නමො තස්‌ස භගවතො අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස
නරදක්‌ඛදීපනී
පාලිතෙන වරෙන ච;
පාලිතෙ සුට්‌ඨු යං සීලං,
පාලිතං ධම්‌ම-සුන්‌දරං.
මූලං හොතීති දට්‌ඨබ්‌බං.
මහතො අත්‌ථාය සංවත්‌තතීති.
වීරියවතො හි අචින්‌තිතංපි හොති.
පමාණං හොති;
එව මෙතම්‌පි විඤ්‌ඤූනං.
දුබ්‌බිජානො පරාභවො;
ධම්‌මකාමො භවං හොති,
ධම්‌මදෙස්‌සී පරාභවො.
අයං නියාමොති වුත්‌තං හොති.
තෙසං හෙතුං තථාගතො.
ආචරියං, සො අහං, නිච්‌චං නමාමි;
‘‘හොතු සබ්‌බං, මඞ්‌ගලං, මමං සබ්‌බධි’’.
නරදක්‌ඛදීපනී
නමො තස්‌ස භගවතො අරහතො සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධස්‌ස
පණාම
නරදක්‌ඛදීපකස්‌ස,
නමො සමන්‌තචක්‌ඛුනො;
සංසාරා විප්‌පමුත්‌තස්‌ස,
සංසාරා විප්‌පමුත්‌තස්‌ස,
ස-සද්‌ධම්‌මස්‌ස සඞ්‌ඝිනො.
මත්‌ථනා
පාලිතං සීල-පාරමිං;
පාලෙතු වරසම්‌බුද්‌ධො,
පාලිතං ගන්‌ථ-කාරණං.
ආසීස
සීලෙසුච සමාහිතො;
චෙතොසමථානුයුත්‌තො,
අපි මුද්‌ධනි තිට්‌ඨතු.
අභියාචක
සබ්‌බ-ලොකස්‌ස නායකං;
යාචිතො තිකක්‍රප-ථෙරෙන,
මාණවෙන ච ධීමතා.
උත්‌තානමෙව සඞ්‌ඛෙපං,
නානා-සත්‌ථ-සුධාරිතං;
නර-දක්‌ඛං ලිඛිස්‌සමි,
පස්‌සන්‌තු ධීර-මාමකා.
වීරියඤ්‌ජාපි ඛෙමතො;
ආරද්‌ධවීරියා හොථ;
එසා බුද්‌ධානුසාසනී.
අකුසලං පජහති, කුසලං භාවෙති;
සාවජ්‌ජං පජහති, අනවජ්‌ජං භාවෙති,
සුද්‌ධමත්‌තානං පරිහරතීති.
සුඛෙ පතිට්‌ඨාපෙතීති ජානාමි.
ධුවං පතති භූමියං;
තථෙව බුද්‌ධ-සෙට්‌ඨානං,
වචනං ධුව-සස්‌සතං.
අ-මොඝවචනා ජිනා.
උට්‌ඨාතා වින්‌දතෙ ධනං;
තස්‌මා පාළිං ගුරුං කත්‌වා,
ඉමං පස්‌සාහි සොභණං.
සුතං පඤ්‌ඤාය වඩ්‌ඪනං;
පඤ්‌ඤාය අත්‌ථං ජානාති,
ඤාතො අත්‌ථො සුඛාවහො.
පර-තන්‌තවලොකනං;
සබ්‌බිජ්‌ජාචෙර-සෙවාච,
බුද්‌ධි-මති-කරො ගුණො.
කුසීතො හීන-වීරියො;
තස්‌මා වීරියං කත්‌වාන,
විජ්‌ජං එසන්‌තු සාධවො.
උග්‌ගණ්‌හෙය්‍ය පරං ධනං;
ගවෙසෙය්‍ය තතො මන්‌තං,
කථෙය්‍ය සච්‌ච-භාසිතං.
දුතීයං න පරාජයෙ ධනං;
තතීයං න පරාජයෙ ධනං,
චතුත්‌ථමත්‌ථං කිං කරිස්‌සති.
පුප්‌ඵානිව පිලන්‌ධිතුං;
තථා සොභන්‌ති දාරකා,
යොබ්‌බනෙයෙව සික්‌ඛිතුං.
පඤ්‌ඤා-වඩ්‌ඪනමුත්‌තමං;
සික්‌ඛෙය්‍ය මතිමා පොසො,
පත්‌ථෙන්‌තො හිතමත්‌තනො.
අත්‌ථ-කාමෙන ජන්‌තුනා;
කතං විජඤ්‌ඤා විජ්‌ජාදි,
වයො තෙ මා උපජ්‌ඣගා.
ධීරෙන සහ සංවසෙ;
ධනාචයෙ, කරෙ කම්‌මං,
පියං වාචඤ්‌ච සංවදෙ.
රත්‌ති නක්‌ඛත්‌ත-මාලිනී;
පටිජග්‌ගිතුමෙවෙසා,
රත්‌ති හොති විජානතං.
කො අත්‌ථො සුපිතෙන වො;
සාධු ඛො සිප්‌ප-විජ්‌ජාහ්‌වා,
විජ්‌ජං සික්‌ඛථ සන්‌තතං.
බහුස්‌සුතං ගවෙසිතුං;
යස්‌මා ලොකෙ සිප්‌පවන්‌තා,
සබ්‌බා-දිසාසු පාකටා.
මයා සිප්‌පං න සික්‌ඛිතං;
කිච්‌ඡා වුත්‌ති අ-සිප්‌පස්‌ස,
ඉති පච්‌ඡා නුතප්‌පති.
ඉච්‌ඡන්‌තො පරියෙසිතුං;
නිච්‌චමෙව වීරියඤ්‌ච,
අත්‌ථං මන්‌තඤ්‌ජ චින්‌තයෙ.
සබ්‌බා-දිසාය පාකටො;
සීලවා පඤ්‌ඤවා මච්‌චො,
සබ්‌බ-ලොකෙහි පූජිතො.
කිත්‌ති යස්‌ස සජීවති;
යස-කිත්‌ති විහීනස්‌ස,
ජීවන්‌තොපි මතොපමා.
ධම්‌මො සුචිණ්‌ණො සුඛමාවහාති;
සච්‌චං හවෙ සාදුතරං රසානං,
පඤ්‌ඤාජීවිං ජීවිතමාහු සෙට්‌ඨන්‌ති.
සතිමා සුඛමෙධති;
සතිමතො සුවෙ සෙය්‍යො,
වෙරා ච පරිමුච්‌චති.
ඛණාතීතා හි සොචරෙ;
සදත්‌ථෙ වායමෙය්‍යාථ,
ඛණො වො පටිපාදිතො.
අ-ඵියො නාවිකොණ්‌ණවෙ;
තථෙවාවීරියොපෙත්‌ථ,
තස්‌මාරභෙය්‍ය සාසනං.
යාව අත්‌ථස්‌ස නිප්‌ඵදා;
නිප්‌ඵන්‌නසොභණො අත්‌ථො,
ඛන්‌තා භිය්‍යො න විජ්‌ජති.
සුඛාවහො සු-මඞ්‌ගලො;
ඤුනෙධිකෙ තථා නො හි,
ද්‌වයෙන සාධු සම්‌පදා.
වචී-කම්‌මානි වීරියං;
න හි කිච්‌චානි චින්‌තාහි,
කරෙය්‍යාථීධ වායමං.
තං ජඤ්‌ඤා හිතමත්‌තනො;
න සාකටිකචින්‌තාය,
මන්‌දා ධීරො පරක්‌කමෙ.
වඩ්‌ඪතියෙව සං ඵලං;
අ-ථිරෙන අලසෙන,
කර-කම්‌මං ඵලඤ්‌ච නො.
න නිබ්‌බින්‌දෙය්‍ය පණ්‌ඩිතො;
පස්‌සාමි වොහං අත්‌තානං,
යථා ඉච්‌ඡිං තථා අහු.
දෙවානං පිතුනඤ්‌ච සො;
කරං පුරිස-කිච්‌චානි,
න ච පච්‌ඡානුතප්‌පති.
කරිස්‌සාමි පරෙති යො;
අජ්‌ජ කත්‌තබ්‌බ කම්‌මං ස්‌වෙ,
සො තතො පරිහායති.
තාත කිච්‌චානි කාරය;
වායාමස්‌සු ස-කිච්‌චෙසු,
නාලසො වින්‌දතෙ සුඛං.
උට්‌ඨාතා ධිතිමා නරො;
ආචාර-සීල-සම්‌පන්‌නො,
නිසෙ අග්‌ගීව භාසති.
පච්‌ඡා සො කාතුමිච්‌ඡති;
වරුණකට්‌ඨභඤ්‌ජොව,
ස පච්‌ඡා අනුතප්‌පති.
යුවා බලී ආලසියං උපෙතො;
අ-පුණ්‌ණසඞ්‌කප්‌පමනො කුසීතො,
පඤ්‌ඤාය මග්‌ගං අලසො න වින්‌දති.
කුසීතො හීන-වීරියො;
අප්‌පස්‌සුතො අනාචාරො,
පරිහායති වුඩ්‌ඪියා.
