සීහබ්‍යග්‌ඝාදිරූපෙහි, චිත්‌තං විකතිකා භවෙ.
කට්‌ටිස්‌සං කොසෙය්‍යං රතන, පරිසිබ්‌බිත මත්‌ථරණං කමා;
කොසියකට්‌ටිස්‌සමයං, කොසියසුත්‌තෙන පකතඤ්‌ච.
දීපො පදීපො පජ්‌ජොතො, පුමෙ ත්‌වාදාස දප්‌පණා;
ගෙණ්‌ඩුකො කණ්‌ඩුකො තාල, වණ්‌ටං තු බීජනීත්‌ථියං.
චඞ්‌කොටකො කරණ්‌ඩො ච, සමුග්‌ගො සම්‌පුටො භවෙ;
ගාමධම්‌මො අසද්‌ධම්‌මො, බ්‍යවායො මෙථුනං රති.
විවාහො පයමා පාණි, ග්‌ගහො පරිණයො ප්‍යථ;
තිවග්‌ගො ධම්‌ම, කාම,ත්‌ථා, චතුවග්‌ගො සමොක්‌ඛකා.
ඛුජ්‌ජො ච ගණ්‌ඩුලො රස්‌ස, වාමනා තු ලකුණ්‌ඩකො;
පඞ්‌ගුලො පීඨසප්‌පී ච, පඞ්‌ගු ඡින්‌නිරියාපථො.
පක්‌ඛො ඛඤ්‌ජො තු ඛොණ්‌ඩො ථ,
මූගො සුඤ්‌ඤවචො භවෙ;
කුණී හත්‌ථාදිවඞ්‌කො ච, වලිරො තු ච කෙකරො.
නික්‌කෙසසීසො ඛල්‌ලාටො,
මුණ්‌ඩො තු භණ්‌ඩු මුණ්‌ඩිකො;
කාණො අක්‌ඛීන මෙකෙන,
සුඤ්‌ඤො අන්‌ධො ද්‌වයෙන ථ.
බධිරො සුතිහීනො ථ, ගිලානො බ්‍යාධිතා’තුරා;
උම්‌මාදවති උම්‌මත්‌තො, ඛුජ්‌ජාදී වාච්‌චලිඞ්‌ගිකා.
ආතඞ්‌කො ආමයො බ්‍යාධි, ගදො රොගො රුජාපි ච;
ගෙලඤ්‌ඤාකල්‌ල මාබාධො,
සොසො තු ච ඛයො සියා.
ඝානෙ සිඞ්‌ඝානිකා ස්‌සවො;
ඤෙය්‍යං ත්‌ව’රු වණො නිත්‌ථී, ඵොටො තු පිළකා භවෙ.
පුබ්‌බො පූයො ථ රත්‌තාති, සාරො පක්‌ඛන්‌දිකා ප්‍යථ;
අපමාරො අපස්‌මාරො, පාදඵොටො විපාදිකා.
වුඩ්‌ඪිරොගො තු වාතණ්‌ඩං, සීපදං භාරපාදතා;
කණ්‌ඩූ කණ්‌ඩූති කණ්‌ඩූයා, ඛජ්‌ජු කණ්‌ඩූවනං ප්‍යථ.
පාමං විතච්‌ඡිකා කච්‌ඡු, සොථො තු සයථූ’දිතො;
දුන්‌නාමකඤ්‌ච අරිසං, ඡද්‌දිකා වමථූ’දිතො.
දවථු පරිතාපො ථ, තිලකො තිලකාළකො;
විසූචිකා ඉති මහා, විරෙකො ථ භගන්‌දලො [භගන්‌දරො (ක.)].
මෙහො ජරො කාස සාසා, කුට්‌ඨං සූලාමයන්‌තරා;
වුත්‌තො වෙජ්‌ජො භිසක්‌කො ච, රොගහාරී තිකිච්‌ඡකො.
සල්‌ලවෙජ්‌ජො සල්‌ලකත්‌තො, තිකිච්‌ඡා තු පතික්‍රියා;
භෙසජ්‌ජ මගදො චෙව, භෙසජං මො’සධං ප්‍යථ.
කුසලා නාමයා රොග්‍යං,
අථ කල්‌ලො නිරාමයොති,
නරවග්‌ගො නිට්‌ඨිතො.
4. චතුබ්‌බණ්‌ණවග්‌ග
ඛත්‌තියවග්‌ග
කුලං වංසො ච සන්‌තානා, භිජනා ගොත්‌ත මන්‌වයො;
ථියං සන්‌තත්‍ය ථො වණ්‌ණා, චත්‌තාරො ඛත්‌තියාදයො.
කුලීනො සජ්‌ජනො සාධු,
සභ්‍යො චාය්‍යො මහාකුලො;
රාජා භූපති භූපාලො, පත්‌ථිවො ච නරාධිපො.
රට්‌ඨාධිපො නරදෙවො, භූමිපො භූභුජො ප්‍යථ.
රාජඤ්‌ඤො ඛත්‌තියො ඛත්‌තං, මුද්‌ධාභිසිත්‌ත බාහුජා;
සබ්‌බභුම්‌මො චක්‌කවත්‌තී, භූපොඤ්‌ඤො මණ්‌ඩලිස්‌සරො.
පුමෙ ලිච්‌ඡවි වජ්‌ජී ච, සක්‍යො තු සාකියො ථ ච;
භද්‌දකච්‌චානා [භද්‌දා කච්‌චානා (ටී.)] රාහුල, මාතා බිම්‌බා යසොධරා.
කොටීනං හෙට්‌ඨිමන්‌තෙන, සතං යෙසං නිධානගං;
කහාපණානං දිවස, වළඤ්‌ජො වීසතම්‌බණං.
තෙ ඛත්‌තියමහාසාලා, සීති කොටිධනානි තු;
නිධානගානි දිවස, වළඤ්‌ජො ච දසම්‌බණං.
යෙසං ද්‌විජමහාසාලා, තදුපඩ්‌ඪෙ නිධානගෙ;
වළඤ්‌ජෙ ච ගහපති, මහාසාලා ධනෙ සියුං.
මහාමත්‌තො පධානඤ්‌ච, මතිසජීවො මන්‌තිනී;
සජීවො සචිවා, මච්‌චො, සෙනානී තු චමූපති.
න්‍යාසාදීනං විවාදානං, අක්‌ඛදස්‌සො පදට්‌ඨරි;
දොවාරිකො පතීහාරො, ද්‌වාරට්‌ඨො ද්‌වාරපාලකො.
අනීකට්‌ඨොති රාජූනං, අඞ්‌ගරක්‌ඛගණො මතො;
කඤ්‌චුකී සොවිදල්‌ලො ච, අනුජීවී තු සෙවකො.
අජ්‌ඣක්‌ඛො ධිකතො චෙව,
හෙරඤ්‌ඤිකො තු නික්‌ඛිකො;
සදෙසානන්‌තරො සත්‌තු, මිත්‌තොරාජා තතො පරං.
අමිත්‌තො රිපු වෙරී ච, සපත්‌තා රාති සත්‌ව’රි; (සත්‌තු+අරි)
පච්‌චත්‌ථිකො පරිපන්‌ථී, පටිපක්‌ඛා හිතාපරො.
පච්‌චාමිත්‌තො විපක්‌ඛො ච, පච්‌චනීක විරොධිනො;
විද්‌දෙසී ච දිසො දිට්‌ඨො,ථා නුරොධො නුවත්‌තනං.
මිත්‌තො නිත්‌ථී වයස්‌සො ච, සහායො [සුහජ්‌ජො (ටී.)] සුහදො සඛා;
සම්‌භත්‌තො දළ්‌හමිත්‌තො ථ, සන්‌දිට්‌ඨො දිට්‌ඨමත්‌තකො.
චරො ච ගුළ්‌හපුරිසො, පථාවී පථිකො’ද්‌ධගූ;
දූතො තු සන්‌දෙසහරො, ගණකො තු මුහුත්‌තිකො.
භෙදො දණ්‌ඩො සාම දානා, න්‍යුපායා චතුරො ඉමෙ.
උපජාපොතු භෙදො ච, දණ්‌ඩො තු සාහසං දමො;
සාම්‍ය’ මච්‌චො සඛා කොසො, දුග්‌ගඤ්‌ච විජිතං බලං;
රජ්‌ජඞ්‌ගානීති සත්‌තෙතෙ, සියුං පකතියො පිච.
පභාවු’ස්‌සාහ, මන්‌තානං, වසා තිස්‌සො හි සත්‌තියො;
පභාවො දණ්‌ඩජො තෙජො,
පතාපො තු ච කොසජො.
මන්‌තො ච මන්‌තනං සො තු, චතුක්‌කණ්‌ණො ද්‌විගොචරො;
තිගොචරො තු ඡක්‌කණ්‌ණො, රහස්‌සං ගුය්‌හ මුච්‌චතෙ.
තීසු විවිත්‌ත විජන, ඡන්‌නා, රහො රහො බ්‍යයං;
විස්‌සාසො තු ච විස්‌සම්‌භො,
යුත්‌තං ත්‌වො’පායිකං තිසු.
ඔවාදො චානුසිට්‌ඨිත්‌ථී, පුමවජ්‌ජෙ නුසාසනං;
ආණා ච සාසනං ඤෙය්‍යං, උද්‌දානං තු ච බන්‌ධනං.
ආගු වුත්‌ත [මන්‌තු (ක.)] මපරාධො, කරො තු බලි මුච්‌චතෙ;
පුණ්‌ණපත්‌තො තුට්‌ඨිදායො, උපදා තු ච පාභතං.
තථො’පායන මුක්‌කොචො, පණ්‌ණාකාරො පහෙණකං;
සුඞ්‌කං ත්‌වනිත්‌ථී ගුම්‌බාදි, දෙය්‍යෙ ථා’යො ධනාගමො.
ආතපත්‌තං තථා ඡත්‌තං, රඤ්‌ඤං තු හෙමමාසනං;
සීහාසනං අථො වාළ, බීජනීත්‌ථී ච චාමරං.
ඛග්‌ගො ච ඡත්‌ත මුණ්‌හීසං, පාදුකා වාලබීජනී;
ඉමෙ කකුධභණ්‌ඩානි, භවන්‌ති පඤ්‌ච රාජුනං.
භද්‌දකුම්‌භො පුණ්‌ණකුම්‌භො, භිඞ්‌කාරො ජලදායකො;
හත්‌ථි,ස්‌ස,රථ,පත්‌තී තු, සෙනා හි චතුරඞ්‌ගිනී.
කුඤ්‌ජරො වාරණො හත්‌ථී, මාතඞ්‌ගො ද්‌විරදො ගජො;
නාගො ද්‌විපො ඉභො දන්‌තී,
යූථජෙට්‌ඨො තු යූථපො.
මඞ්‌ගල හෙමො’පොසථ,
ඡද්‌දන්‌තා ගජකුලානි එතානි.
කලභො චෙව භිඞ්‌කොථ, පභින්‌නො මත්‌ත ගජ්‌ජිතා;
හත්‌ථිඝටා තු ගජතා, හත්‌ථීනී තු කරෙණුකා.
කුම්‌භො හත්‌ථිසිරොපිණ්‌ඩා, කණ්‌ණමූලං තු චූලිකා;
ආසනං ඛන්‌ධදෙසම්‌හි, පුච්‌ඡමූලං තු මෙචකො.
ආලාන මාළ්‌හකො ථම්‌භො, නිත්‌ථීතු නිගළො’න්‌දුකො;
සඞ්‌ඛලං තීස්‌වථො ගණ්‌ඩො,
කටො දානං තු සො මදො.
සොණ්‌ඩො තු ද්‌වීසු හත්‌ථො ථ,
කරග්‌ගං පොක්‌ඛරං භවෙ;
මජ්‌ඣම්‌හි බන්‌ධනං කච්‌ඡා, කප්‌පනො තු කුථාදයො.
ඔපවය්‌හො රාජවය්‌හො, සජ්‌ජිතො තු ච කප්‌පිතො;
තොමරො නිත්‌ථියං පාදෙ, සියා විජ්‌ඣනකණ්‌ටකො.
තුත්‌තං තු කණ්‌ණමූලම්‌හි, මත්‌ථකම්‌හි තු අඞ්‌කුසො;
හත්‌ථාරොහො හත්‌ථිමෙණ්‌ඩො,
හත්‌ථිපො හත්‌ථිගොපකො.
ගාමණීයො තු මාතඞ්‌ග, හයාද්‍යාචරියො භවෙ;
හයො තුරඞ්‌ගො තුරගො,
වාහො අස්‌සො ච සින්‌ධවො.
භෙදො අස්‌සතරො තස්‌සා,
ජානියො තු කුලීනකො;
සුඛවාහී විනීතො ථ,
කිසොරො හයපොතකො.
ඝොටකො තු ඛළුඞ්‌කො ථ, ජවනො ච ජවාධිකො;
මුඛාධානං ඛලීනො වා, කසා ත්‌ව ස්‌සාභිතාළිනී.
කුසා තු නාසරජ්‌ජුම්‌හි, වළවා’ස්‌සා ඛුරො සඵං;
පුච්‌ඡ මනිත්‌ථී නඞ්‌ගුට්‌ඨං, වාලහත්‌ථො ච වාලධි.
චම්‌මාවුතො ච වෙයග්‌ඝො,
දෙප්‌පො බ්‍යග්‌ඝස්‌ස දීපිනො.
සිවිකා යාප්‍යයානඤ්‌චා, නිත්‌ථී තු සකටො ප්‍ය’නං [(සකටො පි+අනං)];
චක්‌කං රථඞ්‌ග මාඛ්‍යාතං, තස්‌සන්‌තො නෙමි නාරියං.
තම්‌මජ්‌ඣෙ පිණ්‌ඩිකා නාභි, කුබ්‌බරො තු යුගන්‌ධරො;
අක්‌ඛග්‌ගකීලෙ ආණීත්‌ථී, වරුථො රථගුත්‍ය’ථ.
ධුරො මුඛෙ රථස්‌සඞ්‌ගා, ත්‌ව ක්‌ඛො පක්‌ඛරආදයො;
යානඤ්‌ච වාහනං යොග්‌ගං, සබ්‌බහත්‌ථ්‍යාදිවාහනෙ.
රථචාරී තු සූතො ච, පාජිතා චෙව සාරථී;
රථාරොහො ච රථිකො,
රථී යොධො තු යො භටො.
පදාති පත්‌තී තු පුමෙ, පදගො පදිකො මතො;
සන්‌නාහො කඞ්‌කටො වම්‌මං, කවචො වා උරච්‌ඡදො.
ජාලිකා ථ ච සන්‌නද්‌ධො, සජ්‌ජො ච වම්‌මිකො භවෙ;
ආමුක්‌කො පටිමුක්‌කො ථ, පුරෙචාරී පුරෙචරො.
පුබ්‌බඞ්‌ගමො පුරෙගාමී, මන්‌දගාමී තු මන්‌ථරො;
ජවනො තුරිතො වෙගී, ජෙතබ්‌බං ජෙය්‍ය මුච්‌චතෙ.
සූර වීරා තු වික්‌කන්‌තො, සහායො නුචරො සමා;
සන්‌නද්‌ධප්‌පභුතී තීසු, පාථෙය්‍යං තු ච සම්‌බලං.
වාහිනී ධජිනී සෙනා, චමූ චක්‌කං බලං තථා;
අනීකො වා ථ වින්‍යාසො,
බ්‍යූහො සෙනාය කථ්‍යතෙ.
හත්‌ථී ද්‌වාදසපොසො,ති,
පුරිසො තුරගො, රථො;
චතුපොසොති එතෙන, ලක්‌ඛණෙනා ධමන්‌තතො.
හත්‌ථානීකං හයානීකං, රථානීකං තයො තයො;
ගජාදයො සසත්‌ථා තු, පත්‌තානීකං චතුජ්‌ජනා.
ධූලීකතෙසු සෙනාය, යන්‌තියා ක්‌ඛොභනී [අක්‌ඛොභිණී (ක.)] ත්‌ථියං.
සම්‌පත්‌ති සම්‌පදා ලක්‌ඛී, සිරී විපත්‌ති ආපදා;
අථා වුධඤ්‌ච [ආයුධන්‌තිපි පාඨො] හෙති’ත්‌ථී, සත්‌ථං පහරණං භවෙ.
මුත්‌තාමුත්‌ත මමුත්‌තඤ්‌ච, පාණිතො මුත්‌තමෙව ච;
යන්‌තමුත්‌තන්‌ති සකලං, ආයුධං තං චතුබ්‌බිධං.
මුත්‌තාමුත්‌තඤ්‌ච යට්‌ඨ්‍යාදි, අමුත්‌තං ඡුරිකාදිකං;
පාණිමුත්‌තං තු සත්‍යාදි, යන්‌තමුත්‌තං සරාදිකං.
ඉස්‌සාසො ධනු කොදණ්‌ඩං, චාපො නිත්‌ථී සරාසනං;
අථො ගුණො ජියා ජ්‍යා ථ,
සරො පත්‌ති ච සායකො.
වාණො කණ්‌ඩ මුසු ද්‌වීසු, ඛුරප්‌පො [උරප්‌පො (ක.)] තෙජනා’සනං;
තූණීත්‌ථියං කලාපො ච, තූණො තූණීර වාණධි.
පක්‌ඛො තු වාජො දිද්‌ධො තු, විසප්‌පිතො සරො භවෙ;
ලක්‌ඛං වෙජ්‌ඣං සරබ්‍යඤ්‌ච, සරාභ්‍යාසො තු’පාසනං.
මණ්‌ඩලග්‌ගො තු නෙත්‌තිංසො, අසි ඛග්‌ගො ච සායකො;
කොසිත්‌ථී තබ්‌බිධානෙ ථො, ථරු ඛග්‌ගාදිමුට්‌ඨියං.
ඛෙටකං ඵලකං චම්‌මං, ඉල්‌ලී තු කරපාලිකා;
ඡුරිකා සත්‍ය’සිපුත්‌තී, ලගුළො තු ච මුග්‌ගරො.
සල්‌ලො නිත්‌ථි සඞ්‌කු පුමෙ, වාසී තු තච්‌ඡනීත්‌ථියං;
කුඨාරී [කුධාරී (ටී.)] ත්‌ථීඵරසුසො, ටඞ්‌කො පාසාණදාරණො.
කණයො භින්‌දිවාළො ච, චක්‌කං කුන්‌තො ගදා තථා;
සත්‍යා’දී සත්‌ථභෙදා ථ,
කොණො’ස්‌සො කොටි නාරියං.
නිය්‍යානං ගමනං යාත්‍රා, පට්‌ඨානඤ්‌ච ගමො ගති;
චුණ්‌ණො පංසු රජො චෙව, ධූලී’ත්‌ථී රෙණු ච ද්‌විසු.
වෙතාළිකො බොධකරො,
චක්‌කිකො තු ච ඝණ්‌ටිකො.
කෙතු ධජො පටාකා ච, කදලී කෙතනං ප්‍යථ;
යො’හංකාරො’ඤ්‌ඤමඤ්‌ඤස්‌ස, සා’ හමහමිකා භවෙ.
බලං ථාමො සහං සත්‌ති, වික්‌කමො ත්‌වතිසූරතා;
රණෙ ජිතස්‌ස යං පානං, ජයපානන්‌ති තං මතං.
සඞ්‌ගාමො සම්‌පහාරො චා, නිත්‌ථියං සමරං රණං;
ආජිත්‌ථී ආහවො යුද්‌ධ, මායොධනඤ්‌ච සංයුගං.
භණ්‌ඩනං තු විවාදො ච, විග්‌ගහො කලහ මෙධගා;
මුච්‌ඡා මොහො ථ පසය්‌හො,
බලක්‌කාරො හඨො භවෙ.
උප්‌පාදො [උප්‌පාතො (ක.)1027-ගාථා පස්‌සිතබ්‌බා] භූතවිකති, යා සුභාසුභසූචිකා;
ඊති ත්‌විත්‌ථී අජඤ්‌ඤඤ්‌ච, උපසග්‌ගො උපද්‌දවො.
නිබ්‌බුද්‌ධං [නියුද්‌ධං (ක.)] මල්‌ලයුද්‌ධම්‌හි, ජයො තු විජයො භවෙ;
පරාජයො රණෙ භඞ්‌ගො, පලායන මපක්‌කමො.
මාරණං හනනං ඝාතො, නාසනඤ්‌ච නිසූදනං;
හිංසනං සරණං හිංසා, වධො සසන ඝාතනං.
මරණං කාලකිරියා, පලයො මච්‌චු අච්‌චයො;
නිධනො නිත්‌ථියං නාසො, කාලො’න්‌තො චවනං භවෙ.
තීසු පෙතො පරෙතො ච,
මතො ථ චිතකො චිතො;
ආළහනං සුසානඤ්‌චා, නිත්‌ථියං කුණපො ඡවො.
කබන්‌ධො නිත්‌ථියං දෙහො, සිරොසුඤ්‌ඤො සහක්‍රියො;
අථ සිවථිකා වුත්‌තා, සුසානස්‌මිඤ්‌හි ආමකෙ.