බලීබද්‌දොව ජීරති;
මංසානි තස්‌ස වඩ්‌ඪන්‌ති,
පඤ්‌ඤා තස්‌ස න වඩ්‌ඪති.
නත්‌ථි භොගා ච සිප්‌පකං;
කිංඵලං තස්‌ස මානුස්‌සං,
ද්‌විපාදට්‌ඨො හි සො මිගො.
කුසීතො හීන-වීරියො;
එකාහං ජීවිතං සෙය්‍යො,
වීරියාරබ්‌භතො දළං.
කාලුට්‌ඨායී අ-තන්‌දිතො;
අනුට්‌ඨහති කාලෙන,
ඵලං තස්‌ස සමිජ්‌ඣති.
අ-ලද්‌ධා යොබ්‌බනෙ ධනං;
ජිණ්‌ණකොඤ්‌චාව ඣායන්‌ති,
ඛීණමච්‌ඡෙව පල්‌ලලෙ.
අ-ලද්‌ධා යොබ්‌බනෙ ධනං;
සෙන්‌ත්‌ති චාපාතිඛීණාව,
පුරාණානි අනුත්‌ථුනං.
පාභතෙන විචක්‌ඛණො;
සමුට්‌ඨාපෙති අත්‌තානං,
අණුං අග්‌ගිංව සන්‌ධමං.
න නිබ්‌බින්‌දෙය්‍ය පණ්‌ඩිතො;
වායාමස්‌ස ඵලං පස්‌ස,
භුත්‌තා අම්‌බා අනීතිහං.
සුඛං යත්‍රාධි ගච්‌ඡති;
සුවිර තත්‌ථ ගච්‌ඡාහි,
මඤ්‌ච තත්‌ථෙව පාපය.
අච්‌චන්‌තං සුඛමෙධති;
සුවිර තත්‌ථ ගච්‌ඡාහි,
මඤ්‌ච ත්‌තත්‌ථෙව පාපය.
ධීතිමන්‌ත්‌තස්‌ස සිජ්‌ඣති;
වීරියමෙව කත්‌තබ්‌බං,
එතං බුද්‌ධෙහි වණ්‌ණිතං.
පඤ්‌ඤා-නිද්‌දෙස
පඤ්‌ඤා-බලං බහුත්‌තමං;
කුල-පුත්‌ත බලං පඤ්‌ඤා,
කිංහිනාම න සාධ්‍යති.
පරොක්‌ඛත්‌ථස්‌ස දස්‌සකං;
සබ්‌බස්‌ස ලොචනං සත්‌ථං,
යස්‌ස නත්‌ථ්‍යන්‌ධමෙව සො.
කිත්‌ති-සිලොක-වඩ්‌ඪනී;
පඤ්‌ඤාසහිතො නරො ඉධ,
අපි සුඛානිවින්‌දති.
චතුසච්‌ච-සුතා ඉති;
චතු-බුද්‌ධෙසු එකොව,
බහුස්‌සුතො නරො භවෙ.
ගන්‌ථඡෙකො සුවාචකො;
විධායකඡෙකො සූරො,
නිද්‌දුක්‌ඛොව සකම්‌මනි.
නක්‌ඛත්‌ත-රාජාරිව තාරකානං;
සීලං සිරීචාපි සතඤ්‌ච ධම්‌මො,
අන්‌වායිකා පඤ්‌ඤාවතො භවන්‌ති.
උග්‌ගාහකො ච පරිපුච්‌ඡකො;
සුණෙය්‍ය සක්‌කච්‌චං සුභාසිතානි,
එවං කරො පඤ්‌ඤවා හොති මච්‌චො.
තිට්‌ඨ-වාසෙන යොනිසො;
සාකච්‌ඡා ස්‌නෙහසංසෙවා,
පතිරූප-වාසෙනච.
එතානි අට්‌ඨඨානානි,
බුද්‌ධි-විසද-කාරණා;
යෙසං එතානි සම්‌භොන්‌ති,
තෙසං බුද්‌ධි පභිජ්‌ජති.
64. චත්‌තාරොමෙ භික්‌ඛවෙ ධම්‌මා පඤ්‌ඤාවුද්‌ධියා සංවත්‌තන්‌ති.
කතමෙ චත්‌තාරො. සප්‌පුරිසසංසෙවො සද්‌ධම්‌මසවනං
යොනිසො මනසිකාරො ධම්‌මානුධම්‌ම-පටිපත්‌ති.
ඉමෙ ඛො භික්‌ඛවෙ චත්‌තාරො ධම්‌මා පඤ්‌ඤා-වුද්‌ධියා සංවත්‌තන්‌තීත්‌ති.
කතමෙ චත්‌තාරො. සප්‌පුරිසසංසෙවො සද්‌ධම්‌මසවනං
යොනිසො මනසිකාරො ධම්‌මානුධම්‌ම-පටිපත්‌ති.
ඉමෙ ඛො භික්‌ඛවෙ චත්‌තාරො ධම්‌මා පඤ්‌ඤා-වුද්‌ධියා සංවත්‌තන්‌තීත්‌ති.
අච්‌ඡිමන්‌තඤ්‌ච පස්‌සති;
අන්‌ධං කාණං සු-පස්‌සන්‌තං,
අන්‌ධො සබ්‌බං න පස්‌සති.
අ-පස්‌සන්‌තඤ්‌ච පස්‌සති;
අ-පස්‌සන්‌තො අ-පස්‌සන්‌තං,
පස්‌සන්‌තඤ්‌ච න පස්‌සති.
රූපං පසාද-චක්‌ඛුනා;
නාඤ්‌ඤං පස්‌සත්‌ති සබ්‌බංපි,
තථතො ඤාණ-චක්‌ඛුනා.
ගුණෙනාපි විවෙකිනො;
විවෙකං න සමායන්‌ති,
අ-විවෙකීජනන්‌තිකෙ.
න ඛිප්‌පමනුබුජ්‌ඣති;
අ-මිත්‌තවසමන්‌වෙති,
පච්‌ඡා ච අනුතප්‌පති.
නිපුණා සාධුචින්‌තිනී;
දිට්‌ඨධම්‌ම-හිතත්‌ථාය,
සම්‌පරාය-සුඛාය වා.
අග්‌ග පඤ්‌ඤාබලං බලං;
පඤ්‌ඤාබලෙනුපත්‌ථද්‌ධො,
එත්‌ථං වින්‌දති පණ්‌ඩිත්‌තො.
අරියා කත-කිච්‌චතං;
තං ඤාණ-රතනං ලද්‌ධං,
වායාමෙථ ජිනොරසා.
න චිරං වත්‌තතෙ භවො;
ඛිප්‌පං දස්‌සෙති අමතං,
න ච සො රොචතෙ භවෙ.
බාලා දුම්‌මෙධිනො ජනා;
අප්‌පමාදඤ්‌ච මෙධාවී,
ධනං සෙට්‌ඨංව රක්‌ඛති.
කාලං ඛිය්‍යති පණ්‌ඩිතො;
කීළනෙන ච දුම්‌මෙධො,
නිද්‌දාය කලහෙන වා.
යදා නූදති පණ්‌ඩිතො;
පඤ්‌ඤාපාසාද-මාරුය්‌හ,
අ-සොකො සොකිනිං පජං,
පබ්‌බතට්‌ඨොව භූමට්‌ඨෙ,
ධීරො බාලෙ අවෙක්‌ඛති.
නත්‌ථි ධඤ්‌ඤසමං ධනං;
නත්‌ථි පඤ්‌ඤාසමා ආභා,
වුට්‌ඨි වෙ පරමා සරා.
යො චත්‌ථො සම්‌පරායිකො;
අත්‌ථාභිසමයා ධීරො,
පණ්‌ඩිතොති පවුච්‌චති.
යාවතා බහු භාසති;
ඛෙමී අ-වෙරී අ-භයො,
පණ්‌ඩිතොත්‌ති පවුච්‌චති.
අ-හිංසා සංයමො දමො;
ස වෙ වන්‌තමලො ධීරො,
ථෙරො ඉති පවුච්‌චත්‌ති.
යො ජානාති සපණ්‌ඩිතො;
පර-ගුණං පර-දොසං,
යො ජානාති සපණ්‌ඩිතො.
යො කරොති ඉරියාපථෙ;
සො පණ්‌ඩිතො හවෙ භවෙ,
උභයත්‌ථ-පරිග්‌ගහො.
ජාතිමා ධනවා හවෙ;
සො විචාරණ-සීලො ච,
නිද්‌දුක්‌ඛො පණ්‌ඩිතො භවෙ.
කම්‌මං සත්‌තෙ විභජ්‌ජති.
යො පස්‌සති පච්‌චක්‌ඛත්‌ථං,
යො ච සංසාරත්‌ථං තෙසු;
පච්‌ඡිමොව පූජනීයො,
උභයත්‌ථ-සුදිට්‌ඨත්‌තා.
සන්‌තුට්‌ඨො සුලභෙන ච;
මත්‌තඤ්‌ඤූ සුභරො හුත්‌වා,
චරෙය්‍ය පණ්‌ඩිතො නරො.
පතිරූපෙ නිවෙසයෙ;
අථඤ්‌ඤමනුසාසෙය්‍ය,
න කිලිස්‌සෙය්‍ය පණ්‌ඩිතො.