වන්‌දීත්‌ථියං කරමරො, පාණො ත්‌ව’සු පකාසිතො;
කාරා තු බන්‌ධනාගාරං, කාරණා තු ච යාතනා.
ඉති ඛත්‌තියවග්‌ගො.
සොත්‌තියො ඡන්‌දසො සො ථ,
සිස්‌ස’ න්‌තෙවාසිනො පුමෙ.
බ්‍රහ්‌මචාරී ගහට්‌ඨො ච, වනප්‌පත්‌ථො ච භික්‌ඛුති;
භවන්‌ති චත්‌තාරො එතෙ, අස්‌සමා පුන්‌නපුංසකෙ.
චරන්‌තා සහ සීලාදී, සබ්‍රහ්‌මචාරිනො මිථු;
උපජ්‌ඣායො උපජ්‌ඣා ථා, චරියො නිස්‌සයදාදිකො [නිස්‌සයදායකො (ටී.)].
උපනීයා ථවා පුබ්‌බං, වෙද මජ්‌ඣාපයෙ ද්‌විජො;
යො සඞ්‌ගං සරහස්‌සඤ්‌චා, චරියො බ්‍රාහ්‌මණෙසු සො.
පාරම්‌පරිය මෙතිහ්‍යං, උපදෙසො තථෙ’තිහා;
යාගො තු කතු යඤ්‌ඤො ථ, වෙදීත්‌ථී භූ පරික්‌ඛතා.
අස්‌සමෙධො ච පුරිස, මෙධො චෙව නිරග්‌ගළො;
සම්‌මාපාසො වාජපෙය්‍ය, මිති යාගා මහා ඉමෙ.
ඉත්‌විජො [ඉදිත්‌විජො (ටී.)] යාජකො චාථ,
සභ්‍යො සාමාජිකො ප්‍යථ;
පරිසා සභා සමජ්‌ජා ච, තථා සමිති සංසදො.
චතස්‌සො පරිසා භික්‌ඛු, භික්‌ඛුනී ච උපාසකා;
උපාසිකායොති ඉමා, ථවා ට්‌ඨ පරිසා සියුං.
තාවතිංස,ද්‌විජ,ක්‌ඛත්‌ත,මාර,ග්‌ගහපතිස්‌ස ච;
සමණානං වසා චාතු, මහාරාජික, බ්‍රහ්‌මුනං.
ගායත්‌තිප්‌පමුඛං ඡන්‌දං, චතුවීස’ක්‌ඛරං තු යං;
වෙදාන මාදිභූතං සා, සාවිත්‌තී තිපදං සියා.
හබ්‍යපාකෙ චරු මතො, සුජා තු හොමදබ්‌බියං;
පරමන්‌නං තු පායාසො, හබ්‍යං තු හවි කථ්‍යතෙ.
යූපො ථූණායං නිම්‌මන්‌ත්‍ය, දාරුම්‌හි ත්‌ව’රණී ද්‌විසු;
ගාහප්‌පච්‌චා’හවනීයො, දක්‌ඛිණග්‌ගි තයො’ ග්‌ගයො.
චාගො විස්‌සජ්‌ජනං දානං, වොස්‌සග්‌ගො චාපදෙසනං;
විස්‌සාණනං විතරණං, විහායිතා පවජ්‌ජනං.
වසෙන පුත්‌ත දාරානං, රජ්‌ජස්‌ස’ ඞ්‌ගාන මෙව ච.
අන්‌නං පානං ඝරං වත්‌ථං, යානං මාලා විලෙපනං;
ගන්‌ධො සෙය්‍යා පදීපෙය්‍යං, දානවත්‌ථූ සියුං දස.
මතත්‌ථං තදහෙ දානං, තීස්‌වෙත මුද්‌ධදෙහිකං;
පිතුදානං තු නිවාපො, සද්‌ධං තු තංව සාත්‌ථතො.
පුමෙ අතිථි ආගන්‌තු, පාහුනා වෙසිකා ප්‍යථ;
අඤ්‌ඤත්‌ථ ගන්‌තු මිච්‌ඡන්‌තො, ගමිකො ථා ග්‌ඝ මග්‌ඝියං.
පජ්‌ජං පාදොදකාදො ථ, සත්‌තා’ගන්‌ත්‌වාදයො තිසු;
අපචිත්‍ය’ච්‌චනා පූජා, පහාරො බලි මානනා.
නමස්‌සා තු නමක්‌කාරො, වන්‌දනා චාභිවාදනං;
පත්‌ථනා පණිධානඤ්‌ච, පුරිසෙ පණිධීරිතො.
අජ්‌ඣෙසනා තු සක්‌කාර, පුබ්‌බඞ්‌ගමනියොජනං;
පරියෙසනා න්‌වෙසනා, පරියෙට්‌ඨි ගවෙසනා;
උපාසනං තු සුස්‌සූසා, සා පාරිචරියා භවෙ.
මොන මභාසනං තුණ්‌හී, භාවො ථ පටිපාටි සා;
අනුක්‌කමො පරියායො, අනුපුබ්‌බ්‍ය’පුමෙ කමො.
තපො ච සංයමො සීලං, නියමො තු වතඤ්‌ච වා;
වීතික්‌කමො’ ජ්‌ඣචාරො ථ, විවෙකො පුථුගත්‌තතා.
ඛුද්‌දානුඛුද්‌දකං ආභි, සමාචාරික මුච්‌චතෙ;
ආදිබ්‍රහ්‌මචරියං තු, තදඤ්‌ඤං සීල මීරිතං.
යො පාපෙහි උපාවත්‌තො, වාසො සද්‌ධිං ගුණෙහි සො;
උපවාසොති විඤ්‌ඤෙය්‍යො, සබ්‌බභොගවිවජ්‌ජිතො.
තපස්‌සී භික්‌ඛු සමණො, පබ්‌බජිතො තපොධනො;
වාචංයමො තු මුනි ච, තාපසො තු ඉසී රිතො.
යෙසංයතින්‌ද්‍රියගණා, යතයො වසිනො ච තෙ;
සාරිපුත්‌තො’පතිස්‌සො තු, ධම්‌මසෙනාපතී රිතො.
කොලිතො මොග්‌ගල්‌ලානො ථ,
අරියො ධිගතො සියා;
සොතාපන්‌නාදිකා සෙඛා, නරියො තු පුථුජ්‌ජනො.
ධම්‌මභණ්‌ඩාගාරිකො ච, ආනන්‌දො ද්‌වෙ සමා ථ ච.
විසාඛා මිගාරමාතා, සුදත්‌තො’ නාථපිණ්‌ඩිකො;
භික්‌ඛුපි සාමණෙරො ච, සික්‌ඛමානා ච භික්‌ඛුනී;
සාමණෙරීති කථිතා, පඤ්‌චෙතෙ සහධම්‌මිකා.
පත්‌තො තිචීවරං කාය, බන්‌ධනං වාසි සූචි ච;
පරිස්‌සාවන මිච්‌චෙතෙ, පරික්‌ඛාරා’ට්‌ඨ භාසිතා.
සාමණෙරො ච සමණු, ද්‌දෙසො චාථ දිගම්‌බරො;
අචෙළකො නිගණ්‌ඨො ච, ජටිලො තු ජටාධරො.
කුටීසකාදිකා චතු, ත්‌තිංස ද්‌වාසට්‌ඨි දිට්‌ඨියො;
ඉති ඡන්‌නවුති එතෙ, පාසණ්‌ඩා සම්‌පකාසිතා.
පවිත්‌තො පයතො පූතො, චම්‌මං තු අජිනං ප්‍යථ;
දන්‌තපොණො දන්‌තකට්‌ඨං, වක්‌කලො වා තිරීටකං.
පත්‌තො පාතිත්‌ථියංනිත්‌ථී, කමණ්‌ඩලු තු කුණ්‌ඩිකා;
අථාලම්‌බණදණ්‌ඩස්‌මිං, කත්‌තරයට්‌ඨි නාරියං.
යං දෙහසාධනාපෙක්‌ඛං, නිච්‌චං කම්‌මමයං යමො;
ආගන්‌තුසාධනං කම්‌මං, අනිච්‌චං නියමො භවෙ.
ඉති බ්‍රාහ්‌මණවග්‌ගො.
වෙස්‌සො ච වෙසියානො ථ, ජීවනං වුත්‌ති ජීවිකා;
ආජීවො වත්‌තනං චාථ, කසිකම්‌මං කසිත්‌ථියං.
වාණිජ්‌ජඤ්‌ච වණිජ්‌ජා ථ, ගොරක්‌ඛා පසුපාලනං;
වෙස්‌සස්‌ස වුත්‌තියො තිස්‌සො, ගහට්‌ඨා’ගාරිකා ගිහි.
ඛෙත්‌තාජීවො කස්‌සකො ථ, ඛෙත්‌තං කෙදාර මුච්‌චතෙ;
ලෙඩ්‌ඩු’ත්‌තො මත්‌තිකාඛණ්‌ඩො, ඛණිත්‌ති’ත්‌ථ්‍ය’වදාරණං.
දාත්‌තං ලවිත්‌ත මසිතං [‘‘අසිත’’ සද්‌දො පුංනපුංසකෙ-1005-ගාථා පස්‌සිතබ්‌බා], පතොදො තුත්‌ත පාජනං;
යොත්‌තං තු රජ්‌ජු රස්‌මිත්‌ථී, ඵාලො තු කසකො භවෙ.
නඞ්‌ගලඤ්‌ච හලං සීරො, ඊසා නඞ්‌ගලදණ්‌ඩකො;
සම්‌මා තු යුගකීලස්‌මිං, සීතා තු හලපද්‌ධති.
සාලි වීහි ච කුද්‍රූසො, ගොධුමො වරකො යවො;
කඞ්‌ගූති සත්‌ත ධඤ්‌ඤානි, නීවාරාදී තු තබ්‌භිදා.
චණකො ච කළායො ථ,
සිද්‌ධත්‌ථො සාසපො භවෙ.
අථ කඞ්‌ගු පියඞ්‌ගු’ත්‌ථී, උම්‌මා තු අතසී භවෙ;
කිට්‌ඨඤ්‌ච සස්‌සං ධඤ්‌ඤඤ්‌ච [විඤ්‌ඤෙය්‍යං (ටී.)], වීහි ථම්‌බකරී [ථම්‌භකරී (ක.)] රිතො.
කණ්‌ඩො තු නාළ මථ සො, පලාලං නිත්‌ථි නිප්‌ඵලො;
භුසං කලිඞ්‌ගරො චාථ, ථුසො ධඤ්‌ඤත්‌තචෙ ථ ච.
සෙතට්‌ටිකා සස්‌සරොගො,
කණො තු කුණ්‌ඩකො භවෙ;
ඛලො ච ධඤ්‌ඤකරණං, ථම්‌බො [ථම්‌භො (ක.)] ගුම්‌බො තිණාදිනං.
අයොග්‌ගො මුසලො නිත්‌ථී, කුල්‌ලො සුප්‌ප මනිත්‌ථියං;
අථො’ද්‌ධනඤ්‌ච චුල්‌ලි’ත්‌ථී, කිලඤ්‌ජො තු කටො භවෙ.
කුම්‌භී’ත්‌ථී පිඨරො කුණ්‌ඩං, ඛළොප්‍යු’ක්‌ඛලි ථාල්‍යු’ඛා;
කොලම්‌බො චාථ මණිකං, භාණකො ච අරඤ්‌ජරො.
ඝටො ද්‌වීසු කුටො නිත්‌ථී, කුම්‌භො කලස, වාරකා;
කංසො භුඤ්‌ජනපත්‌තො ථා, මත්‌තං පත්‌තො ච භාජනං.
අණ්‌ඩුපකං චුම්‌බටකං, සරාවො තු ච මල්‌ලකො;
පුමෙ කටච්‌ඡුදබ්‌බි’ත්‌ථී, කුසූලො කොට්‌ඨ මුච්‌චතෙ.
සාකො අනිත්‌ථියං ඩාකො, සිඞ්‌ගීවෙරංතු අද්‌දකං;
මහොසධං තු තං සුක්‌ඛං, මරිචං තු ච කොලකං.
සොවීරං කඤ්‌ජියං වුත්‌තං, ආරනාළං ථුසොදකං;
ධඤ්‌ඤම්‌බිලං බිළඞ්‌ගො ථ, ලවණං ලොණ මුච්‌චතෙ.
සාමුද්‌දං සින්‌ධවො නිත්‌ථී, කාළලොණං තු උබ්‌භිදං;
බිළකං [බිළාල (ක.)] චෙති පඤ්‌චෙතෙ, පභෙදා ලවණස්‌ස හි.
ගුළො ච ඵාණිතං ඛණ්‌ඩො, මච්‌ඡණ්‌ඩී සක්‌ඛරා ඉති;
ඉමෙ උච්‌ඡුවිකාරා ථ, ගුළස්‌මිං විසකණ්‌ටකං.
අබද්‌ධසත්‌තු මන්‌ථො ච, පූපා’ පූපා තු පිට්‌ඨකො.
භත්‌තකාරො සූපකාරො, සූදො ආළාරිකො තථා;
ඔදනිකො ච රසකො, සූපො තු බ්‍යඤ්‌ජනං භවෙ.
ඔදනො වා කුරං භත්‌තං, භික්‌ඛා චා’න්‌න මථා සනං;
ආහාරො භොජනං ඝාසො,
තරලං යාගු නාරියං.
ඛජ්‌ජං තු භොජ්‌ජ ලෙය්‍යානි, පෙය්‍යන්‌ති චතුධා’සනං;
නිස්‌සාවො ච තථා’චාමො,
ආලොපො කබළො භවෙ.
මණ්‌ඩො නිත්‌ථීරසග්‌ගස්‌මිං, විඝාසො භුත්‌තසෙසකෙ;
විඝාසාදො ච දමකො, පිපාසා තු ච තස්‌සනං.
ඛුද්‌දා ජිඝච්‌ඡා, මංසස්‌ස, පටිච්‌ඡාදනියං රසො;
උද්‍රෙකො චෙව උග්‌ගාරො, සොහිච්‌චං තිත්‌ති තප්‌පනං.
කාමං ත්‌විට්‌ඨං නිකාමඤ්‌ච, පරියත්‌තං යථච්‌ඡිතං;
කයවික්‌කයිකො සත්‌ථ,වාහා’ පණික වාණිජා.
වික්‌කයිකො තු වික්‌කෙතා,
කයිකො තු ච කායිකො;
උත්‌තමණ්‌ණො ච ධනිකො, ධමණ්‌ණො තු ඉණායිකො.
උද්‌ධාරො තු ඉණං වුත්‌තං, මූලං තු පාභතං භවෙ;
සච්‌චාපනං සච්‌චංකාරො, වික්‌කෙය්‍යං පණිය්‍යං තිසු.
පටිදානං පරිවත්‌තො, න්‍යාසො තූ’පනිධී රිතො;
අට්‌ඨාරසන්‌තා සඞ්‌ඛ්‍යෙය්‍යෙ, සඞ්‌ඛ්‍යා එකාදයො තිසු;
සඞ්‌ඛ්‍යානෙ තු ච සඞ්‌ඛ්‍යෙය්‍යෙ, එකත්‌තෙ වීසතාදයො;
වග්‌ගභෙදෙ බහුත්‌තෙපි, තා ආනවුති නාරියං.
සතං සහස්‌සං නියුතං [නහුතං-නයුතං (කත්‌ථචි)], ලක්‌ඛං කොටි පකොටියො;
කොටිපකොටි නහුතං, තථා නින්‌නහුතම්‌පි ච.
අහහං අබබං චෙවා, ටටං සොගන්‌ධි කුප්‌පලං.
කුමුදං පුණ්‌ඩරීකඤ්‌ච, පදුමං කථානම්‌පි ච;
මහාකථානා’සඞ්‌ඛ්‍යෙය්‍යා, නි’ච්‌චෙතාසු සතාදි ච.
කොට්‍යාදිකං දසගුණං, සතලක්‌ඛගුණං කමා;
චතුත්‌ථො’ඩ්‌ඪෙන අඩ්‌ඪුඩ්‌ඪො,
තතියො ඩ්‌ඪතියො තථා.
අඩ්‌ඪතෙය්‍යො දියඩ්‌ඪො තු,
දිවඩ්‌ඪො දුතියො භවෙ;
තුලා, පත්‌ථ, ඞ්‌ගුලි, වසා, තිධා මාන මථො සියා.
චත්‌තාරො විහයො ගුඤ්‌ජා,
ද්‌වෙ ගුඤ්‌ජා මාසකො භවෙ;
ද්‌වෙ අක්‌ඛා මාසකා පඤ්‌ච, ක්‌ඛානං ධරණමට්‌ඨකං.
සුවණ්‌ණො පඤ්‌චධරණං, නික්‌ඛං ත්‌වනිත්‌ථි පඤ්‌ච තෙ;
පාදො භාගෙ චතුත්‌ථෙ ථ, ධරණානි පලං දස.
තුලා පලසතං චාථ, භාරො වීසති තා තුලා;
අථො කහාපණො නිත්‌ථී, කථ්‍යතෙ කරිසාපණො.
කුඩුවො පසතො එකො,
පත්‌ථො තෙ චතුරො සියුං;
ආළ්‌හකො චතුරො පත්‌ථා, දොණං වාචතුරා’ළ්‌හකං.
මානිකා චතුරො දොණා, ඛාරීත්‌ථී චතුමානිකා;
ඛාරියො වීස වාහො ථ,
සියා කුම්‌භො දසම්‌බණං.
ආළ්‌හකො නිත්‌ථියං තුම්‌භො, පත්‌ථොතු නාළි නාරියං;
වාහො තු සකටො චෙකා,
දස දොණා තු අම්‌බණං.
පටිවීසො ච කොට්‌ඨාසො,
අංසො භාගො ධනං තු සො;
දබ්‌බං විත්‌තං සාපතෙය්‍යං, වස්‌ව’ත්‌ථො විභවො භවෙ.
කුප්‌පං තදඤ්‌ඤං තම්‌බාදි, රූපියං ද්‌වය මාහතං.
සුවණ්‌ණං කනකං ජාත, රූපං සොණ්‌ණඤ්‌ච කඤ්‌චනං;
සත්‌ථුවණ්‌ණො හරී කම්‌බු, චාරු හෙමඤ්‌ච හාටකං.
තපනියං හිරඤ්‌ඤං ත, බ්‌භෙදා චාමීකරම්‌පි ච;
සාතකුම්‌භං තථා ජම්‌බු, නදං සිඞ්‌ගී ච නාරියං.
රූපියං රජතං සජ්‌ඣු, රූපී සජ්‌ඣං අථො වසු;
රතනඤ්‌ච මණි ද්‌වීසු, පුප්‌ඵරාගාදී තබ්‌භිදා.
සුවණ්‌ණං රජතං මුත්‌තා, මණි වෙළුරියානි ච;
වජිරඤ්‌ච පවාළන්‌ති, සත්‌තා’හු රතනානි’ මෙ.
ලොහිතඞ්‌කො ච පදුම, රාගො රත්‌තමණි ප්‍යථ;
වංසවණ්‌ණො වෙළුරියං, පවාළං වා ච විද්‌දුමො.
මසාරගල්‌ලං කබරමණි, අථ මුත්‌තා ච මුත්‌තිකං;
රීති [රීරී (ටී.)] ත්‌ථී ආරකූටො වා, අමලං ත්‌ව’බ්‌භකං භවෙ.
ලොහො නිත්‌ථී අයො කාළා,
යසඤ්‌ච පාරදො රසො;
කාළතිපු තු සීසඤ්‌ච, හරිතාලං තු පීතනං.
චිනපිට්‌ඨඤ්‌ච සින්‌දූරං, අථ තූලො තථා පිචු;
ඛුද්‌දජං තු මධු ඛුද්‌දං, මධුච්‌ඡිට්‌ඨං තු සිත්‌ථකං.
ගොපාලො ගොප ගොසඞ්‌ඛ්‍යා,
ගොමා තු ගොමිකො ප්‍යථ;
උසභො බලීබද්‌ධො [බලිබද්‌ද (ක.)] ච, ගොණො ගොවසභො වුසො.
වුද්‌ධො ජරග්‌ගවො සො ථ, දම්‌මො වච්‌ඡතරො සමා;
ධුරවාහී තු ධොරය්‌හො, ගොවින්‌දො ධිකතො ගවං.
වහො ච ඛන්‌ධදෙසො ථ, කකුධො [කකුදො (ක.)] කකු වුච්‌චතෙ;
අථො විසාණං සිඞ්‌ගඤ්‌ච, රත්‌තගාවී තු රොහිණී.
ගාවී ච සිඞ්‌ගිනී ගො ච, වඤ්‌ඣා තු කථ්‍යතෙ වසා;
නවප්‌පසූතිකා ධෙනු, වච්‌ඡකාමා තු වච්‌ඡලා.
ගොමිළ්‌හො ගොමයො නිත්‌ථී, අථො සප්‌පි ඝතං භවෙ.