උත්‌ත්‌තමං වාචමුත්‌තමො;
භණෙය්‍යාඛෙප-විත්‌ථාරං,
සා අනග්‌ඝ්‍යා ලොකත්‌තයෙ.
පණ්‌ඩිතොව සුජානියා;
දුම්‌මෙධො තං න ජානාති,
ධීරො ධීරං මමායති.
පරො ලභති රූප්‌පනං;
අත්‌ථො වාචාය චෙ හොති,
තං න භාසෙය්‍ය පණ්‌ඩිතො.
මුඛං හොතීත්‌ති නො වදෙ;
යංවා තංවා මුඛාරුළ්‌හං,
වචනං පණ්‌ඩිතො නරො.
දුජ්‌ජානො හි නරො මිතෙ;
චෙ ජානෙ සක-සත්‌තිංච,
කා කථා පර-සත්‌තියා.
පටිකරොති පණ්‌ඩිතො;
ජානාති සො ආචික්‌ඛති,
න බාලො ගුණ-මාමකො.
භවිස්‌සං නෙව චින්‌තයෙ;
වත්‌තමානෙන කාලෙන,
විචරන්‌ති විචක්‌ඛණා.
රසෙසු ලොණමිච්‌ඡිතං;
රාජ-කිච්‌චෙසු අමච්‌චං,
සබ්‌බ-ඨානෙසු පණ්‌ඩිතං.
යෙ ගොත්‌තපටිසාරිනො;
විජ්‌ජා-චරණ-සම්‌පන්‌නො,
සො සෙට්‌ඨො දෙව-මානුසෙ.
ආජානීයො චතුප්‌පදං;
සුස්‌සුසා සෙට්‌ඨා භරියානං,
යො ච පුත්‌තානමස්‌සවො.
සප්‌පායො ගොචරො තථා;
චත්‌තාරිමානි සික්‌ඛෙය්‍යුං,
සම්‌පජඤ්‌ඤාභිවඩ්‌ඪකා.
න කොචි අධිගච්‌ඡති;
බහුස්‌සුතං අනාගම්‌ම,
ධම්‌මට්‌ඨං අ-විනිබ්‌භජං.
යස්‌මා විජ්‌ජති පාළියං;
තස්‌මා උපට්‌ඨහං ගණ්‌හෙ,
ගරුං ගරුමතං විදූ.
චාරිත්‌ත-නිද්‌දෙස
කො හි නාථො පරො සියා;
අත්‌තනා හි සුදන්‌තෙන,
නාථං ලභති දුල්‌ලභං.
රක්‌ඛෙය්‍ය නං සුරක්‌ඛිතං;
තිණ්‌ණමඤ්‌ඤතරං යාමං,
පටිජග්‌ගෙය්‍ය පණ්‌ඩිතො.
අ-ලක්‌ඛිං කුරුතෙත්‌තනා;
න හි ලක්‌ඛිං අ-ලක්‌ඛිං වා,
අඤ්‌ඤො අඤ්‌ඤස්‌ස කාරකො.
සුඛප්‌ඵලං කම්‌මං පරිච්‌චජන්‌ති;
සම්‌මොහිතාවාපි සුඛෙන මත්‌තා,
න පාප-කම්‌මඤ්‌ච සමාචරන්‌ති.
ආදියති ගරහං නොපි පූජං;
සිරීච ලක්‌ඛීච අපෙති තම්‌හා,
ආපො සුවුට්‌ඨීව යථා ථලම්‌හා.
සාධු පඤ්‌ඤාණවා නරො;
සාධු මිත්‌තානම-ද්‌දුබ්‌භො,
පාපස්‌ස අ-කරං සුඛං.
පාපකාරී ච පාපකං;
යාදිසං වපත්‌තෙ බීජං,
තාදිසං වහතෙ ඵලං.
ධනං කම්‌මෙන රක්‌ඛයෙ;
එවං හ්‍යරොගො සුඛිතො,
පොරාණක-වචො ඉදං.
ථොකං ථොකං ඛණෙ ඛණෙ;
කම්‌මාරො රජතස්‌සෙව,
නිද්‌දමෙ මලමත්‌තනො.
කායෙන ච නාකුසලං කයිරා;
එතෙතයො කම්‌මපථෙවිසොධයෙ,
ආරාධයෙ මග්‌ගමිසි-ප්‌පවෙදිතං.
සන්‌තෙ සෙවෙය්‍ය පණ්‌ඩිතො;
අ-සන්‌තො නිරයං යන්‌ති,
සන්‌තො පාපෙන්‌ති සුග්‌ගතිං.
කරොන්‌තං මුපසෙවති;
සඞ්‌කියො හොති පාපස්‌මිං,
අ-වණ්‌ණො චස්‌ස රූහති.
අම්‌බොපි මධුරප්‌ඵලො;
තිත්‌තපුබ්‌බොව පා එව,
මනුස්‌සො තු ස-ජීවකො.
නිහීයති ච සබ්‌බදා;
කදාචි න ච හායෙථ,
තුල්‍යසෙවීපි අත්‌තනා.
අම්‌බොයං අහුවා පුරෙ;
තමෙව පූජං ලභමානො;
කෙනම්‌බො කටුකප්‌ඵලො.
අම්‌බො තෙ දධිවාහන;
මූලං මූලෙන සංසට්‌ඨං,
සාඛා සාඛං නිසෙවරෙ;
අසාත්‌ත-සන්‌නිවාසෙන,
තෙනම්‌බො කටුකප්‌ඵලො.
අත්‌ථ-කාමො සු-වුඩ්‌ඪියං;
භජෙ උත්‌තරි අත්‌තනා,
තස්‌මා උදෙති පණ්‌ඩිතො.
ධත්‌තෙ මාර-කතිං ජුතිං;
තථා සංසන්‌නිධානෙන,
මූළ්‌හො යාති පවීණතං.
ආරොහති සතං සිරො;
අස්‌මාපි යාති දෙවත්‌වං,
මහබ්‌භි සුප්‌පතිට්‌ඨිතො.
සබ්‌භි කුබ්‌බෙථ සන්‌ධවං;
සතං සද්‌ධම්‌මමඤ්‌ඤාය,
පඤ්‌ඤං ලභති නාඤ්‌ඤතො.
සබ්‌භි කුබ්‌බෙථ සන්‌ධවං;
සතං සද්‌ධම්‌මමඤ්‌ඤාය,
සබ්‌බ-දුක්‌ඛා පමුච්‌චත්‌ති.
සබ්‌භි හොති සමාගමො;
සා නං සඞ්‌ගති පාලෙති,
නාසබ්‌භි බහු සඞ්‌ගමො.
යඤ්‌චෙ බාලානුකම්‌පකො.
දිවා නිස්‌සය-දායකං;
බහුස්‌සුතං ගවෙසන්‌තො,
භජෙය්‍ය අත්‌ථ-මාමකො.
භජෙය්‍යුත්‌තම-පුග්‌ගලං;
ඔවාදෙ චස්‌ස තිට්‌ඨෙය්‍ය,
පත්‌ථෙන්‌තො අ-චලං සුඛං.
න භජෙ පුරිසාධමෙ;
භජෙථ මිත්‌ත්‌තෙ කල්‍යාණෙ,
භජෙථ පුරිසුත්‌තමෙ.
මනවජ්‌ජා ච භාරතී;
අලඞ්‌කතාව සොභන්‌තෙ,
කිංසු තෙ නිරලඞ්‌කතා.
මඤ්‌ජුකා පිය-දස්‌සිනා;
ඛරා වාචා පියා හොති,
අස්‌මිං ලොකෙ පරම්‌හි ච.
දුබ්‌බණ්‌ණං තිලකාහතං;
කොලිලං සණ්‌හ-වාචෙන,
බහූනං පාණිනං පියං.
මන්‌ත-භාණී අනුද්‌ධතො;
අත්‌ථං ධම්‌මඤ්‌ච දීපෙති,
මධුරං තස්‌ස භාසිතං.
යා සත්‌තානං න තාපයෙ;
පරෙ ච න විහිංසෙය්‍ය,
සා වෙ වාචා සුභාසිතා.
යා වාචා පටිනන්‌දිතා;
යං අනාදාය පාපානි;
පරෙසං භාසතෙ පියං.
එස ධම්‌මො සනන්‌තනො;
සච්‌චෙ අත්‌ථෙ ච ධම්‌මෙ ච,
ආහු සන්‌තො පතිට්‌ඨිතා.
පියඤ්‌ච සච්‌චමෙව ච;
චතු-අඞ්‌ගෙහි සම්‌පන්‌නං,
වාචං භාසෙය්‍ය පණ්‌ඩිතො.
නාමනාපං කුදාචනං;
මනාපං භාසමානස්‌ස,
සිද්‌ධං පියොසධං භවෙ.
යං න වදෙ න තං කරෙ;
අ-කරොන්‌තං භාසමානං,
පරිජානන්‌ති පණ්‌ඩිතා.
න සම්‌මුඛා ඛිණං භණෙ;
අ-තරමානොව භණෙය්‍ය,
තරමානොව නො භණෙ.
වුත්‌තා පටිවදෙය්‍යුං තං;
දුක්‌ඛා හි සාරම්‌භකථා,
පටිදණ්‌ඩා ඵුසෙය්‍යුං තං.
සක-යුත්‌තං වචිං භණෙ;
අ-යුත්‌තකෙ ධනං නට්‌ඨං,
අ-යුත්‌තෙ ජීවිතං ඛයෙ.
නරා ධම්‌මස්‌ස ධකාවිදා;
දිට්‌ඨෙ ධම්‌මෙව පාසංසා,
සම්‌පරායෙ ච සුග්‌ගතිං.
යුත්‌තා කථා හි පූරිනො;
භාති-මත්‌තඤ්‌ච භාතාති,
පිතු-මත්‌තං පිතා ඉති.
අත්‌ථ-චරියා ච යා ඉධ;
සමානත්‌තතා ධම්‌මෙස,
තත්‌ථ තත්‌ථ යථාරහං.
සකිංං සමණ-බ්‍රාහ්‌මණා;
සකිංව පුරිසා ලොකෙ,
එසධම්‌මො සනන්‌තනො.
භණෙය්‍ය අනුකම්‌පකො;
තදුත්‌තරි න භාසෙය්‍ය,
දාසොවය්‍යස්‌ස සන්‌තිකෙ.
යො කුද්‌ධං පටිකුජ්‌ඣත්‌ති;
කුද්‌ධං අ-පටිකුජ්‌ඣන්‌තො,
සඞ්‌ගාමං ජෙති දුජ්‌ජයං.
අත්‌තනො ච පරස්‌ස ච;
පරං සංකුපිතං ඤත්‌වා,
යො සතො උපසම්‌මති.
පරං රක්‌ඛන්‌තො අත්‌තානං රක්‌ඛති.
ඛන්‌තී පධාන-කාරණං;
සබ්‌බෙපි කුසලා ධම්‌මා,
ඛන්‌ත්‍යායත්‌තාව වඩ්‌ඪරෙ.
දුජ්‌ජනො කිං කරිස්‌සති;
අ-තිණෙ පතිතො වහ්‌නි,
සයමෙවූපසම්‌මති.
ගහණං ධාරණං තථා;
උහාපොහත්‌ථවිඤ්‌ඤාණං,
තත්‌ව-ඤ්‌ඤාණඤ්‌චධීගුණං.
අත්‌ථි පොසෙසු පණ්‌ඩිත;
සච්‌චං ධම්‌මො ධීති චාගො,
දිට්‌ඨං සො අතිවත්‌තති.
වෙදඤ්‌ඤොත්‍ර චතුත්‌ථකො;
පභාත-කාලෙ දට්‌ඨබ්‌බා,
නිච්‌චං ස්‌ව-සීරිමිච්‌ඡතා.
කාලෙ න රත්‌තියං කිසං;
චෙ බහුං භිජ්‌ජෙ චිනිත්‌වා,
තං මිත්‌තෙසු සමාකරෙ.
න පරෙසං කතාකතං;
අත්‌තනොව අවෙක්‌ඛෙය්‍ය,
කතානි අ-කතානි ච.
අනු-චරා ජනො කරෙ;
පරෙසං වෙධකං මායං,
තං ජානිත්‌වා සඛං කරෙ.
යථා සීදෙ මහණ්‌ණවෙ;
එවං කුසීතමාගම්‌ම,
සාධු-ජීවීපි සීදති;
තස්‌මා තං පරිවජ්‌ජෙය්‍ය,
කුසීතං හීන-වීරියං.
අනුට්‌ඨානං අ-සංයමො;
නිද්‌දා තන්‌දි ච තෙ ඡිද්‌දෙ,
සබ්‌බසො තං විවජ්‌ජයෙ.
ආසීවිසංව මාණවො;
භඤ්‌ජෙය්‍ය පාපකං කම්‌මං,
නළාගාරංව කුඤ්‌ජරො.
ඉත්‌ථීනං පුරිසාන වා;
නානාවීකත්‌වා සංසග්‌ගං,
තාදිසං පිච නාස්‌මසෙ.
නාස්‌මසෙ අලික-වාදිනෙ;
නාස්‌මතෙ අත්‌තත්‌ථපඤ්‌ඤම්‌හි,
අත්‌ත-සන්‌තෙපි නාස්‌මතෙ.
මුද්‌ධා-භිසිත්‌තං පමදා ච සබ්‌බා;
එතෙ නරො නිච්‌චසතො භජෙථ,
තෙසං හවෙ දුබ්‌බිදූ සබ්‌බ-භාවො.
විස්‌සාසො නො-ප පජ්‌ජතෙ;
විසෙ සිඞ්‌ගිම්‌හි නදියං,
රොගෙ රාජ-කුලම්‌හි ච.
අක්‌ඛ-ධුත්‌තො ච යො නරො;
ලද්‌ධං ලද්‌ධං විනාසෙති,
තං පරාභවතො මුඛං.
පාප-ආචාර ගොචරො;
අස්‌මා ලොකා පරම්‌හා ච,
උභයා ධංසතෙ නරො.
කුප්‌පනෙන ගුණො හතො;
කූටෙන නස්‌සතෙ සච්‌චං,
ඛුද්‌දෙන ධම්‌ම-රක්‌ඛනං.
විනාසො හොති ආපදා;
ඨිති හතා පමාදො ච,
ද්‌විජං භික්‌ඛුඤ්‌ච නස්‌සති.
මානෙන හිතමත්‌තනො;
දුච්‌චරිතෙන මානුසො,
දලිද්‌දායාදරො හතො.
සන්‌තානංපි විමානනා;
හීන-සම්‌මානනාවාපි,
න තත්‌ථ වසතිං වසෙ.
සූරො භීරු ච පූජියා;
න තත්‌ථ සන්‌තො වසන්‌ති,
අ-විසෙස-කරෙ නරෙ.
විනයො වා සු-සික්‌ඛිතො;
වනෙ අන්‌ධ-මහිංසොව,
චරෙය්‍ය බහුකො ජනො.
ඵලං වෙළුං ඵලං නළං;
සක්‌කාරො කා-පුරිසං හන්‌ති,
ගබ්‌භො අස්‌සතරිං යථා.
වජ්‌ජඤ්‌ච වජ්‌ජතො ඤත්‌වා,
අ-වජ්‌ජඤ්‌ච අ-වජ්‌ජතො;
සම්‌මාදිට්‌ඨි-සමාදානා,
සත්‌තා ගච්‌ඡන්‌ත්‌ති සුග්‌ගතිං.
ඝරාවාස-නිද්‌දෙස
සංවිභජ්‌ජඤ්‌ච භොජනං;
අ-හාසො අත්‌ථ-ලොභෙසු,
අත්‌ථ-බ්‍යාපත්‌ති අබ්‍යථො.
තිණා භිය්‍යො න මඤ්‌ඤති;
කරං පුරිස-කිච්‌චානි,
සො සුඛා න විහායති.
සණ්‌හා ච පටිභානවා;
නිවාත-වුත්‌ති අත්‌ථද්‌ධො,
තාදිසො ලභතෙ යසං.
ආපදාසු න වෙධති;
අච්‌ඡින්‌නවුත්‌ති මෙධාවී,
තාදිසො ලභතෙ යසං.
වදඤ්‌ඤූ වීත්‌ත-මච්‌ඡරො;
නෙතා වි-නෙතා අනු-නෙතා,
තාදිසො ලභතෙ යසං.
සුචි-කම්‌මස්‌ස නිසම්‌මකාරිනො;
සඤ්‌ඤතස්‌ස ධම්‌ම-ජීවිනො,
අ-ප්‌පමත්‌තස්‌ස යසොභි-වඩ්‌ඪති.
යත්‌ථ සබ්‌බං පතිට්‌ඨිතං;
අ-ලද්‌ධස්‌ස ච යො ලාභො,
ලද්‌ධස්‌ස අනුරක්‌ඛණා.
පණ්‌ඩිතො ඝරමාවසං;
එකෙන භොගං භුඤ්‌ජෙය්‍ය,
ද්‌වීහි කම්‌මං පයොජයෙ;
චතුත්‌ථඤ්‌ච නිධාපෙය්‍ය,
ආපදාසු භවිස්‌සති.
උපචිකානඤ්‌ච ආචයං;
මධූනඤ්‌ච සමාහාරං,
පණ්‌ඩිත්‌තො ඝරමාවසෙ.
පරිහානි න විජ්‌ජති;
ආරක්‌ඛම්‌හි අ-සන්‌තම්‌හි,
ලද්‌ධං ලද්‌ධං විනස්‌සති.
යස්‌ස ලොකෙ න වින්‌දති;
පුත්‌ත-දාරා න පීයන්‌ති,
තස්‌ස මිත්‌තං සුඛාවහං.
මිත්‌තා චෙව සුහදා ච;
උපකාරො සුහදොපි,
සමාන-සුඛ-දුක්‌ඛො ච;
අත්‌ථක්‌ඛායීනුකම්‌පකො,
තථා මිත්‌තො වෙදිතබ්‌බො.
අ-මිතෙන ච භොජනෙ;
න තිට්‌ඨන්‌ති චිරං දිස්‌වා,
තං පණ්‌ඩිතො ඝරෙ වසෙ.