නවුද්‌ධටං තු නොනීතං, දමිමණ්‌ඩං තු මත්‌ථු ච,
ඛීරං දුද්‌ධං පයො ථඤ්‌ඤං, තක්‌කං තු මථිතං ප්‍යථ.
ඛීරං දධි ඝතං තක්‌කං, නොනීතං පඤ්‌ච ගොරසා;
උරබ්‌භො මෙණ්‌ඩ මෙසා ච, උරණො අවි එළකො.
වස්‌සො ත්‌වජො ඡගලකො,
ඔට්‌ඨො තු කරභො භවෙ;
ගද්‍රභො තු ඛරො වුත්‌තො, උරණී තු අජී අජා.
ඉති වෙස්‌සවග්‌ගො.
සුද්‌දො’න්‌තවණ්‌ණො වසලො, සංකිණ්‌ණා මාගධාදයො;
මාගධො සුද්‌දඛත්‌තාජො, උග්‌ගො සුද්‌දාය ඛත්‌තජො.
ද්‌විජාඛත්‌තියජො සූතො, කාරුතු සිප්‌පිකොපුමෙ;
සඞ්‌ඝාතොතු සජාතීනං, තෙසං සෙණී ද්‌විසුච්‌චතෙ.
තච්‌ඡකො තන්‌තවායො ච, රජකො ච නහාපිතො;
පඤ්‌චමො චම්‌මකාරොති, කාරවො පඤ්‌චිමෙ සියුං.
තච්‌ඡකො වඩ්‌ඪකී මතො, පලගණ්‌ඩො ථපත්‍යපි;
රථකාරො ථ සුවණ්‌ණ, කාරො නාළින්‌ධමො භවෙ.
තන්‌තවායො පෙසකාරො,
මාලාකාරො තු මාලිකො;
කුම්‌භකාරො කුලාලො ථ,
තුන්‌නවායො ච සූචිකො.
චම්‌මකාරො රථකාරො, කප්‌පකො තු නහාපිතො;
රඞ්‌ගාජීවො චිත්‌තකාරො, පුක්‌කුසො පුප්‌ඵඡඩ්‌ඩකො.
වෙනො විලීවකාරො ච, නළකාරො සමා තයො;
චුන්‌දකාරො භමකාරො,
කම්‌මාරො ලොහකාරකො.
නින්‌නෙජකො ච රජකො, නෙත්‌තිකො උදහාරකො;
වීණාවාදී වෙණිකො ථ, උසුකාරො’ සුවඩ්‌ඪකී.
පාණිවාදො තු පාණිඝො [පාණියො (කත්‌ථචි)];
පූපියො පූපපණියො, සොණ්‌ඩිකො මජ්‌ජවික්‌කයී.
මායා තු සම්‌බරී මායා, කාරො තු ඉන්‌දජාලිකො;
ඔරබ්‌භිකා සූකරිකා, මාගවිකා තෙ ච සාකුණිකා;
හන්‌ත්‌වා ජීවන්‌තෙ’ළක, සූකර, මිග, පක්‌ඛිනො කමතො.
වාගුරිකො ජාලිකො ථ,
භාරවාහො තු භාරිකො;
වෙතනිකො තු භතකො, කම්‌මකරො ථ කිං කරො;
දාසො ච චෙටකො පෙස්‌සො, භච්‌චො ච පරිචාරිකො.
අන්‌තොජාතො ධනක්‌කීතො, දාසබ්‍යො’පගතො සයං;
දාසා කරමරානීතො, ච්‌චෙවං තෙ චතුධා සියුං.
අදාසො තු භුජිස්‌සො ථ,
නීචො ජම්‌මො නිහීනකො;
නික්‌කොසජ්‌ජො අකිලාසු,
මන්‌දො තු අලසො ප්‍යථ.
සපාකො චෙව චණ්‌ඩාලො, මාතඞ්‌ගො සපචො භවෙ;
තබ්‌භෙදා මිලක්‌ඛජාතී, කිරාත, සවරාදයො.
නෙසාදො ලුද්‌දකො බ්‍යාධො,
මිගවො තු මිගබ්‍යධො;
සාරමෙය්‍යො ච සුනඛො, සුනො සොණො ච කුක්‌කුරො.
ස්‌වානො සුවානො සාළූරො,
සූනො සානො ච සා පුමෙ;
උම්‌මත්‌තාදිත මාපන්‌නො, අළක්‌කොති සුනො මතො.
සාබන්‌ධනං තු ගද්‌දූලො, දීපකො තු ච චෙතකො;
බන්‌ධනං ගණ්‌ඨි පාසො ථ, වාගුරා [වාකරා (සී. ටී.)] මිගබන්‌ධනී.
ථියං කුවෙණී කුමීනං, ආනයො ජාල මුච්‌චතෙ;
ආඝාතනං වධට්‌ඨානං, සූනා තු අධිකොට්‌ටනං.
ථෙනෙ’කාගාරිකො සමා;
ථෙය්‍යඤ්‌ච චොරිකා මොසො,
වෙමො වායනදණ්‌ඩකො.
සුත්‌තං තන්‌තු පුමෙ තන්‌තං, පොත්‌ථං ලෙප්‍යාදිකම්‌මනි;
පඤ්‌චාලිකා පොත්‌ථලිකා, වත්‌ථදන්‌තාදිනිම්‌මිතා.
උග්‌ඝාටනං ඝටීයන්‌තං, කූපම්‌බුබ්‌බාහනං භවෙ;
මඤ්‌ජූසා පෙළා පිටකො, ත්‌විත්‌ථියං පච්‌ඡි පෙටකො.
බ්‍යාභඞ්‌ගී ත්‌විත්‌ථියං කාජො, සික්‌කා ත්‌වත්‍රා’වලම්‌බනං;
උපාහනො වා පාදු’ත්‌ථී, තබ්‌භෙදා පාදුකා ප්‍යථ.
වරත්‌තා වද්‌ධිකා නද්‌ධි, භස්‌තා චම්‌මපසිබ්‌බකං;
සොණ්‌ණාද්‍යාවත්‌තනී මූසා,
ථ කූටං වා අයොඝනො.
කම්‌මාරභණ්‌ඩා සණ්‌ඩාසො, මුට්‌ඨ්‍යා’ධිකරණීත්‌ථීයං;
තබ්‌භස්‌තා ගග්‌ගරී නාරී, සත්‌තං තු පිප්‌ඵලං භවෙ.
සාණො තු නිකසො වුත්‌තො,
ආරා තු සූචිවිජ්‌ඣනං;
ඛරො ච කකචො නිත්‌ථී, සිප්‌පං කම්‌මං කලාදිකං.
පටිමා පටිබිම්‌බඤ්‌ච, බිම්‌බො පටිනිධීරිතො;
තීසු සමො පටිභාගො, සන්‌නිකාසො සරික්‌ඛකො.
සමානො සදිසො තුල්‍යො,
සඞ්‌කාසො සන්‌නිභො නිභො;
ඔපම්‌ම මුපමානං චු, පමා භති තු නාරියං.
නිබ්‌බෙසො වෙතනං මූල්‍යං, ජූතං ත්‌වනිත්‌ථි කෙතවං;
ධුත්‌තො’ක්‌ඛධුත්‌තො කිතවො, ජූතකාර, ක්‌ඛදෙවිනො.
පාටිභොගොතු පටිභූ, අක්‌ඛො තු පාසකො භවෙ;
පුමෙවා’ ට්‌ඨපදං [අට්‌ඨාපදං (ටී. සී.)] සාරි, ඵලකෙ ථ පණො, බ්‌භුතො.
මදිරා වාරුණී මජ්‌ජං, සුරා භවො තු මෙරයං.
සරකො චසකො නිත්‌ථී, ආපානං පානමණ්‌ඩලං
;
යෙ’ත්‍ර භූරිප්‌පයොගත්‌තා, යොගිකෙකස්‌මි මීරිතා;
ලිඞ්‌ගන්‌තරෙපි තෙ ඤෙය්‍යා, තද්‌ධම්‌මත්‌තා’ඤ්‌ඤවුත්‌තියන්‌ති.
ඉති සුද්‌දවග්‌ගො.
චතුබ්‌බණ්‌ණවග්‌ගො නිට්‌ඨිතො.
5. අරඤ්‌ඤවග්‌ග
අරඤ්‌ඤං කානනං දායො, ගහනං විපිනං වනං;
අටවී’ත්‌ථී මහාරඤ්‌ඤං, ත්‌ව, රඤ්‌ඤානීත්‌ථියං භවෙ.
නගරා නාතිදූරස්‌මිං, සන්‌තෙහි යො භිරොපිතො;
තරුසණ්‌ඩො ස ආරාමො, තථො පවන මුච්‌චතෙ.
සබ්‌බසාධාරණා’රඤ්‌ඤං, රඤ්‌ඤ මුය්‍යාන මුච්‌චතෙ;
ඤෙය්‍යං තදෙව පමද, වන මන්‌තෙපුරොචිතං.
පන්‌ති වීථ්‍යා’වලි සෙණී, පාළි ලෙඛා තු රාජි ච;
පාදපො විටපී රුක්‌ඛො, අගො සාලො මහීරුහො.
දුමො තරු කුජො සාඛී, ගච්‌ඡො තු ඛුද්‌දපාදපො;
ඵලන්‌ති යෙ විනා පුප්‌ඵං, තෙ වුච්‌චන්‌ති වනප්‌පතී.
ඵලපාකාවසානෙ යො,
මරත්‍යො සධි සා භවෙ;
තීසු වඤ්‌ච්‍යා’ඵලා චාථ, ඵලිනො ඵලවා ඵලී.
සම්‌ඵුල්‌ලිතො තු විකචො, ඵුල්‌ලො විකසිතො තිසු;
සිරො’ග්‌ගං සිඛරො නිත්‌ථී, සාඛා තු කථිතා ලතා.
දලං පලාසං ඡදනං, පණ්‌ණං පත්‌තං ඡදො ප්‍යථ;
පල්‌ලවො වා කිසලයං, නවුබ්‌භින්‌නෙ තු අඞ්‌කුරො.
මකුලං වා කුටුමලො, ඛාරකො තු ච ජාලකං;
කලිකා කොරකො නිත්‌ථී, වණ්‌ටං පුප්‌ඵාදිබන්‌ධනං.
මකරන්‌දො මධු මතං, ථවකො තු ච ගොච්‌ඡකො.
ඵලෙ ත්‌වා’මෙ සලාටු’ත්‌තො,
ඵලං තු පක්‌ක මුච්‌චතෙ;
චම්‌පක’ම්‌බාදිකුසුම, ඵලනාමං නපුංසකෙ.