අති-සායමිදං අහු;
ඉති විස්‌සට්‌ඨ-කම්‌මන්‌ත්‌තෙ,
අත්‌ථා අච්‌චෙන්‌ති මාණවෙ.
රත්‌තිනට්‌ඨානදෙස්‌සිනා;
නිච්‌චං මත්‌තෙන සොණ්‌ඩෙන,
සක්‌කා ආවසිතුං ඝරං.
නො චෙ පාර-ගවෙසිනො;
භොග-තණ්‌හාය දුම්‌මෙධො,
හන්‌ති අඤ්‌ඤෙව අත්‌තනං.
යෙසං නො න දදාමසෙ;
විජ්‌ජමානෙසු භොගෙසු,
දීපං නා කම්‌හ මත්‌තනො.
පරිපුණ්‌ණානි සබ්‌බසො;
නිරයෙ පච්‌චමානානං,
කදා අන්‌තො භවිස්‌සති.
න අන්‌තො පතිදිස්‌සති;
තදා හි පකතං පාපං,
මම තුය්‌හඤ්‌චෙ මාරිසා;
යොනි ලද්‌ධාන මානුසං;
වදඤ්‌ඤූ සීල-සම්‌පන්‌නො,
කාහාමි කුසලං බහුං.
බහු-දොසා හි පච්‌චයා;
චරන්‌තො පච්‌චයෙ ඤායා,
උභයත්‌ථාපි වඩ්‌ඪති.
පුබ්‌බෙ අ-සමුදානිතං;
න පුබ්‌බෙ ධනමෙසිස්‌සං,
ඉති පච්‌ඡානුතප්‌පති.
පිසුණො පිට්‌ඨි-මංසිකො;
චණ්‌ඩො ච ඵරුසො චාපි,
ඉති පච්‌ඡානුතප්‌පති.
ලුද්‌දො චාපි අනරියො;
භූතානං නානුකම්‌පියං,
ඉති පච්‌ඡානුතප්‌පති.
අනාපාදාසු ඉත්‌ථිසු;
පර-දාරං අසෙවිස්‌සං,
ඉති පච්‌ඡානුතප්‌පති.
අන්‌න-පානෙ උපට්‌ඨිතෙ;
න පුබ්‌බෙ අදදං දානං,
ඉති පච්‌ඡානුතප්‌පති.
ජිණ්‌ණකං ගත-යොබ්‌බනං;
පහු සන්‌තො න පොසිස්‌සං,
ඉති පච්‌ඡානුකප්‌පති.
සබ්‌බ-කාම-රසාහරං;
පිතරං අතිමඤ්‌ඤිස්‌සං,
ඉති පච්‌ඡානුතප්‌පති.
සීලවන්‌තෙ බහුස්‌සුතෙ;
න පුබ්‌බෙ පයිරුපාසිස්‌සං,
ඉති පච්‌ඡානුතප්‌පති.
සන්‌තො ච පයිරුපාසිතො;
න පුබ්‌බෙව තපොචිණ්‌ණො,
ඉති පච්‌ඡානුතප්‌පති.
යොනිසො පටිපජ්‌ජති;
කරං පුරිස-කිච්‌චානි,
ස පච්‌ඡා නානුතප්‌පති.
න භුඤ්‌ජෙ සාධුමෙකකො;
න සෙවෙ ලොකායතිකං,
නෙතං පඤ්‌ඤාය වඩ්‌ඪනං.
අ-ප්‌පමත්‌තො විචක්‌ඛණො;
නිවාත්‌ත-වුත්‌ති අත්‌ථද්‌ධො,
සුරතො සඛිතො මුදු.
සංවිභාගී වීධානවා;
තප්‌පෙය්‍ය අන්‌න-පානෙන,
සදා සමණ-බ්‍රාහ්‌මණෙ.
භවෙය්‍ය පරිපුච්‌ඡකො;
සක්‌කච්‌චං පයිරුපාසෙය්‍ය,
සීලවන්‌තෙ බහුස්‌සුත්‌තෙ.
ගහට්‌ඨස්‌ස සකං ඝරං;
ඛෙමා වුත්‌ති සියා එවං,
එවං නු අස්‌ස සඞ්‌ගහො.
සච්‌ච-වාදී ච මාණවො;
අස්‌මා ලොකා පරං ලොකං,
එවං පෙච්‌ච න සොචති.
අථො පෙත්‌තෙය්‍යතා සුඛා;
සුඛා සාමඤ්‌ඤතා ලොකෙ,
අථො බ්‍රහ්‌මඤ්‌ඤතා සුඛා.
චක්‌කවාළං සුචිප්‌ඵලං;
සිනෙරු වම්‌මිකො ඛුද්‌දො,
සමුද්‌දො පාතිකො යථා.
පුබ්‌බාචරියාති වුච්‌චරෙ;
ආහුනෙය්‍යා ච පුත්‌තානං,
පජානමනුකම්‌පකා.
සක්‌කරෙය්‍ය ච පණ්‌ඩිතො;
අන්‌නෙන අථො පානෙන,
වත්‌ථෙන සයනෙන ච.
සාධුජන-නිද්‌දෙස
වාචා-කම්‌මං අනාවිලං;
මනො-කම්‌මං සුචි-සුද්‌ධං,
තාදිසා සුජනා නරා.
සද්‌ධනං සත්‌තධා හොත්‌ති;
සද්‌ධා සීලං සුතං චාගො,
පඤ්‌ඤා චෙව හිරොත්‌තප්‌පං.
සද්‌ධා හිරී ච ඔත්‌තප්‌පං;
බාහුස්‌සච්‌චං ධිරො චෙව,
සති පඤ්‌ඤා ච ඉච්‌චෙවං.
සුක්‌ත්‌ක-ධම්‌ම-සමාහිතා;
සන්‌තො සප්‌පුරිසා ලොකෙ,
දෙව-ධම්‌මාති වුච්‌චරෙ.
වීරො පඤ්‌ඤො ස-ගාරවො;
භබ්‌බො ආපජ්‌ජිතුං බුද්‌ධිං,
විරූළ්‌හිඤ්‌ච විපුල්‌ලතං.
කල්‍යාණ-මිත්‌තො දළ්‌හඅ-භත්‌තො ච හොති;
දුක්‌ඛිත්‌තස්‌ස සක්‌කච්‌චං කරොති කිච්‌චං,
තථාවිධං සප්‌පුරිසං වදන්‌ති.
කුලෙ ජෙට්‌ඨාපචායිනං;
සණ්‌හං සඛිල-සම්‌භාසං,
පෙසුණෙයප්‌පහායිනං.
මච්‌ඡෙර-විනයෙ යුත්‌තං,
සච්‌චං කොධාභිතුං නරං;
තං වෙ දෙවා තාවතිංසා,
ආහු සප්‌පුරිසො ඉති.
දෙවානං සෙට්‌ඨතං ගතො;
අ-ප්‌පමාදං පසංසන්‌ති,
පමාදො ගරහිතො සදා.
ආජ්‌ජවං මද්‌දවං තපං;
අ-කොධං අ-විහිංසඤ්‌ච,
ඛන්‌තීච අ-විරොධනං.
ඉච්‌චෙතෙ කුසලෙ ධම්‌මෙ,
ඨිතෙ පස්‌සාමි අත්‌තනි;
තතො මෙ ජායතෙ පීති,
සොමනස්‌සඤ්‌චනප්‌පකං.
සාගරා න කුලාචලා;
මනංපි මරියාදං යෙ,
සංවට්‌ටෙපි ජහන්‌ති නො.
න චන්‌දනං තග්‌ගර මල්‌ලිකා වා;
සතඤ්‌ච ගන්‌ධො පටිවාතමෙති,
සබ්‌බා දිසා සප්‌පුරිසො පවායති.
සූරියො චන්‌දිමා අපි;
අත්‌ථං පස්‌ස ගමිස්‌සන්‌ති,
නියමො කෙන ලඞ්‌ඝතෙ.
වසී සොපි මුනිස්‌සරො;
ගතොව නිබ්‌බුතිං සබ්‌බෙ,
සඞ්‌ඛාරා න හි සස්‌සතා.
සිවං නිබ්‌බානමාවහං;
සරෙය්‍යඅ අ-නිච්‌චං ඛන්‌ධං,
නිබ්‌බිදා-ඤාණ-ගොචරං.
අල්‌ලඤ්‌ච පාණිං පරිවජ්‌ජයස්‌සු;
මා චස්‌සු මිත්‌තෙසු කදාචි දුබ්‌භි,
මා ච වසං අ-සතීනං ගච්‌ඡ.
යො ආසනෙනාපි නිමන්‌තයෙය්‍ය;
තස්‌සෙව අත්‌ථං පුරිසො කරෙය්‍ය,
යාතානුයායීතිතමාහුපණ්‌ඩිතා.
යත්‌ථන්‌න-පානං පුරිසො ලභෙය්‍ය;
න තස්‌ස පාපං මනසාපි චින්‌තෙය්‍ය,
අ-දුබ්‌භ-පාණි දහතෙ මිත්‌ත-දුබ්‌භො.
තතීය සාධුනර
නිසීදෙය්‍ය සයෙය්‍ය වා;
න තස්‌ස සාඛං භඤ්‌ජෙය්‍ය,
මිත්‌ත-දුබ්‌භො හි පාපකො.
චතුත්‌ථ සාධුනර
දජ්‌ජිත්‌ථියා පුරිසො සම්‌මතාය;
සද්‌ධා ඛණං අතිමඤ්‌ඤෙය්‍ය තංපි,
තාසං වසං අ-සතීනං න ගච්‌ඡෙ.
අල්‌ලඤ්‌ච පාණිං දහතෙ පුනෙවං;
අ-සතී ච සා සො පන මිත්‌තං-දුබ්‌භො,
සො ධම්‌මිකො හොහි ජහස්‌සු අ-ධම්‌මං.
කායඛමනීය-නිද්‌දෙස
නිච්‌චං වුඩ්‌ඪාපචායිනො;
චත්‌තාරො ධම්‌මා වඩ්‌ඪන්‌ති,
ආයු වණ්‌ණො සුඛං බලං.
235. පඤ්‌චිමෙ භික්‌ඛවෙ ධම්‌මා ආයුස්‌සා,
කතමෙ පඤ්‌ච. සප්‌පාය-කාරී හොති.
සප්‌පායෙච මත්‌තං ජානාති.
පරිණත්‌තභොජී ච හොති.
කාල-චාරී ච, බ්‍රහ්‌ම-චාරීච.
ඉමෙ ඛො භික්‌ඛවෙ පඤ්‌ච ධම්‌මා ආයුස්‌සාති.
කතමෙ පඤ්‌ච. සප්‌පාය-කාරී හොති.
සප්‌පායෙච මත්‌තං ජානාති.
පරිණත්‌තභොජී ච හොති.
කාල-චාරී ච, බ්‍රහ්‌ම-චාරීච.
ඉමෙ ඛො භික්‌ඛවෙ පඤ්‌ච ධම්‌මා ආයුස්‌සාති.
236. පඤ්‌චිමෙ භික්‌ඛවෙ ධම්‌මා ආයුස්‌සා,
කතමෙ පඤ්‌ච. සප්‌පාය-කාරී හොති.
සප්‌පායෙච මත්‌තං ජානාති. පරිණතභොජීචහොති.
සීලවාච, කල්‍යාණ මිත්‌තොච.
ඉමෙ ඛො භික්‌ඛවෙ පඤ්‌ච ධම්‌මා ආයුස්‌සාති.
කතමෙ පඤ්‌ච. සප්‌පාය-කාරී හොති.
සප්‌පායෙච මත්‌තං ජානාති. පරිණතභොජීචහොති.
සීලවාච, කල්‍යාණ මිත්‌තොච.
ඉමෙ ඛො භික්‌ඛවෙ පඤ්‌ච ධම්‌මා ආයුස්‌සාති.
සමං කත්‌වා දිනෙ දිනෙ;
සතිමා පඤ්‌ඤවා හුත්‌වා,
චරෙ සබ්‌බිරියාපථෙ.
238. පඤ්‌චිමෙ භික්‌ඛවෙ චඞ්‌කමෙ ආනිසංසා,
කතමෙ පඤ්‌ච, අද්‌ධානක්‌ඛමො හොති.
පධානක්‌ඛමො හොති. අප්‌පාබාධො හොති.
අසිතංපීතංඛායිතංසායිතං සම්‌මා පරිණාමං ගච්‌ඡති.
චඞ්‌කමාධිගතො සමාධි චිරට්‌ඨිතිකො හොති.
ඉමෙඛො භික්‌ඛවෙ පඤ්‌ච චඞ්‌කමෙ ආනි සංසාති.
කතමෙ පඤ්‌ච, අද්‌ධානක්‌ඛමො හොති.
පධානක්‌ඛමො හොති. අප්‌පාබාධො හොති.
අසිතංපීතංඛායිතංසායිතං සම්‌මා පරිණාමං ගච්‌ඡති.
චඞ්‌කමාධිගතො සමාධි චිරට්‌ඨිතිකො හොති.
ඉමෙඛො භික්‌ඛවෙ පඤ්‌ච චඞ්‌කමෙ ආනි සංසාති.
ආවාස-දානමෙව ච;
ගිලාන-වත්‌ථු-දානඤ්‌ච,
දාතබ්‌බං මනුජාධිප.
පටිසඞ්‌ඛරණං තථා;
පඤ්‌ච-සීල-සමාදානං,
කත්‌වා තං සාධු-රක්‌ඛිතං;
උපොසථොපවාසො ච,
කාතබ්‌බොපොසථෙ ඉති.
ආයුක්‌ඛයං කරොති වෙ;
තස්‌මා තං අති-භුත්‌තිංව,
පරිහරෙය්‍ය පණ්‌ඩිතො.
දුල්‌ලද්‌ධෙ අ-විචාරකෙ;
ජිණ්‌ණෙ සු-ලද්‌ධෙ විචාරෙ,
න වජ්‌ජං සබ්‌බ-භොජනං.
ආභුත්‌වා උදකං පිවෙ;
අලං ඵාසු-විහාරාය;
පහිතත්‌තස්‌ස භික්‌ඛුනො.
මත්‌තං ජානතො ලද්‌ධ-භොජනං;
තනුකස්‌ස භවන්‌ති වෙදනා,
සනිකං ජීරති ආයු පාලයං.
ලහූනං නාති-කිත්‌තියා;
මත්‌තා-පමාණං නිද්‌දිට්‌ඨං,
සුඛං ජීරති තාවතා.
ඛණා පාණෙහි මුච්‌චතෙ;
තස්‌මා සබ්‌බාසුවත්‌ථාසු,
දෙය්‍යං වාරිං පිපාසයෙ.
ඝතමෙකෙකසො ද්‌විසො;
තිස්‌සො සමග්‌ගමථ වා,
පගෙ පිතං යුවත්‌තදං.
භුත්‌තෙ චෙව මහෙසරො;
එවං ඤත්‌වාතු යො භුඤ්‌ජෙ,
අන්‌න-දොසං න ලිම්‌පතෙ.
යං චාදො මිග-මාසජො;
තාවුභො යම-දාඨාඛ්‍යො,
ලඝ්‌වාහාරොව ජීවති.
චිත්‌තඤ්‌ඤාවසවත්‌තිනා;
බුද්‌ධි-රක්‌ඛිලිතත්‌ථෙන,
පරිපුණ්‌ණං රසායනං.
ජාතානං විනිවත්‌තියා;
රොගානං යො විධි දිට්‌ඨො,
තං සුඛත්‌ථී සමාචරෙ.
සන්‌තුට්‌ඨි පරමං ධනං;
විස්‌සාසා පරමා ඤාති,
නිබ්‌බානං පරමං සුඛං.
පකිණ්‌ණක-නිද්‌දෙස
නාථො රවින්‌දු පණ්‌ඩිතො;
කමලං කො කුමුදං කො,
නරපං කො පබොධයි.
චිත්‌තෙන පරිකස්‌සති;
චිත්‌තස්‌ස එක-ධම්‌මස්‌ස,
සබ්‌බෙව වසමන්‌වගූ.
සෙනාපති මහා-මත්‌තො;
ධම්‌මට්‌ඨො පණ්‌ඩිතො දිස්‌වා,
පච්‌චක්‌ඛත්‌ථං න කාරියා.
න හෙට්‌ඨා ච තථා සකං;
පර-වජ්‌ජං විදූ පස්‌සෙ,
සක-වජ්‌ජංපි පස්‌සතු.
ස-කාරණං වචං භණෙ;
අ-කාරණංඵලං බාලො,
ඉදං උභය-ලක්‌ඛණං.
කුටිලං බාල-පණ්‌ඩිතං;
වාචා-රූපං මිත්‌තං කරෙ,
වාචා-රූපං ධුවං ජහෙ.
දුබ්‌භාසිතස්‌ස භාසනා;
දුක්‌කම්‌මස්‌ස කතඤ්‌චාති,
එතං බාලස්‌ස ලක්‌ඛණං.
සු-භාසිතස්‌ස භාසනා;
සු-කම්‌මස්‌ස කතඤ්‌චාති,
එතං ධීරස්‌ස ලක්‌ඛණං.
අ-ධුරායං නි-යුඤ්‌ජති;
දුන්‌නයො සෙය්‍යසො හොති,
සම්‌මා වුත්‌තො පකුප්‌පති;
විනයං සො න ජානාති,
සාධු තස්‌ස අ-දස්‌සනං.
අ-ධුරායං න යුඤ්‌ජති;
සු-නයො සෙය්‍යසො හොති,
සම්‌මා වුත්‌තො න කුප්‌පති;
විනයං සො පජානාති,
සාධු තෙන සමාගමො.
නස්‌සන්‌ති බහු-නායකා;
ථී-නායකා විනස්‌සන්‌ති,
නස්‌සන්‌ති සුසු-නායකා.
ජානංජානංව ආචරෙ;
අ-ජානෙවං කරෙ ජානං,
නීචො එති භයං පියං.
දුධා සුජන-සාරුප්‌පං;
දුජ්‌ජනං තෙසු දුක්‌කම්‌මෙ,
සු-කම්‌මෙ සුජනං ඉච්‌ඡෙ.
දුජ්‌ජයො බාල-වෙරිතො;
පණ්‌ඩිතං-වෙරී පමාදෙන,
න තං ජයො හි සබ්‌බදා.