මල්‌ලිකාදී තු කුසුමෙ, සලිඞ්‌ගා වීහයො ඵලෙ;
ජම්‌බූ’ත්‌ථී ජම්‌බවං ජම්‌බූ, විටපො විටභී’ත්‌ථියං.
මූල මාරබ්‌භ සාඛන්‌තො, ඛන්‌ධො භාගො තරුස්‌ස ථ;
කොටරො නිත්‌ථියං රුක්‌ඛ, ච්‌ඡිද්‌දෙ කට්‌ඨං තු දාරු ච.
බුන්‌දො මූලඤ්‌ච පාදො ථ, සඞ්‌කු’ත්‌තො ඛාණුනිත්‌ථියං;
කරහාටං තු කන්‌දො ථ, කළීරො මත්‌ථකො භවෙ.
වල්‌ලරී මඤ්‌ජරී නාරී, වල්‌ලී තු කථිතා ලතා;
ථම්‌භො ගුම්‌බො ච අක්‌ඛන්‌ධෙ, ලතා විරූ පතානිනී.
අස්‌සත්‌ථො බොධි ච ද්‌වීසු, නිග්‍රොධො තු වටො භවෙ;
කබිට්‌ඨො ච කපිත්‌ථො ච, යඤ්‌ඤඞ්‌ගො තු උදුම්‌බරො.
කොවිළාරො යුගපත්‌තො, උද්‌දාලො වාතඝාතකො;
රාජරුක්‌ඛො කතමාලී, න්‌දීවරො බ්‍යාධිඝාතකො.
දන්‌තසඨො ච ජම්‌භීරො, වරණො තු කරෙරි ච;
කිං සුකො පාලිභද්‌දොථ, වඤ්‌ජුලො තු ච වෙතසො.
අම්‌බාටකොපීතනකො, මධුකො තු මධුද්‌දුමො;
අථො ගුළඵලො පීලු, සොභඤ්‌ජනො ච සිග්‌ගු ච.
සත්‌තපණ්‌ණි ඡත්‌තපණ්‌ණො, තිනිසො ත්‌ව තිමුත්‌තකො;
කිං සුකො තු පලාසො ථ,
අරිට්‌ඨො ඵෙනිලො භවෙ.
මාලූර බෙලුවාබිල්‌ලො, පුන්‌නාගො තු ච කෙසරො;
සාලවො තු ච ලොද්‌දො ථ, පියාලො සන්‌නකද්‌දු ච.
ලිකොචකො තථා’ඞ්‌කොලො,
අථ ගුග්‌ගුලු කොසිකො;
අම්‌බො චූතො සහො ත්‌වෙසො,
සහකාරො සුගන්‌ධවා.
සෙපණ්‌ණී කාස්‌මිරී චාථ, කොලී ච බදරීත්‌ථියං.
කොලං චානිත්‌ථී බදරො, පිලක්‌ඛො පිප්‌පලී’ත්‌ථියං;
පාටලී කණ්‌හවන්‌තා ච, සාදුකණ්‌ටො විකඞ්‌කතො.
තින්‌දුකො කාළක්‌ඛන්‌ධො ච, තිම්‌බරූසක තිම්‌බරූ;
එරාවතො තු නාරඞ්‌ගො, කුලකො කාකතින්‌දුකො.
කදම්‌බො පියකො නීපො, භල්‌ලී භල්‌ලාතකො තිසු;
ඣාවුකො පිචුලො චාථ, තිලකො ඛුරකො භවෙ.
චිඤ්‌චා ච තින්‌තිණී චාථ, ගද්‌දභණ්‌ඩො කපීතනො;
සාලො’ස්‌සකණ්‌ණො සජ්‌ජො ථ,
අජ්‌ජුනො කකුධො භවෙ.
නිචුලො මුචලින්‌දො ච, නීපො ථ පියකො තථා;
අසනො පීතසාලො ථ,
ගොලීසො ඣාටලො භවෙ.
ඛීරිකා රාජායතනං, කුම්‌භී කුමුදිකා භවෙ;
යූපො [පූගො (ක.)] තු කමුකො චාථ, පට්‌ටි ලාඛාපසාදනො.
ඉඞ්‌ගුදී තාපසතරු, භුජපත්‌තො තු ආභුජී;
පිච්‌ඡිලා සිම්‌බලී ද්‌වීසු, රොචනො කොටසිම්‌බලී.
පකිරියො පූතිකො ථ, රොහී රොහිතකො භවෙ;
එරණ්‌ඩො තු ච ආමණ්‌ඩො, අථ සත්‌තුඵලා සමී.
නත්‌තමාලො කරඤ්‌ජො ථ, ඛදිරො දන්‌තධාවනො;
සොමවක්‌කො තු කදරො, සල්‌ලොතු මදනො භවෙ.
අථාපි ඉන්‌දසාලො ච, සල්‌ලකී ඛාරකො සියා;
දෙවදාරු භද්‌දදාරු, චම්‌පෙය්‍යො තු ච චම්‌පකො.
පනසො කණ්‌ටකිඵලො, අභයා තු හරීතකී;
අක්‌ඛො විභීතකො තීසු, අමතා’මලකී තිසු.
ලබුජො ලිකුචො චාථ, කණිකාරො දුමුප්‌පලො;
නිම්‌බො’රිට්‌ඨො පුචිමන්‌දො, කරකො තු ච දාළිමො.
සාමා පියඞ්‌ගු කඞ්‌ගුපි, සිරීසො තු ච භණ්‌ඩිලො.
සොණකො දීඝවන්‌තො ච,
වකුලො තු ච කෙසරො;
කාකොදුම්‌බරිකා ඵෙග්‌ගු, නාගො තු නාගමාලිකා.
අසොකො වඤ්‌ජුලො චාථ, තක්‌කාරී වෙජයන්‌තිකා;
තාපිඤ්‌ඡො ච තමාලො ථ, කුටජො ගිරිමල්‌ලිකා.
ඉන්‌දයවො ඵලෙ තස්‌සා, ග්‌ගිමන්‌ථො කණිකා භවෙ;
නිගුණ්‌ඨි’ත්‌ථී සින්‌දුවාරො, තිණසුඤ්‌ඤං [තිණසූලං (ටී.)] තු මල්‌ලිකා.
සෙඵාලිකා නීලිකා ථ, අප්‌ඵොටා වනමල්‌ලිකා;
බන්‌ධුකො ජයසුමනං, භණ්‌ඩිකො බන්‌ධුජීවකො.
සුමනා ජාතිසුමනා, මාලතී ජාති වස්‌සිකී;
යූථිකා මාගධී චාථ, සත්‌තලා නවමල්‌ලිකා.
වාසන්‌තී,ත්‌ථී අතිමුත්‌තො, කරවීරො’ස්‌සමාරකො;
මාතුලුඞ්‌ගො බීජපූරො, උම්‌මත්‌තො තු ච මාතුලො.
කරමන්‌දො සුසෙනො ච, කුන්‌දං තු මාඝ්‍ය මුච්‌චතෙ;
දෙවතාසො [දෙවතාඩො (සී. අමරකොස)] තු ජීමූතො,
ථා’මිලාතො මහාසහා.
අථො සෙරෙය්‍යකො දාසී,
කිං කිරාතො කුරණ්‌ටකො;
අජ්‌ජුකො සිතපණ්‌ණාසො, සමීරණො ඵණිජ්‌ජකො.
ජපා තු ජයසුමනං, කරීරො කකචො භවෙ;
රුක්‌ඛාදනී ච වන්‌දාකා, චිත්‌තකො ත්‌ව’ග්‌ගිසඤ්‌ඤිතො.
අක්‌කො විකීරණො තස්‌මිං,
ත්‌ව’ ළක්‌කො සෙතපුප්‌ඵකෙ;
පූතිලතා ගළොචී ච, මුබ්‌බා මධුරසා ප්‍යථ.
කපිකච්‌ඡු දුඵස්‌සො ථ, මඤ්‌ජිට්‌ඨා විකසා භවෙ;
අම්‌බට්‌ඨා ච තථා පාඨා, කටුකා කටුරොහිණී.
ගොකණ්‌ටකො ච සිඞ්‌ඝාටො, කොලවල්‌ලී’භපිප්‌පලී.
ගොලොමී තු වචා චාථ, ගිරිකණ්‍ය’පරාජිතා;
සීහපුච්‌ඡී පඤ්‌හිපණ්‌ණී, සාලපණ්‌ණී තු ච’ත්‌ථිරා; (චථිරා).
නිදිද්‌ධිකා තු බ්‍යග්‌ඝී ච, අථ නීලී ච නීලිනී;
ජිඤ්‌ජුකො [ජිඤ්‌ජුකා (ක.)] චෙව ගුඤ්‌ජා ථ, සතමූලී සතාවරී.
මහොසධං ත්‌ව’තිවිසා, බාකුචී සොමවල්‌ලිකා;
දාබ්‌බී දාරුහලිද්‌දා ථ, බිළඞ්‌ගං චිත්‍රතණ්‌ඩුලා.
නුහී චෙව මහානාමො, මුද්‌දිකා තු මධුරසා;
අථාපි මධුකං යට්‌ඨි, මධුකාමධුයට්‌ඨිකා [මධුලට්‌ඨිකා (සී. ටී.)].
වාතිඞ්‌ගණො ච භණ්‌ඩාකී, වාත්‌තාකී බ්‍රහතී ප්‍යථ;
නාගබලා චෙව ඣසා, ලාඞ්‌ගලී තු ච සාරදී.
රම්‌භා ච කදලී මොචො, කප්‌පාසී බදරා භවෙ;
නාගලතා තු තම්‌බූලී, අග්‌ගිජාලා තු ධාතකී.
තිවුතා තිපුටා චාථ, සාමා කාළා ච කථ්‍යතෙ;
අථො සිඞ්‌ගී ච උසභො, රෙණුකා කපිළා භවෙ.
හිරිවෙරඤ්‌ච වාලඤ්‌ච, රත්‌තඵලා තු බිම්‌බිකා;
සෙලෙය්‍ය’ මස්‌මපුප්‌ඵඤ්‌ච, එලා තු බහුලා භවෙ.
කුට්‌ඨඤ්‌ච බ්‍යාධි කථිතො, වානෙය්‍යං තු කුටන්‌නටං;
ඔසධි ජාතිමත්‌තම්‌හි, ඔසධං සබ්‌බ’ මජාතියං.
මූලං පත්‌තං කළීර’ග්‌ගං, කන්‌දං මිඤ්‌ජා ඵලං තථා;
තචො පුප්‌ඵඤ්‌ච ඡත්‌තන්‌ති, සාකං දසවිධං මතං.
පපුන්‌නාටො එළගලො,
තණ්‌ඩුලෙය්‍යො’ප්‌පමාරිසො;
ජීවන්‌ති ජීවනී චාථ, මධුරකො ච ජීවකො.