න හි ගුය්‌හස්‌ස පසත්‌ථමාවි-කම්‌මං;
අ-නිප්‌ඵන්‌නතාය සහෙය්‍ය ධීරො,
නිප්‌ඵන්‌නත්‌ථොව යථා-සුඛං භණෙය්‍ය.
රක්‌ඛෙය්‍ය නං යථා නිධිං;
න හී පාතුකතො සාධු,
ගුය්‌හො අත්‌ථො පජානතා.
අ-මිත්‌තස්‌ස ච පණ්‌ඩිතො;
යො චාමිසෙන සංහීරො,
හදය-ත්‌ථෙනො ච යො නරො.
රත්‌තිං ගිරං නාති-වෙලං පමුඤ්‌චෙ;
උපස්‌සුතිකා හි සුණන්‌ති මන්‌තං,
තස්‌මා හි මන්‌තො ඛිප්‌පමුපෙති භෙදං.
සො ගුය්‌හං පටිගුය්‌හති;
භයෙසු න ජහෙ කිච්‌චෙ,
සු-මිත්‌තොනුචරො භවෙ.
උජුං ඛමති දුක්‌ඛමං;
දුද්‌දදං සාමං දදාති,
යො සු-මිත්‌තො හවෙ භවෙ.
පිය-වත්‌ථුං න යාචනා;
ඉච්‌ඡාගතෙන දානෙන,
සු-දළ්‌හො සු-ප්‌පියො හවෙ;
තදඞ්‌ගතො ච හීනෙන,
අ-ප්‌පියො භිජ්‌ජනො භවෙ.
සිරී ච කාය-දෙවතා;
පලායන්‌ති සිරිච්‌ඡිතො,
න යාචෙ පර-සන්‌තකං.
අට්‌ඨිං තුට්‌ඨො පමොදති;
සකන්‌තිකං මිගං සීහො,
හිත්‌වා හත්‌ථිංනුධාවති.
ජනො ආසීසතෙ ඵලං;
මහා ඡන්‌දා මහන්‌තංව,
හීනංව හීන-ඡන්‌දකා.
එකාගාරෙ වසාමසෙ;
අහං ගාම-වරං ඉච්‌ඡෙ,
බ්‍රාහ්‌මණී ච ගවං සතං.
කඤ්‌ඤා ච මණි-කුණ්‌ඩලං;
යා චෙසා පුණ්‌ණකා ජම්‌මී,
උජුක්‌ඛලංභි-කඞ්‌ඛති.
සතුස්‌සාහෙ සු-ලබ්‌භිතං;
තං දළ්‌හං දුක්‌කරං කරෙ,
පඤ්‌ඤා-සති-සමාධිනා.
බුද්‌ධාදි-රතනත්‌තයෙ;
පසාදමාචරෙ නිච්‌චං,
සජ්‌ජනෙ ස-ගුණෙපි ච.
බාලො පාපෙහි දුම්‌මනො,
අලඞ්‌කාරෙන ඉත්‌ථීපි,
කාමෙහි ච න තප්‌පති.
ආරද්‌ධො වීරියෙන හි;
විසාරදො පරිසාය,
පරිච්‌චාගෙන දායකො;
සවනෙන සු-ධම්‌මංපි,
න තප්‌පතිව පණ්‌ඩිතො.
මජ්‌ඣස්‌ස මධුරස්‌සරං;
ලොකෙ අංස-සිරො-කම්‌පං,
ජම්‌මස්‌ස අප-හස්‌සිතං;
එතෙසං අති-හස්‌සිතං,
හාසො හොති යථාක්‌කමං.
න ධම්‌මො න සු-භාසිතං;
නික්‌කමං දුට්‌ඨෙ යුඤ්‌ජෙය්‍ය,
සො හි සබ්‌භිං න රඤ්‌ජති.
දුල්‌ලභො ඛෙමකො සුතො;
දුල්‌ලභා සදිසී ජායා,
දුල්‌ලභො ස-ජනො පියො.
ධූමො පඤ්‌ඤාණමග්‌ගිනො;
රාජා රට්‌ඨස්‌ස පඤ්‌ඤාණං,
භත්‌තා පඤ්‌ඤාණමිත්‌ථියා.
පුත්‌තො නස්‌සති ලාලනා;
සමිද්‌ධි අ-නයා බන්‌ධු,
පවාසා මදනා හිරී.
නොවාදෙ බහු-සාසන්‌නං;
පණ්‌ඩිතා මාතරො අප්‌පං,
වදෙය්‍යුං වජ්‌ජ-දීපනං.
දස-වස්‌සානි තාළයෙ;
පත්‌තෙ තු සොළසෙ වස්‌සෙ,
පුත්‌තං මිත්‌තංවදාචරෙ.
පාලනෙ බහවො ගුණා;
ධීතුයා කිරියං නිච්‌චං,
පස්‌සන්‌තු සුට්‌ඨු මාතරො.
සත්‌තමා පරිච්‌ඡෙදො.
සීල-නිද්‌දෙස
අ-ප්‌පමාදඤ්‌ච ඛෙමතො;
භාවෙථ අට්‌ඨඞ්‌ගිකං මග්‌ගං,
එසා බුද්‌ධානුසාසනී.
ඛත්‌තියෙ උපපජ්‌ජති;
මජ්‌ඣිමෙන ච දෙවත්‌තං,
උත්‌තමෙන වි-සුජ්‌ඣති.
ක.
බන්‌ධුමා නාම ඛත්‌තියො;
දිවසෙ පුණ්‌ණමාය සො,
උපගච්‌ඡි උපොසථං.
ඛ.
අහං තෙන සමයෙන,
ගුම්‌භ-දාසී අහං තහිං;
දිස්‌වා ස-රාජකං සෙනං,
එවාහං චින්‌තයිං තදා.
ග.
උපගච්‌ඡි උපොසථං;
ස-ඵලං නූන තං කම්‌මං,
ජන-කායො පමොදිතො.
ඝ.
දුග්‌ගච්‌චඤ්‌ච දලිද්‌දතං;
මානසං සම්‌පහංසිත්‌වා,
උපගච්‌ඡිමු පොසථං.
ඞ.
සම්‌මා-සම්‌බුද්‌ධසාසනෙ;
තෙන කම්‌මෙන සු-කතෙන,
තාවතිංසං අගච්‌ඡහං.
ච.
තත්‌ථ මෙ සු-කතං බ්‍යම්‌හං,
උබ්‌භ-යොජනමුග්‌ගතං;
කූටාගාර-වරූපෙතං,
මහාසනසු-භූසිතං.
ඡ.
උපතිට්‌ඨන්‌ති මං සදා;
අඤ්‌ඤෙ දෙවෙ අතික්‌කම්‌ම,
අතිරොචාමි සබ්‌බදා.
ජ.
මහෙසිත්‌තමකාරයිං;
තෙසට්‌ඨි-චක්‌කවත්‌තිනං,
මහෙසිත්‌තමකාරයිං.
ඣ.
භවෙසු සංසරාමහං;
සබ්‌බත්‌ථ පවරා හොමි,
උපොසථස්‌සිදං ඵලං.
ඤ.
හත්‌ථි-යානං අස්‌ස-යානං,
රථ-යානඤ්‌ච සිවිකං;
ලභාමි සබ්‌බමෙතම්‌පි,
උපොසථස්‌සිදං ඵලං.
ට.
අථොපි ඵලිකා-මයං;
ලොහිතඞ්‌ග-මයඤ්‌චෙව,
සබ්‌බං පටිලභාමහං.
ඨ.
ඛොම-කප්‌පාසිකානි ච;
මහග්‌ඝානි ච වත්‌ථානි,
සබ්‌බං පටිලභාමහං.
ඩ.
වත්‌ථං සෙනාසනානි ච;
සබ්‌බමෙතං පටිලභෙ,
උපොසථස්‌සිදං ඵලං.
ඪ.
වර-ගන්‌ධඤ්‌ච මාලඤ්‌ච,
චුණ්‌ණකඤ්‌ඡ විලෙපනං;
සබ්‌බමෙතං පටිලභෙ,
උපොසථස්‌සිදං ඵලං.
ණ.
මණ්‌ඩපං හම්‌මියං ගුහං;
සබ්‌බමෙතං පටිලභෙ,
උපොසථස්‌සිදං ඵලං.
ත.
පබ්‌බජිං අන-ගාරියං;
අඩ්‌ඪ-මාසෙ අ-සප්‌පත්‌තෙ,
අර හත්‌තං අපාපුණිං.
ථ.
භවා සබ්‌බෙ සමූහතා;
සබ්‌බාසව-පරික්‌ඛීණා,
නත්‌ථි දානි පුන-බ්‌භවො.
ද.
යං කම්‌මමකරිං තදා;
දුග්‌ගතිං නාභිජානාමි,
උපොසථස්‌සිදං ඵලං.
ධ.
මම බුද්‌ධස්‌ස සන්‌තිකෙ;
තිස්‌සො විජ්‌ජා අනු-පත්‌තා,
කතං බුද්‌ධස්‌ස සාසනං.
න.
පටිසම්‌භිදා චතස්‌සො,
විමොකාපි ච අට්‌ඨිමෙ;
ඡළාභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකතා,
කතං බුද්‌ධස්‌ස සාසනං.