මහාකන්‌දො ච ලසුණං, පලණ්‌ඩු තු සුකන්‌දකො;
පටොලො තිත්‌තකො චාථ, භිඞ්‌ගරාජො ච මක්‌කවො.
කාරවෙල්‌ලො තු සුසවී, තුම්‌බ්‍යා’ලාබු ච ලාබු සා.
එළාලුකඤ්‌ච කක්‌කාරී, කුම්‌භණ්‌ඩො තු ච වල්‌ලිභො;
ඉන්‌දවාරුණී විසාලා, වත්‌ථුකං වත්‌ථුලෙය්‍යකො.
මූලකො නිත්‌ථියං චුච්‌චු, තම්‌බකො ච කලම්‌බකො;
සාකභෙදා කාසමද්‌ද, ඣජ්‌ඣරී ඵග්‌ගවා’දයො.
සද්‌දලො චෙව දුබ්‌බා ච, ගොලොමී සා සිතා භවෙ;
ගුන්‌දා ච භද්‌දමුත්‌තඤ්‌ච, රසාලො තු’ච්‌ඡු වෙළු තු.
තචසාරො වෙණු වංසො, පබ්‌බං තු ඵලු ගණ්‌ඨිසො;
කීචකා තෙ සියුං වෙණූ, යෙ නදන්‌ත්‍යා’නිලද්‌ධුතා.
නළො ච ධමනො පොට, ගලො තු කාස මිත්‌ථි න;
තෙජනො තු සරො, මූලං, තූ’ සීරං බීරණස්‌ස හි.
කුසො වරහිසං දබ්‌බො, භූතිණකං තු භූතිණං;
ඝාසො තු යවසො චාථ,
පූගො තු කමුකො භවෙ.
තාලො විභෙදිකා චාථ, ඛජ්‌ජුරී සින්‌දි වුච්‌චති;
හින්‌තාල, තාල, ඛජ්‌ජූරී, නාලිකෙරා තථෙව ච;
තාලී ච කෙතකී නාරී, පූගො ච තිණපාදපාති.
ඉති අරඤ්‌ඤවග්‌ගො.
6. අරඤ්‌ඤාදිවග්‌ග
පබ්‌බතො ගිරි සෙලො’ද්‌දි, නගා’චල, සිලුච්‌චයා;
සිඛරී භූධරොථ බ්‌භ, පාසාණා’ස්‌මො’පලො සිලා.
ගිජ්‌ඣකූටො ච වෙභාරො, වෙපුල්‌ලො’සිගිලී නගා;
විඤ්‌ඣො පණ්‌ඩව වඞ්‌කාදී, පුබ්‌බසෙලො තු චො’දයො;
මන්‌දරො පරසෙලො’ත්‌ථො, හිමවා තු හිමාචලො.
ගන්‌ධමාදන කෙලාස, චිත්‌තකූට සුදස්‌සනා;
කාලකූටො තිකූටා’ස්‌ස, පත්‌ථො තු සානු නිත්‌ථියං.
නිතම්‌බො කටකො නිත්‌ථී, නිජ්‌ඣරො පසවො’ම්‌බුනො.
දරී’ත්‌ථී කන්‌දරො ද්‌වීසු, ලෙණං තු ගබ්‌භරං ගුහා;
සිලාපොක්‌ඛරණී සොණ්‌ඩී, කුඤ්‌ජං නිකුඤ්‌ජ මිත්‌ථි න.
උද්‌ධ මධිච්‌චකා සෙල, ස්‌සාසන්‌නා භූම්‍යු පච්‌චකා;
පාදො තු’පන්‌තසෙලො ථ,
ධාතු’ත්‌තො ගෙරිකාදිකො.
ඉති සෙලවග්‌ගො.
මිගින්‌දො කෙසරී සීහො, තරච්‌ඡො තු මිගාදනො;
බ්‍යග්‌ඝො තු පුණ්‌ඩරීකො ථ, සද්‌දූලො දීපිනී’රිතො.
අච්‌ඡො ඉක්‌කො ච ඉස්‌සො තු,
කාළසීහො ඉසො ප්‍යථ;
රොහිසො රොහිතො චාථ,
ගොකණ්‌ණො ගණි කණ්‌ටකා.
ඛග්‌ග ඛග්‌ගවිසාණා තු, පලාසාදො ච ගණ්‌ඩකො;
බ්‍යග්‌ඝාදිකෙ වාළමිගො, සාපදො ථ ප්‌ලවඞ්‌ගමො.
මක්‌කටො වානරො සාඛා, මිගො කපි වලීමුඛො;
පලවඞ්‌ගො, කණ්‌හතුණ්‌ඩො,
ගොනඞ්‌ගුලො [ගොනඞ්‌ගලො (ටී.)] ති සො මතො.
සිඞ්‌ගාලො [සිගාලො (සී.)] ජම්‌බුකො කොත්‌ථු, භෙරවො ච සිවා ප්‍යථ;
බිළාරො බබ්‌බු මඤ්‌ජාරො, කොකො තු ච වකො භවෙ.
මහිංසො [මහිසො (සී.)] ච ලුලායො ථ,
ගවජො ගවයො සමා;
සල්‌ලො තු සල්‌ලකො ථා’ස්‌ස,
ලොමම්‌හි සලලං සලං.
හරිණො මිග සාරඞ්‌ගා, මගො අජිනයොනි ච;
සූකරො තු වරොහො ථ,
පෙලකො ච සසො භවෙ.
වාතමිගො තු චලනී, මූසිකො ත්‌වා’ඛු උන්‌දුරො.
චමරො පසදො චෙව, කුරුඞ්‌ගො මිගමාතුකා;
රුරු රඞ්‌කු ච නීකො ච, සරභාදී මිගන්‌තරා.
පියකො චමූරු කදලී, මිගාදී චම්‌මයොනයො;
මිගා තු පසවො සීහා, දයො සබ්‌බචතුප්‌පදා.
ලූතා තු ලූතිකා උණ්‌ණ, නාභි මක්‌කටකො සියා;
විච්‌ඡිකො ත්‌වා’ළි කථිතො, සරබූ ඝරගොළිකා.
ගොධා කුණ්‌ඩො ප්‍යථො කණ්‌ණ, ජලූකා සතපද්‍යථ;
කලන්‌දකො කාළකා ථ, නකුලො මඞ්‌ගුසො භවෙ.
කකණ්‌ටකො ච සරටො, කීටො තු පුළවො කිමි;
පාණකො චාප්‍යථො උච්‌චා,
ලිඞ්‌ගො ලොමසපාණකො.
විහඞ්‌ගො විහගො පක්‌ඛී, විහඞ්‌ගම ඛග’ණ්‌ඩජා;
සකුණො ච සකුන්‌තො වි, පතඞ්‌ගො සකුණී ද්‌විජො.
වක්‌කඞ්‌ගො පත්‌තයානො ච, පතන්‌තො නීළජො භවෙ;
තබ්‌භෙදා වට්‌ටකා ජීව, ඤ්‌ජීවො චකොර තිත්‌තිරා.
සාළිකා කරවීකො ච, රවිහංසො කුකුත්‌ථකො;
කාරණ්‌ඩවො ච පිලවො [බිලවො (ටී.)], පොක්‌ඛරසාතකා’දයො.
පතත්‌තං පෙඛුණං පත්‌තං, පක්‌ඛො පිඤ්‌ඡං ඡදො ගරු;
අණ්‌ඩං තු පක්‌ඛිබීජෙ ථ, නීළො නිත්‌ථී කුලාවකං.
සුපණ්‌ණමාතා විනතා, මිථුනං ථීපුමද්‌වයං;
යුගං තු යුගලං ද්‌වන්‌දං, යමකං යමලං යමං.
සමූහො ගණ සඞ්‌ඝාතා, සමුදායො ච සඤ්‌චයො;
සන්‌දොහො නිවහො ඔඝො, විසරො නිකරො චයො.
කායො ඛන්‌ධො සමුදයො, ඝටා සමිති සංහති;
රාසි පුඤ්‌ජො සමවායො, පූගො ජාතං කදම්‌බකං.
සමානානං ගණො වග්‌ගො,
සඞ්‌ඝො සත්‌ථො තු ජන්‌තුනං.
සජාතිකානං තු කුලං, නිකායො තු සධම්‌මිනං;
යූථො නිත්‌ථී සජාතිය, තිරච්‌ඡානානමුච්‌චතෙ.
සුපණ්‌ණො වෙනතෙය්‍යො ච, ගරුළො විහගාධිපො;
පරපුට්‌ඨො පරභතො, කුණාලො කොකිලො පිකො.
මොරො මයූරො වරහී, නීලගීව සිඛණ්‌ඩිනො;
කලාපී ච සිඛී කෙකී, චූළා තු ච සිඛා භවෙ.
සිඛණ්‌ඩො වරහඤ්‌චෙව, කලාපො පිඤ්‌ඡ මප්‍යථ;
චන්‌දකො මෙචකො චාථ, ඡප්‌පදො ච මධුබ්‌බතො.
මධුලීහො මධුකරො, මධුපො භමරො අලි;
පාරාවතො කපොතො ච, කකුටො ච පාරෙවතො.
ගිජ්‌ඣො ගද්‌ධොථ කුලලො, සෙනො බ්‍යග්‌ඝීනසො ප්‍යථ;
තබ්‌භෙදා සකුණග්‌ඝි’ත්‌ථී, ආටො දබ්‌බිමුඛද්‌විජො.
උහුඞ්‌කාරො උලූකො ච, කොසියො වායසාරි ච;
කාකො ත්‌ව’රිට්‌ඨො ධඞ්‌කො ච, බලිපුට්‌ඨො ච වායසො.
කාකොලො වනකාකො ථ,
ලාපො ලටුකිකා ප්‍යථ;
වාරණො හත්‌ථිලිඞ්‌ගො ච, හත්‌ථිසොණ්‌ඩවිහඞ්‌ගමො.
උක්‌කුසො කුරරො කොල,ට්‌ඨිපක්‌ඛිම්‌හි ච කුක්‌කුහො;
සුවො තු කීරො ච සුකො, තම්‌බචූළො තු කුක්‌කුටො.
වනකුක්‌කුටො ච නිජ්‌ජිව්‌හො, අථ කොඤ්‌චා ච කුන්‌තනී;
චක්‌කවාකො තු චක්‌කව්‌හො, සාරඞ්‌ගොතු ච චාතකො.
තුලියො පක්‌ඛිබිළාලො,
සතපත්‌තො තු සාරසො;
බකො තු සුක්‌කකාකොථ,
බලාකා විසකණ්‌ඨිකා.
ලොහපිට්‌ඨො තථා කඞ්‌කො, ඛඤ්‌ජරීටො තු ඛඤ්‌ජනො;
කලවිඞ්‌කො තු චාටකො, දින්‌දිභො තු කිකී භවෙ.
ධූම්‍යාටො තු කලිඞ්‌ගොථ,
දාත්‍යූහො කාළකණ්‌ඨකො.
ඛුද්‌දාදී මක්‌ඛිකාභෙදා, ඩංසො පිඞ්‌ගලමක්‌ඛිකා;
ආසාටිකා මක්‌ඛිකාණ්‌ඩං, පතඞ්‌ගො සලභො භවෙ.
සූචිමුඛො ච මකසො, චීරී තු ඣල්‌ලිකා [ඣිල්‌ලිකා (ක.)] ථ ච;
ජතුකා ජිනපත්‌තා ථ, හංසො සෙතච්‌ඡදො භවෙ.
තෙ රාජහංසා රත්‌තෙහි, පාදතුණ්‌ඩෙහි භාසිතා;
මල්‌ලිකා’ඛ්‍යා ධතරට්‌ඨා, මලීනෙහ්‍ය’සිතෙහි ච.
ඉති අරඤ්‌ඤාදිවග්‌ගො.
7. පාතාලවග්‌ග
අධොභුවනං පාතාලං, නාගලොකො රසාතලං;
රන්‌ධං තු විවරං ඡිද්‌දං, කුහරං සුසිරං බිලං.
සුසි’ත්‌ථී ඡිග්‌ගලං සොබ්‌භං, සච්‌ඡිද්‌දෙ සුසිරං තිසු;
ථියං තු කාසු ආවාටො, සප්‌පරාජා තු වාසුකී.
අනන්‌තො නාගරාජා ථ, වාහසො’ජගරො භවෙ;
ගොනසො තු තිලිච්‌ඡො ථ,
දෙඩ්‌ඩුභො රාජුලො භවෙ.
කම්‌බලො’ස්‌සතරො මෙරු, පාදෙ නාගාථ ධම්‌මනී;
සිලුත්‌තො ඝරසප්‌පො ථ, නීලසප්‌පො සිලාභු ච.
ආසිවිසො භුජඞ්‌ගො’හි, භුජගො ච භුජඞ්‌ගමො;
සරීසපො ඵණී සප්‌පා, ලගද්‌දා භොගි පන්‌නගා.
ද්‌විජිව්‌හො උරගො වාළො, දීඝො ච දීඝපිට්‌ඨිකො;
පාදූදරො විසධරො, භොගො තු ඵණිනො තනු.
විසං ත්‌ව’නිත්‌ථී ගරළං, තබ්‌භෙදා වා හලාහලො.
කාළකූටාදයො චාථ, වාළග්‌ගාත්‍ය’හිතුණ්‌ඩිකො;
නිරයො දුග්‌ගති’ත්‌ථී ච, නරකො, සො මහා’ට්‌ඨධා;
සඤ්‌ජීවො කාළසුත්‌තො ච, මහාරොරුව රොරුවා;
පතාපනො අවීචි’ත්‌ථී, සඞ්‌ඝාතො තාපනො ඉති.
ථියං වෙතරණී ලොහ, කුම්‌භී තත්‌ථ ජලාසයා;
කාරණිකො නිරයපො,
නෙරයිකො තු නාරකො.
අණ්‌ණවො සාගරො සින්‌ධු, සමුද්‌දො රතනාකරො;
ජලනිඣු’ දධි, තස්‌ස, භෙදා ඛීරණ්‌ණවාදයො.
වෙලා’ස්‌ස කූලදෙසො ථ,
ආවට්‌ටො සලිලබ්‌භමො;
ථෙවො තු බින්‌දු ඵුසිතං, භමො තු ජලනිග්‌ගමො.
ආපො පයො ජලං වාරි, පානීයං සලිලං දකං;
අණ්‌ණො නීරං වනං වාලං, තොයං අම්‌බු’දකඤ්‌ච කං.
තරඞ්‌ගො ච තථා භඞ්‌ගො, ඌමි වීචි පුමිත්‌ථියං;
උල්‌ලොලො තු ච කල්‌ලොලො, මහාවීචීසු කථ්‍යතෙ.
ජම්‌බාලො කලලං පඞ්‌කො, චික්‌ඛල්‌ලං කද්‌දමො ප්‍යථ;
පුලිනං වාලුකා වණ්‌ණු, මරූ’රු සිකතා භවෙ.
අන්‌තරීපඤ්‌ච දීපො වා, ජලමජ්‌ඣගතං ථලං;
තීරං තු කූලං රොධඤ්‌ච, පතීරඤ්‌ච තටං තිසු.
පාරං පරම්‌හි තීරම්‌හි, ඔරං ත්‌ව’පාර මුච්‌චතෙ;
උළුම්‌පො [උළුපො (ක.)] තු ප්‌ලවො කුල්‌ලො, තරො ච පච්‌චරී’ත්‌ථියං.
තරණී තරි නාවා ච, කූපකො තු ච කුම්‌භකං;
පච්‌ඡාබන්‌ධො ගොටවිසො, කණ්‌ණධාරො තු නාවිකො.
අරිත්‌තං කෙනිපාතො ථ,
පොතවාහො නියාමකො;
සංයත්‌තිකා තු නාවාය, වාණිජ්‌ජමාචරන්‌ති යෙ.
පොතො පවහනං වුත්‌තං, දොණි ත්‌වි’ත්‌ථී තථා’ම්‌බණං [අම්‌මණං (සී.)].
ගභීර නින්‌න ගම්‌භීරා, ථො ත්‌තානං තබ්‌බිපක්‌ඛකෙ;
අගාධං ත්‌ව’තලම්‌ඵස්‌සං, අනච්‌ඡො කලුසා’විලා.
අච්‌ඡො පසන්‌නො විමලො, ගභීරප්‌පභුතී තිසු;
ධීවරො මච්‌ඡිකො මච්‌ඡ, බන්‌ධ කෙවට්‌ට ජාලිකා.
මච්‌ඡො මීනො ජලචරො, පුථුලොමො’ම්‌බුජො ඣසො;
රොහිතො මග්‌ගුරො සිඞ්‌ගී, බලජො මුඤ්‌ජ පාවුසා.
සත්‌තවඞ්‌කො සවඞ්‌කො ච, නළමීනො ච ගණ්‌ඩකො;
සුසුකා සඵරී මච්‌ඡ, ප්‌පභෙදා මකරාදයො.
මහාමච්‌ඡා තිමි තිමි, ඞ්‌ගලො තිමිරපිඞ්‌ගලො;
ආනන්‌දො තිමිනන්‌දො ච, අජ්‌ඣාරොහො මහාතිමි.
පාසාණමච්‌ඡො පාඨීනො, වඞ්‌කො තු බළිසො භවෙ;
සුසුමාරො [සංසුමාරො (ටී.), සුංසුමාරො (සී.)] තු කුම්‌භීලො,
නක්‌කො කුම්‌මො තු කච්‌ඡපො.
කක්‌කටකො කුළීරො ච, ජලූකා තු ච රත්‌තපා;
මණ්‌ඩූකො දද්‌දුරො භෙකො;
ගණ්‌ඩුප්‌පාදො මහීලතා.
අථ සිප්‌පී ච සුත්‌ති’ත්‌ථී, සඞ්‌ඛෙ තු කම්‌බු’නිත්‌ථියං;
ඛුද්‌දසඞ්‌ඛ්‍යෙ සඞ්‌ඛනඛො, ජලසුත්‌ති ච සම්‌බුකො.
ජලාසයො ජලාධාරො, ගම්‌භීරො රහදො ථ ච;
උදපානො පානකූපො, ඛාතං පොක්‌ඛරණී’ත්‌ථියං.
තළාකො ච සරො’නිත්‌ථී, වාපී ච සරසී’ත්‌ථියං;
දහො’ම්‌බුජාකරො චාථ, පල්‌ලලං ඛුද්‌දකො සරො.
අනොතත්‌තො තථා කණ්‌ණ, මුණ්‌ඩො ච රථකාරකො;
ඡද්‌දන්‌තො ච කුණාලො ච, වුත්‌තා මන්‌දාකිනී’ත්‌ථියං.
තථා සීහප්‌පපාතොති, එතෙ සත්‌ත මහාසරා;
ආහාවො තු නිපානඤ්‌චා, ඛාතං තු දෙවඛාතකං.
භාගීරථී තු ගඞ්‌ගා ථ, සම්‌භෙදො සින්‌ධුසඞ්‌ගමො.
ගඞ්‌ගා’චිරවතී චෙව, යමුනා සරභූ (සරබූ [සරයූ (ක.)] ) මහී;
ඉමා මහානදී පඤ්‌ච, චන්‌දභාගා සරස්‌සතී [සරස්‌වතී (සී. ටී.)].
නෙරඤ්‌ජරා ච කාවෙරී, නම්‌මදාදී ච නින්‌නගා;
වාරිමග්‌ගො පණාලී’ත්‌ථී [පනාළී (ටී.)], පුමෙ චන්‌දනිකා තු ච.
ජම්‌බාලී ඔලිගල්‌ලො ච, ගාමද්‌වාරම්‌හි කාසුයං;
සරොරුහං සතපත්‌තං, අරවින්‌දඤ්‌ච වාරිජං.
අනිත්‌ථී පදුමං පඞ්‌කෙ, රුහං නලින පොක්‌ඛරං;
මුළාලපුප්‌ඵං කමලං, භිසපුප්‌ඵං කුසෙසයං.
පුණ්‌ඩරීකං සිතං, රත්‌තං, කොකනදං කොකාසකො;
කිඤ්‌ජක්‌ඛො කෙසරො නිත්‌ථී, දණ්‌ඩො තු නාල මුච්‌චතෙ.
භිසං මුළාලො නිත්‌ථී ච, බීජකොසො තු කණ්‌ණිකා;
පදුමාදිසමූහෙ තු, භවෙ සණ්‌ඩමනිත්‌ථියං.
උප්‌පලං කුවලයඤ්‌ච, නීලං ත්‌වි’න්‌දීවරං සියා;
සෙතෙතු කුමුදඤ්‌චස්‌ස, කන්‌දො සාලූක මුච්‌චතෙ.
සොගන්‌ධිකං කල්‌ලහාරං, දකසීතලිකං ප්‍යථ;
සෙවාලො නීලිකා චාථ, භිසින්‍ය’ම්‌බුජිනී භවෙ.
ඉති පාතාලවග්‌ගො.
භූකණ්‌ඩො දුතියො.
No comments:
Post a Comment