මිත්‌තෙසු ච විරොචති;
කායස්‌ස භෙදා සු-ගතිං,
උපපජ්‌ජති සීලවා.
පඤ්‌ච-සීලම්‌පි අධි-සීලං;
දස-සීලම්‌පි අධි-සීලමෙව.
ක.
භටකො ආසහං තදා;
පර-කම්‌මායනෙ යුත්‌තො,
පබ්‌බජ්‌ජං න ලභාමහං.
ඛ.
තිවිධග්‌ගීහි ඩය්‌හරෙ;
කෙන නුඛො උපායෙන,
වි-සංයුත්‌තො භවෙ අහං.
ග.
භටකො දුක්‌ඛිතො අහං;
යං නූනාහං පඤ්‌ච-සීලං,
රක්‌ඛෙය්‍යං පරිපූරයං.
ඝ.
අනොමදස්‌සිස්‌ස මුනිනො,
නිසභො නාම සාවකො;
තමහං උපසඞ්‌කම්‌ම,
පඤ්‌ච-සික්‌ඛාපදග්‌ගහිං.
ඞ.
ආයු විජ්‌ජති තාවදෙ;
තාවතා පඤ්‌ච-සීලානි,
පරිපුණ්‌ණානි ගොපයිං.
ච.
දෙවා අස්‌සාසයන්‌ති මං;
රථො සහස්‌ස-යුත්‌තො තෙ,
මාරිසස්‌ස උපට්‌ඨිතො.
ඡ.
මම සීලං අනුස්‌සරිං;
තෙන කම්‌මෙන සු-කතෙන,
තාවතිංසං අගච්‌ඡහං.
ජ.
තිංසඛත්‌තුඤ්‌ච දෙවින්‌දො,
දෙව-රජ්‌ජමකාරයිං;
දිබ්‌බ-සුඛං අනුභවිං,
අච්‌ඡරාහි පුරක්‌ඛත්‌තො.
ඣ.
චක්‌කවත්‌තී අහොසහං;
පදෙස-රජ්‌ජං විපුලං,
ගණනාතො අ-සඞ්‌ඛයං.
ඤ.
සුක්‌ක-මූලෙන චොදිතො;
පුරෙ වෙසාලියං ජාතො,
මහා-කුලෙ සු-අඩ්‌ඪකෙ.
ට.
වස්‌සූපනායිකෙ කාලෙ,
දිබ්‌බන්‌තෙ ජින-සාසනෙ;
මාතා ච මෙ පිතා චෙව,
පඤ්‌ච-සික්‌ඛාපදග්‌ගහුං.
ඨ.
මම සීලං අනුස්‌සරිං;
එකාසනෙ නිසීදිත්‌වා,
අරහත්‌තමපාපුණිං.
ඩ.
අරහත්‌තමපාපුණිං;
උපසම්‌පාදයි බුද්‌ධො,
ගුණමඤ්‌ඤාය චක්‌ඛුමා.
ඪ.
පඤ්‌ච-සික්‌ඛාපදානහං;
අ-පරිමෙය්‍යිතො කප්‌පෙ,
විනිපාතං න ගච්‌ඡහං.
ණ.
ස්‌වාහං යසමනුභවිං,
තෙසං සීලාන වාහසා;
කප්‌ප-කොටිපි කිත්‌තෙන්‌තො,
කිත්‌තයෙ එක-දෙසකං.
ත.
තයො හෙතූ ලභාමහං;
දීඝායුකො මහා-භොගො,
තික්‌ඛ-පඤ්‌ඤො භවාමහං.
ථ.
අධි-මත්‌තඤ්‌ච පොරිසං;
භවාභවෙ සංසරිත්‌වා,
එතෙ ඨානෙ ලභමහං.
ද.
වත්‌තන්‌තා ජින-සාවකා;
භවෙසු යදි රජ්‌ජෙය්‍යුං,
විපාකො කීදිසො භවෙ.
ධ.
සු-චිණ්‌ණං මෙ පඤ්‌ච-සීලං,
භටකෙන තපස්‌සිනා;
තෙන සීලෙනහං අජ්‌ජ,
මොචයිං සබ්‌බ-බන්‌ධනා.
න.
පඤ්‌ච-සීලානි ගොපයිං;
දුග්‌ගතිං නාභිජානාමි,
පඤ්‌ච-සීලානිදං ඵලං.
ප.
විමොක්‌ඛාපි ච අට්‌ඨිමෙ;
ඡළාභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකතා,
කතං බුද්‌ධස්‌ස සාසනං.
ක.
සබ්‌බෙ භූමා ච ඛත්‌තියා;
චත්‌තාරො ච මහා-රාජා,
තිදසා ච යසස්‌සිනො;
අථ කො නාම සො යක්‌ඛො,
යං ත්‌වං සක්‌ක නමස්‌සසි.
ඛ.
සබ්‌බෙ භූමා ච ඛත්‌තියා;
චත්‌තාරො ච මහා-රාජා,
තිදසා ච යසස්‌සිනො.
ග.
චිරරත්‌ත-සමාහිතෙ;
සම්‌මා පබ්‌බජිතෙ වන්‌දෙ,
බ්‍රහ්‌ම-චරිය පරායනෙ.
ඝ.
සීලවන්‌තො උපාසකා;
ධම්‌මෙන දාරං පොසෙන්‌ති,
තෙ නමස්‌සාමි මාතලි.
ඞ.
යෙ ත්‌වං සක්‌ක නමස්‌සසි;
අහම්‌පි තෙ නමස්‌සාමි,
යෙ නමස්‌සසි වාසව.
විසුද්‌ධාරාමවාසිනා;
සුතිච්‌ඡිතානමත්‌ථාය,
කතා නරදක්‌ඛදීපනී.
ආලම්‌බිත්‌වාන නිස්‌සයං;
පාලිතො නාම යො ථෙරො,
ඉමං ගන්‌ථ සු-ලෙඛනී;
සුන්‌දරමෙව පස්‌සිතුං,
යුඤ්‌ජෙය්‍යාථීධ සාධවෙ.
‘‘ඡප්‌පදිකා’’.
සචෙ භවසි මාණව;
පුණ්‌නමායං යථා චන්‌දො,
අති-සුද්‌ධො විරොචති;
තථෙව ත්‌වං පුණ්‌ණ-මනො,
විරොච සිරියා ධුවං.
සක්‌කරාජෙ දඣම්‌ඵියෙ;
පොට්‌ඨපාදම්‌හි සූරම්‌හි,
කාලපක්‌ඛෙ චතුද්‌දසිං.
තං-කම්‌මෙන වරෙන ච;
චිරං තිට්‌ඨතු සද්‌ධම්‌මො,
අ-වෙරා හොන්‌තු පාණිනො.
හොන්‌තු සබ්‌බෙපි ජන්‌තුනො;
සුඛිතා ධම්‌මිකා ඤාණී,
ධම්‌මං පාලෙතු පත්‌ථිවො.
සීලං රක්‌ඛන්‌තු සජ්‌ජනා;
ඤත්‌වා ධම්‌මං සුඛාවහං,
පාපුණන්‌තු අනාසවං.
දක්‌ඛය අත්‌ථ-දීපකො;
නර-සාරො අයං ගන්‌ථො,
චිර-කාලං පතිට්‌ඨතු.
යාවතා චන්‌ද-සූරියා,
නාගච්‌ඡෙය්‍යුං මහී-තලෙ;
පමොදිතා ඉමං ගන්‌ථං,
දිස්‌සන්‌තු නය-කොවිදා.
වාචෙන්‌තා පරියාපුණා;
පසන්‌නෙනානායාසෙන,
පත්‌වා සුඛෙන කොවිදං.
බහුස්‌සුතෙහි සම්‌පදා;
විසෙස-පුග්‌ගලා හුත්‌වා,
පප්‌පොන්‌තු අමතං පදං.
පාපුණෙය්‍යමනුත්‌තරං;
ලිඞ්‌ග-සම්‌පත්‌ති-මෙධාවී,
තක්‌කී-පඤ්‌ඤා සු-පෙසලී.
නරදක්‌ඛ ථොමනා ආසීස
3. ගාථා
ත්‌වංසි ගම්‌භීර-ඤාණවා;
පාලියාව පාලිතස්‌ස,
දදාමිදානි භො අහං.
පාලිතො සාසනන්‌ධරී;
පිටකෙසු අජ්‌ඣොගාය්‌හ,
නරදක්‌ඛංභිසඞ්‌ඛරී.
එතං සාර-ගවෙසිනො;
අතන්‌දිකා සු-දක්‌ඛන්‌තු,
අග්‌ගග්‌ග-සාසනෙ රතා.
නරදක්‌ඛ ථොමනා ආසීස
2. ගාථා
ථෙරො සො අබ්‌භුතොව ඤුං;
ඤුං මහා-පාලිතො සන්‌තො,
නිකාය-පාලිතො ච ඤුං.
සොවකා නර-දක්‌ඛ-දං;
නරා දක්‌ඛන්‌තු සම්‌මා ච,
දක්‌ඛත්‌තං පාපුණන්‌තු ඤුං.
No comments:
Post a Comment